Νεότερη έρευνα δείχνει ότι τα παυσίπονα επενεργούν ανάλογα με το πόσο πιστεύουμε σε αυτά και ότι η επίδρασή τους είναι τελικά πολύ πιο υποκειμενική από όσο θεωρούσαμε έως τώρα.

Συγκεκριμένα, ερευνητές από τη Γερμανία και τη Βρετανία έδειξαν με πείραμά τους ότι πολλές φορές μειώνουμε, κυριολεκτικά με τη θέλησή μας, τη δράση των φαρμάκων, σχεδόν εξουδετερώνοντας τα οφέλη μας από αυτά, ενώ άλλες φορές, αντιθέτως, πάλι με τη θέλησή μας, αυξάνουμε την αποτελεσματικότητά τους!

«Η απεικόνιση των εγκεφάλων των εθελοντών με μηχανήματα απεικόνισης έδειξε ότι ο άνθρωπος μπορεί να θέσει εκτός λειτουργίας ολόκληρες περιοχές του εγκεφάλου του απλώς με τη θέλησή του, σαν να πατάει ένα κουμπί», είπε η επικεφαλής της έρευνας δρ. Irene Tracy από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Και προσέθεσε: «Άλλες φορές μπορούμε να νιώσουμε πολύ καλύτερα πιστεύοντας απλώς ότι πήραμε ένα αποτελεσματικό σκεύασμα και άλλες φορές μπορούμε να πάρουμε ένα πανίσχυρο χάπι και όμως να είμαστε τόσο πεπεισμένοι για την αναποτελεσματικότητά του, ώστε κυριολεκτικά να το εξουδετερώσουμε. Αυτό είναι σημαντικό πιθανόν όχι μόνο για τα παυσίπονα, αλλά και για άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, σημαντικά για μια σειρά από ασθένειες».

Συγκεκριμένα, οι ειδικοί δοκίμασαν στους εθελοντές ένα πολύ ισχυρό οπιοειδές παυσίπονο. Όταν τους το χορήγησαν, άρχισαν να παρακολουθούν με ειδικό τομογράφο ποιες περιοχές του εγκεφάλου τους ενεργοποιούνταν και ποιες όχι. Παράλληλα, τους χορήγησαν ορό ενδοφλεβίως και τους προκάλεσαν πόνο, εκθέτοντας σε υψηλή θερμοκρασία το πόδι τους.

Κάποια στιγμή, χωρίς να ενημερώσουν τους εθελοντές, οι ειδικοί ενέχυσαν στον ορό επαρκή ποσότητα της παυσίπονης ουσίας και έτσι μέτρησαν την αποτελεσματικότητά της αντικειμενικά. Καθώς, δηλαδή, οι συμμετέχοντες δεν ήξεραν ότι έπαιρναν παυσίπονο από τον ορό, αντιδρούσαν αβίαστα. Όμως, η επίδραση του παυσίπονου ήταν μετρήσιμη, έστω και εν αγνοία των συμμετεχόντων, γιατί απλά όλοι τους άντεχαν τώρα περισσότερη ώρα την υψηλή θερμοκρασία.

Σε αυτή τη φάση, οι ειδικοί μπόρεσαν να εκτιμήσουν αντικειμενικά (δηλαδή από την αντοχή των εθελοντών στην υψηλή θερμοκρασία) ότι το παυσίπονο μείωσε τον πόνο κατά 20%.

Στη συνέχεια, ενημέρωσαν του μετέχοντες ότι θα τους χορηγούσαν μέσω του ορού παυσίπονο και τότε πλέον στη δράση του παυσίπονου υπεισήλθε ο υποκειμενικός παράγοντας, γιατί οι μετέχοντες ήξεραν ότι άρχιζε να επενεργεί η φαρμακευτική ουσία. Τότε, λοιπόν, όλοι έδειξαν μεγαλύτερη αντοχή στον πόνο και η παυσίπονη δράση αυξήθηκε. Ο πόνος μειώθηκε συγκεκριμένα κατά 40% επιπλέον. Αυτό απέδειξε ότι όταν πιστεύει κάποιος πως παίρνει φάρμακο, ενισχύει τη δράση του απλώς με τη θέλησή του.

Στη συνέχεια, οι ειδικοί είπαν ψέματα στους εθελοντές ότι θα σταματούσαν να εγχέουν παυσίπονο στον ορό και ότι πιθανόν σε λίγη ώρα να ένιωθαν λίγο περισσότερο πόνο. Τότε όλοι οι μετέχοντες άρχισαν σιγά-σιγά να εκδηλώνουν μεγαλύτερη ευαισθησία στον πόνο και πολλοί από αυτούς σύντομα δήλωσαν ότι ο πόνος είχε επανέλθει στα αρχικά επίπεδα, δηλαδή πριν από τη χορήγηση του παυσίπονου.

Ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό ότι, πράγματι, η αντοχή τους μειώθηκε στα ίδια ποσοστά και ο πόνος αυξήθηκε συνολικά κατά 60%, φτάνοντας επακριβώς στα επίπεδα πριν από τη λήψη του παυσίπονου, ενώ αυτό εξακολουθούσε να τους χορηγείται! Δηλαδή, λίγη ώρα μετά την ψευδή ανακοίνωση ότι θα σταματούσε η χορήγηση του οπιοειδούς, οι εθελοντές ένιωθαν τον ίδιο πόνο που ένιωθαν στην αρχή του πειράματος, όταν όντως δεν έπαιρναν καμία φαρμακευτική ουσία. Η βεβαιότητά τους ότι δεν έπαιρναν φάρμακο εξουδετέρωσε εν ολίγοις πλήρως την παυσίπονη δράση του φαρμάκου!