Η Ελλάδα, όπως φαίνεται από τα σχετικά στοιχεία, είναι από τις τελευταίες χώρες -τουλάχιστον στην Ευρώπη- στη δωρεά οργάνων και στις μεταμοσχεύσεις.

Κι ενώ έχουμε την τραγική πρωτιά όσον αφορά το ποσοστό θανάτων από τροχαία ατυχήματα, είμαστε στο τέλος της ευρωπαϊκής κατάταξης όσον αφορά τη δωρεά οργάνων. Παρότι τη θεωρούμε κίνηση ανθρωπιάς, ελάχιστοι είμαστε εγγεγραμμένοι στη λίστα των εθελοντών δοτών (μόλις το 0,9% των πολιτών).

Την εικόνα αυτή φαίνεται ότι επιχειρεί να ανατρέψει το Υπουργείο Υγείας με το προσχέδιο νόμου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ. Μέχρι σήμερα, λοιπόν, γνωρίζαμε ότι σε περίπτωση που επιθυμούσαμε να γίνουμε δωρητές οργάνων (μετά θάνατον), έπρεπε να δηλώσουμε ρητά αυτή μας την επιθυμία στον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Η εικόνα αυτή αναμένεται να ανατραπεί σε περίπτωση που τεθεί σε ισχύ το προσχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας, το οποίο ουσιαστικά εναρμονίζεται με τη σχετική κοινοτική νομοθεσία.

Τι αλλάζει λοιπόν; Με απλά λόγια, η εικόνα αντιστρέφεται. Εάν μέχρι σήμερα έπρεπε να δηλώσουμε στον ΕΟΜ την επιθυμία μας να γίνουμε δωρητές οργάνων, τώρα θα καλούμαστε να δηλώσουμε στον ΕΟΜ το αντίθετο, ότι δηλαδή δεν επιθυμούμε να γίνουμε δωρητές οργάνων.

Πρόκειται για τη λεγόμενη «εικαζόμενη συναίνεση», ένα μοντέλο που ήδη εφαρμόζεται σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Αυστρία και η Ισπανία. Όλοι οι πολίτες θα θεωρούμαστε βάσει νόμου δυνητικοί δότες οργάνων (μετά θάνατον), εκτός εάν έχουμε εγγράφως καταθέσει την αντίθεσή μας επ’ αυτού στον ΕΟΜ, ο οποίος θα τηρεί και το αρχείο των δηλώσεων «μη συναίνεσης» των πολιτών.

Τι σημαίνει όμως πρακτικά η εικαζόμενη συναίνεση; Ουσιαστικά σημαίνει ότι πρέπει να γίνει μία τεράστια καμπάνια ενημέρωσης ακόμη και του τελευταίου πολίτη της χώρας για τη δωρεά οργάνων, ούτως ώστε ο καθένας από εμάς να είναι σε θέση να επιλέξει αυτό που επιθυμεί.

Να σημειώσουμε, επίσης, ότι το προσχέδιο νόμου ανοίγει το δρόμο και για τη δωρεά οργάνων, π.χ. νεφρού, από ζώντες δότες, οι οποίοι πλέον μπορούν να χαρίσουν τη ζωή όχι μόνο σε κοντινούς τους συγγενείς (π.χ. αδελφό), αλλά και σε συγγενείς μέχρι τέταρτου βαθμού συγγένειας εξ αίματος ή δευτέρου βαθμού εξ αγχιστείας.

Επίσης, μπορούν να κάνουν δωρεά οργάνων ακόμη και σε ανθρώπους με τους οποίους συνδέονται με σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης ή σε πρόσωπο με το οποίο έχουν προσωπική σχέση και με το οποίο συνδέονται συναισθηματικά – στην τελευταία περίπτωση, ωστόσο, θα απαιτείται άδεια με δικαστική απόφαση.

Ειδικά στην περίπτωση που ο/η σύζυγος ή άλλος συγγενής ασθενούς που χρήζει μεταμόσχευσης επιθυμεί να κάνει τη δωρεά οργάνου αλλά δεν υπάρχει ιστοσυμβατότητα, θα πραγματοποιείται η αφαίρεση του οργάνου και ταυτόχρονα ο ασθενής θα προτάσσεται στην κατάταξη στη λίστα αναμονής.