Από την Μπερδέκλη Ελευθερία, ψυχολόγο με εξειδίκευση στην ειδική αγωγή, εργάζεται στην επιστημονική εταιρεία ειδικής αγωγής «Προσέγγιση»

– Μαμάάά, από πού έρχονται τα μωρά;
– Μαμάάάά, εγώ πότε θα αποκτήσω αδερφάκι?
– Μαμάάάάά, γιατί

Αλήθεια, πόσο έτοιμοι είναι οι γονείς να απαντήσουν σε αυτές τις ερωτήσεις με ειλικρίνεια; Τι γίνεται μετά, που ενώ θεωρούμε ότι έχουμε λύσει κάθε απορία, έρχεται ένα άλλο μικρό πλασματάκι στο σπίτι, που «απειλεί» την αμέριστη μέχρι πρότινος προσοχή του μπαμπά, της μαμάς, αλλά και του αγαπημένου παππού, του οποίου τα χέρια δεν σταματούν να δίνουν σοκολάτες;

Η απόκτηση ενός άλλου παιδιού είναι ένα πραγματικό ευτύχημα, που γεμίζει το ζευγάρι αλλά και το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον, ευτυχία, χαρά και προσμονή ενός νέου μέλους στην οικογένεια, η οποία μεγαλώνει και διαρρυθμίζει πια εντελώς διαφορετικά τις δυναμικές των μελών της. Το ένα και μοναδικό παιδί γίνεται πλέον το πρώτο παιδί και το μεγαλύτερο αδερφάκι ενός άλλου, που έρχεται να διεκδικήσει το δικό του χώρο και χρόνο στην οικογένεια και στο σπίτι.

-Μμμμμ, να το βάλω στο φούρνο ή στο πλυντήριο;

Δεν είναι εύκολο να βλέπουμε ξαφνικά όλο το ενδιαφέρον των δικών μας ανθρώπων να μετατοπίζεται σε ένα άλλο πλασματάκι, γι’ αυτό ένα είναι το σίγουρο, ότι το μεγαλύτερο παιδί θα ζηλέψει…. Θα νιώσει παραγκωνισμένο, «εκθρονισμένο» από τον έναν και μοναδικό δικό του θρόνο μέσα στο σπίτι, με άμεση συνέπεια φυσικά να αντιδράσει. Οι αντιδράσεις ποικίλουν και εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία του παιδιού, αλλά και από τη συμπεριφορά, τις συζητήσεις και τις εξηγήσεις που θα δοθούν στο παιδί, κυρίως από τους γονείς. Το παιδί πρέπει να κατανοήσει, ότι ο ερχομός ενός άλλου μέλους δεν απειλεί την αγάπη των γονιών, οι οποίοι θα συνεχίζουν να το αγαπούν το ίδιο και μετά το νέο αδελφάκι. Συζητήσεις για τις οικογένειες γενικά, φέρνοντας και παραδείγματα των αδερφών των γονιών, και μιλώντας για μωρά που μπορεί να έχουν φίλοι ή συγγενείς, είναι αρκετά εποικοδομητικές ώστε να αρχίσει να συνειδητοποιεί το παιδί τι είναι η οικογένεια, πως και πόσο μεγαλώνει, δίνοντας του παράλληλα έναν νέο ρόλο, αυτόν του μεγάλου αδερφού ή αδερφής. Τα περισσότερα παιδιά είναι πολύ θετικά όταν νιώθουν ότι είναι «μεγάλα» πια και έχουν ευθύνη να προσέχουν κάποιο μικρότερο, μιλώντας με τους γονείς από διαφορετική θέση πια, για το πώς θα φέρονται και θα φροντίζουν το μικρότερο αδερφάκι. Τέτοιου είδους συζητήσεις είναι καλό να πραγματοποιηθούν κατά την αρχή της εγκυμοσύνης και όχι στο τέλος όπου η κοιλιά της μητέρας έχει αρχίσει και γίνεται εμφανής ή αφού έρθει το νέο αδερφάκι στο σπίτι, ώστε να υπάρχει ο χρόνος, το παιδί να επεξεργαστεί, να συνδυάσει και να αποδεχτεί όσα του έχετε πει. Προσπαθήστε να δημιουργηθεί ένα κλίμα ευχάριστης προσμονής, όπου θα συμμετέχει ενεργά το παιδί, διαλέγοντας το ίδιο κάποια ρουχαλάκια, βοηθώντας στην τοποθέτηση της κούνιας ή στην νέα διακόσμηση του σπιτιού, ενώ παράλληλα να συνεχίζονται οι δραστηριότητες που έκανε, όπως βόλτες με του γονείς, παιχνίδια, για να καταλάβει και πρακτικά ότι δεν θα αλλάξουν όλα όσα ήξερε με το νέο του αδερφό.

– Μαμά, η κοιλιά σου θα μεγαλώσει κι άλλο;

Η ώρα της γέννησης σημαίνει ότι αναγκαστικά η μητέρα θα αποχωρήσει από το σπίτι για κάποιες μέρες και θα επιστρέψει μαζί με ένα μωράκι. Ενημερώστε το παιδί για το που θα πάτε, πόσο θα λείψετε, ότι θα το σκέφτεστε και αποχαιρετήστε το λέγοντάς του ότι θα επιστρέψετε με μια καινούρια παρέα στο σπίτι. Αν η μητέρα έχει ταλαιπωρηθεί αρκετά από τον τοκετό, καλό θα ήταν το παιδί να μην την επισκεφτεί αμέσως μετά τη γέννα στο μαιευτήριο, γιατί ίσως θεωρήσει ότι το νεογέννητο είναι υπαίτιο για αυτήν την κατάσταση.

– Να σου γνωρίσω από εδώ το μικρό σου αδερφάκι…

Η επιστροφή στο σπίτι και ο χειρισμός των γονιών εκείνη τη στιγμή αλλά και τις πρώτες ημέρες είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για την πρώτη εντύπωση που θα δημιουργήσει το παιδί και τις πρώτες του αντιδράσεις. Μην αμελήσετε το μεγαλύτερο παιδί, δίνοντας όλη σας την προσοχή στο νεογέννητο που είναι πλήρως εξαρτημένο από εσάς, προσπαθήστε να μοιράσετε τους ρόλους ώστε ένας γονιός κάθε φορά να είναι κοντά σε κάθε παιδί, αλλά εναλλάξ ώστε να μην θεωρηθεί ότι η μαμά για παράδειγμα αγαπά και φροντίζει μόνο το νεογέννητο ενώ εκείνο έχει μόνο τον μπαμπά. Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του, λέγοντας του πόσο αδύναμο είναι το μικρούλη, πόσο εκείνο είναι δυνατό και αυτόνομο, μπορείτε να δείξετε και φωτογραφίες από τότε που ήταν εκείνο βρέφος, και δείξτε του πόσο χρήσιμο είναι για εσάς ειδικά αυτή τη στιγμή, καθώς γνωρίζει περισσότερα και είναι πιο ώριμο από το αδερφάκι του. Δώστε του ρόλους που να σχετίζονται με το νεογέννητο, διατηρείστε τις παλιές σας συνήθειες ως οικογένεια, αφιερώστε του αποκλειστικό χρόνο για ότι εκείνο αγαπάει, και αποφύγετε τις συγκρίσεις μεταξύ των δυο παιδιών.

Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και ξεχωριστό, με τις δικές του αδυναμίες και δυνατότητες, έχει την δική του προσωπικότητα και τις δικές του ανάγκες. Σεβαστείτε την ανάγκη για προσωπικό χώρο και χρόνο που έχει το κάθε παιδί, τις επιλογές του, τις κλίσεις του και τις αδυναμίες του. Προάγετε την αλληλοεκτίμηση και τον αλληλοσεβασμό τόσο εσείς όσο και το ευρύτερο οικογενειακό σας περιβάλλον.

– Τελικά, μπαμπά, είναι σπουδαίο να είσαι ο μεγάλος αδερφός!!!!