Διαβήτης τύπου 2, υψηλή χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, υπέρταση… Οι έρευνες των τελευταίων δεκαετιών έχουν αποδείξει ότι οι καταστάσεις αυτές συνδέονται με την παχυσαρκία. Με άλλα λόγια, τα περιττά κιλά αποτελούν παράγοντα κινδύνου για πλήθος νοσημάτων με προεξάρχοντα τα καρδιαγγειακά και τον διαβήτη τύπου 2, ενώ ενοχοποιούνται ακόμη και για ορισμένες μορφές καρκίνου. Η παχυσαρκία σχετίζεται με τη διατάραξη του μεταβολικού προφίλ (δηλαδή τις τιμές της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και του σακχάρου), ενώ η απώλεια βάρους με την εξισορρόπησή του. Και όμως, σε αυτό το «παζλ» υπάρχουν κομμάτια που δεν «κολλούν». Μήπως τελικά υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα περιττά κιλά δεν είναι και τόσο επικίνδυνα;

Το πλεονέκτηµα των παχουλών
Αν η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, τότε γιατί υπάρχουν ασθενείς με διαβήτη οι οποίοι είναι φυσιολογικού βάρους; Αυτό το ερώτημα θέλησε να απαντήσει η δρ. Mercedes Carnethon, επίκουρη καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Northwestern, αναλύοντας τα στοιχεία από πέντε προηγούμενες έρευνες που είχαν γίνει στο πλαίσιο της διερεύνησης των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου.

Το αναπάντεχο συμπέρασμα των αναλύσεών της είναι ότι οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ζουν περισσότερα χρόνια συγκριτικά με τους πιο αδύνατους συνομηλίκους τους. Σύμφωνα με τη δρ. Carnethon, αυτό το παράδοξο έχει παρατηρηθεί και σε ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα και νεφρική ανεπάρκεια.

Fat & fit
Τα νέα γίνονται ακόμη πιο ευχάριστα για τους παχουλούς μετά από πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στην «European Heart Journal». Φαίνεται, λοιπόν, ότι περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα παχουλούς έχουν πολύ καλό μεταβολικό προφίλ. Στο πλαίσιο της έρευνας παρακολουθήθηκαν 43.265 ενήλικοι από το 1979 έως το 2003 και παρατηρήθηκε ότι το 46% των παχύσαρκων ήταν μεταβολικά υγιείς με καλή καρδιοαναπνευστική λειτουργία και κατά 38% μικρότερο κίνδυνο θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο συγκριτικά με τους μεταβολικά «ασταθείς» παχύσαρκους συνομηλίκους τους.

«Διαπιστώσαμε ότι οι μεταβολικά υγιείς αλλά παχύσαρκοι ενήλικοι έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση από τους υπόλοιπους παχύσαρκους… Πιστεύουμε ότι η άσκηση συμβάλλει στο υγιές μεταβολικό προφίλ όλων, συμπεριλαμβανομένων και των παχύσαρκων», δήλωσε ο βασικός ερευνητής δρ. Francisco Ortega, PhD, συνεργαζόμενος ερευνητής των Πανεπιστημίων της Γρανάδα και του Ινστιτούτου Karolinska.

Περισσότερα καλά νέα για τους παχουλούς έρχονται και από τους ερευνητές του Πανεπιστημίου του Gothenburg που ανέλυσαν τα στοιχεία 64.436 ασθενών με καρδιακά προβλήματα (π.χ. στηθάγχη, έμφραγμα ή ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε στεφανιογραφία) από τον Μάιο του 2005 έως τον Δεκέμβριο του 2008. Το ενδιαφέρον συμπέρασμά τους είναι ότι οι πιο αδύνατοι ασθενείς είχαν και τον μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου, ενώ τον μικρότερο κίνδυνο είχαν οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι ασθενείς. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ο λιπώδης ιστός μάλλον έχει έως έναν βαθμό προστατευτικό ρόλο και δεν σχετίζεται απαραιτήτως με ένα διαταραγμένο ορμονικό προφίλ.

Μεγαλώνοντας παχαίνουµε
Τα ευεργετικά οφέλη του πάχους στο μεταβολικό προφίλ και το προσδόκιμο επιβίωσης είναι αισθητά κυρίως στους μεγάλους σε ηλικία ασθενείς, σύμφωνα με τους ειδικούς. Μάλιστα, στις έρευνες στις οποίες ήδη αναφερθήκαμε, το «πλεονέκτημα» του πάχους το είχαν κατά κύριο λόγο οι μεγαλύτεροι ασθενείς. «Η φύση έχει προνοήσει ώστε όσο μεγαλώνουμε να παχαίνουμε», επισημαίνει ο κ. Ευθύμιος Καπάνταης, διευθυντής του τμήματος Διαβήτη-Παχυσαρκίας-Μεταβολισμού του Νοσοκομείου «Metropolitan». Και συμπληρώνει: «Είναι διαπιστωμένο ότι οι ασθενείς της τρίτης ηλικίας, δηλαδή άνω των 65 ετών, με σχετικά αυξημένο βάρος έχουν και καλύτερα ποσοστά επιβίωσης συγκριτικά με τους αδύνατους συνομηλίκους τους». Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να… παχύνουμε για να είμαστε υγιείς. Η διατήρηση του φυσιολογικού βάρους παραμένει σημαντική τουλάχιστον μέχρι τα 60-70, αλλά η διατήρηση της φυσικής μας κατάστασης σε κάθε ηλικία είναι ακόμη σπουδαιότερη.

Να ξεχάσουμε τη ζυγαριά;
Προτού όμως αρχίσουμε το… φαγητό για το καλό της υγείας μας, μάλλον πρέπει να βάλουμε τα αθλητικά μας παπούτσια. «Νομίζω ότι πρέπει να εστιάσουμε σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και να μη δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στη ζυγαριά. Οι υγιεινές συνήθειες, όπως η αποφυγή του καπνίσματος, η μεσογειακή διατροφή, η καθημερινή φυσική δραστηριότητα και οι τακτικές προληπτικές εξετάσεις, είναι ωφέλιμες για όλους, λεπτούς και παχύσαρκους. Επιπρόσθετα, είναι γεγονός πως ό,τι και να κάνουμε μερικοί από εμάς θα είναι πάντα παχουλοί και μερικοί θα είναι αδύνατοι», επισημαίνει ο δρ. Steven Blair, που είχε και τη γενική διεύθυνση της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο «European Heart Journal».

Ο δρ. Blair, καθηγητής του τμήματος Επιστήμης της Άσκησης και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνα, είναι γνωστός για την άποψή του ότι η καλή φυσική κατάσταση είναι πιο σημαντικός δείκτης υγείας σε σύγκριση με το βάρος. «Τα ποσοστά θνησιμότητας των ανθρώπων που δεν ασκούνται, ανεξάρτητα από το βάρος τους, είναι μεγαλύτερα από αυτά των ανθρώπων που ασκούνται», επισημαίνει ο αμερικανός καθηγητής. Το καλό είναι ότι ο καθένας μπορεί να πετύχει ένα μέσο επίπεδο καλής φυσικής κατάστασης απλά και μόνο περπατώντας ζωηρά μισή ώρα την ημέρα ή κάνοντας κάτι πιο έντονο (π.χ. τρέξιμο, ποδηλασία) τουλάχιστον 30΄ τρεις φορές την εβδομάδα.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΕΥΘΥΜΙΟ ΚΑΠΑΝΤΑΗ, παθολόγο-διαβητολόγο, διευθυντή του τμήματος Διαβήτη-Παχυσαρκίας-Μεταβολισμού του Νοσοκομείου «Metropolitan».