Η λέξη άγχος υπάρχει πλέον καθημερινά στη ζωή μας, σχεδόν όσο και η λέξη κρίση. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν τη λέξη άγχος με την ψυχολογική πίεση, οι επιστήμονες και οι θεραπευτές χρησιμοποιούν τη λέξη για να επισημάνουν οποιοδήποτε εμπόδιο στη σταθερότητα και την ισορροπία των λειτουργιών του σώματος. Με άλλα λόγια, το άγχος είναι οι σωματικοί και χημικοί ή συναισθηματικοί παράγοντες που προκαλούν ένταση στο σώμα και στο πνεύμα.
Στους περισσότερους ανθρώπους λίγο άγχος μπορεί να είναι εποικοδομητικό. Από την άλλη, όταν υπερβαίνει τα όρια του καθενός, οι αρνητικές επιπτώσεις εμφανίζονται: πονοκέφαλοι, αϋπνίες, ένταση, δυσκολία στη συγκέντρωση, κατάθλιψη. Παράλληλα, συνδέεται και με σοβαρές ασθένειες, όπως καρκίνο, καρδιακά και αναπνευστικά νοσήματα. Για να πιάσουμε και το θέμα της διατροφής, το άγχος συνδέεται άμεσα με τη διατροφή γιατί άλλες φορές μας ανοίγει την όρεξη, άλλες πάλι τη μειώνει επικίνδυνα, ενώ συχνά η ίδια η διατροφή μάς προκαλεί άγχος.
Αφορμές του άγχους είναι κυρίως η δουλειά και η προσωπική μας ζωή. Όλοι βιώνουμε άγχος και τα επίπεδα που αντέχει ο καθένας είναι διαφορετικά. Το άγχος συχνά συνδέεται με αλκοόλ, κάπνισμα και φάρμακα-ναρκωτικά που είναι ακραίες αντιδράσεις και πολυσυζητημένες.
Ας σκεφτούμε, όμως, και πιο απλές εκδοχές του άγχους, όπως είναι οι διατροφικές διαταραχές. Πόσο συχνά το στρες μάς έχει οδηγήσει στο φαγητό; Και όχι σε οποιοδήποτε φαγητό, αλλά στις «απαγορευμένες» τροφές που έχουμε ενοχοποιήσει και ξαφνικά χρησιμοποιούμε ως επιβράβευση για τη «δύσκολη μέρα»; Εκείνη την ώρα, όμως, δεν σκεφτόμαστε το μετά. Δεν σκεφτόμαστε ότι τρώγοντας σε μεγάλη ποσότητα κάτι που μέχρι τώρα δεν επιτρέπαμε στον εαυτό μας, όχι απλά δεν λύνεται το πρόβλημά μας, αλλά έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τις τύψεις που οδηγούν σε επιπλέον άγχος… Και κάπως έτσι οδηγούμαστε στον φαύλο κύκλο της υπερφαγίας και των ψυχολογικών μεταπτώσεων.
Από την άλλη μεριά, το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε αφαγία, στερώντας από τον οργανισμό τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται και αφήνοντάς τον αδύναμο μπροστά σε σοβαρές ασθένειες. Και τώρα πλανάται το ερώτημα: «Γιατί κάνουμε πράγματα που οδηγούν σε περισσότερο άγχος για να μας ηρεμήσουν;».
Η απάντηση είναι ότι η αντίδραση του σώματος στο άγχος δεν είναι μόνο αρνητική, αφού η εγρήγορση του οργανισμού λόγω άγχους μπορεί να είναι επιβραβευτική. Το καλύτερο παράδειγμα είναι τα άτομα που επιλέγουν να κάνουν επικίνδυνα σπορ και χόμπι ή το πάθος μερικών ανθρώπων με τη χαρτοπαιξία.
Συνήθως το άγχος έρχεται όταν αλλάζει κάτι στη ζωή μας, θετικό ή αρνητικό. Και για να χρησιμοποιήσω ένα διατροφικό παράδειγμα, όταν κάνουμε δίαιτα αλλάζουμε τη ζωή μας τροποποιώντας τις διατροφικές και αθλητικές μας συνήθειες. Όλες αυτές οι αλλαγές μπορεί να ωφελούν την υγεία μας, ο καθένας μας όμως μπορεί να πει ότι προκαλούν και άγχος, το οποίο προστίθεται στο καθημερινό άγχος που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Η βασική αρχή για να μην γίνουμε «θύμα» του άγχους είναι να εστιάσουμε σε αυτό που μας αγχώνει και να το διορθώσουμε. Να μην το ρίχνουμε στο φαγητό ή σε καταχρήσεις. Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα από τη ρίζα του και αν δεν λύνεται βρίσκουμε τρόπους να χαλαρώσουμε χωρίς να βλάπτουμε το σώμα μας. Π.χ. ένα ζεστό μπάνιο, μια βόλτα με αγαπημένα πρόσωπα, άσκηση, ξεκούραση, μασάζ, διαλογισμό κ.ά. Αν αυτά δεν βοηθήσουν, ίσως βοηθήσει η συζήτηση με κάποιον σύμβουλο ή θεραπευτή. Μια ολοκληρωμένη διατροφή με 5 γεύματα (3 βασικά και 2 σνακ), 5 μερίδες φρούτα και λαχανικά ημερησίως, σωστή ενυδάτωση και περιορισμένη καφεΐνη, σίγουρα θα βοηθήσει να νιώσουμε καλύτερα και να είμαστε πιο δυνατοί να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις άγχους. Αν κουβαλάμε πάντα μαζί μας κάποιο θρεπτικό σνακ για ώρα ανάγκης, ένα μπουκαλάκι νερό και αποφεύγουμε τις λιπαρές τροφές και τη ζάχαρη δεν θα νιώσουμε ανεξέλεγκτη πείνα και λαιμαργίες που οδηγούν σε επεισόδια υπερφαγίας, τα οποία με τη σειρά τους μας αγχώνουν και μας χαλάνε τη διάθεση.
Όπως φαντάζεστε τα επίπεδα άγχους έχουν αυξηθεί από τις προηγούμενες γενιές, ενώ ο χρόνος που δίνουμε σε δραστηριότητες χαλάρωσης έχει μειωθεί. Το πρόβλημα του άγχους χειροτερεύει και δεν έχουμε καμία ένδειξη ότι θα καλυτερέψουν τα πράγματα στη καθημερινότητά μας σύντομα, γι’ αυτό είναι στο χέρι μας να προστατευτούμε. Και με αυτό θα κλείσω, γιατί… δεν θέλω να σας αγχώσω!
«Η υγεία δεν είναι η απουσία της ασθένειας, αλλά μια κατάσταση θετικής και ισορροπημένης πνευματικής και σωματικής κατάστασης..»
