Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση.
Έκρηξη των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας
Ο ΟΗΕ, ήδη από τον Ιούνιο του 2020, προειδοποίησε για μια ακόμη πανδημία, εκτός από αυτή του κορωνοϊού: την παγκόσμια αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
Σύμφωνα με την πρόσφατη εκστρατεία ενημέρωσης της Διεθνούς Αμνηστίας, σε όλον τον κόσμο, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι αναφορές περιστατικών βίας κατά γυναικών και κοριτσιών κατά τη διάρκεια της καραντίνας και των άλλων περιοριστικών μέτρων, τα οποία ανάγκασαν πολλές γυναίκες να παραμείνουν παγιδευμένες στο ίδιο σπίτι με τους καταπιεστές τους ή δεν τους επέτρεψαν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες στήριξης και ασφάλειας.
Από το ξέσπασμα της πανδημίας οι τηλεφωνικές γραμμές στήριξης και οι ξενώνες φιλοξενίας σε όλη την Ευρώπη έχουν αναφέρει μια ανησυχητική αύξηση στις κλήσεις από γυναίκες που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω της καραντίνας και των άλλων περιοριστικών μέτρων.
Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ:
- 1 στις 3γυναίκες έχει υποστεί σωματική βία, σεξουαλική βία, ή και τις δύο μορφές βίας από την ηλικία των 15 ετών και έπειτα
- 55% των γυναικών έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με μία ή περισσότερες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης
- 11% έχει υποστεί ψηφιακή παρενόχληση
- 1 στις 20 έχει βιαστεί
Στοιχεία-σοκ για την Ελλάδα
Σύμφωνα με την 2η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής, Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, το 2020 έγιναν 4.264 καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία. Το 64,1% των θυμάτων ήταν γυναίκες (3.046 γυναίκες) που βρίσκονταν σε συντροφική σχέση με τους δράστες, είτε κατά τη διάρκεια τέλεσης του αδικήματος είτε κατά το παρελθόν.
Ειδικότερα:
- 1.859 θύματα ήταν γυναίκες σύζυγοι των δραστών
- 481 γυναίκες τέως σύζυγοι
- 459 γυναίκες μόνιμοι σύντροφοι
- 238 γυναίκες τέως σύντροφοι
- 9 γυναίκες είχαν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον δράστη
Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι το 2020 καταγράφηκαν 2.350 περιστατικά γυναικών θυμάτων σωματικής ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και 2.494 περιστατικά γυναικών θυμάτων ψυχολογικής ενδοοικογενειακής βίας.
Επίσης, την ίδια χρονιά, 1.638 γυναίκες άνω των 18 ετών κατήγγειλαν την άσκηση σε βάρος τους οικονομικής βίας από κάποιον άνδρα στο οικογενειακό περιβάλλον τους.
Συγκεκριμένα:
- το 69% των ανδρών που καταγγέλθηκαν για οικονομική βία αποτέλεσαν οι τέως σύζυγοι (1.131)
- το 22,7% οι σύζυγοι των γυναικών θυμάτων (372)
Τέλος, το 2020, ο αριθμός των γυναικών που κατήγγειλαν βιασμό ανήλθε σε 202.
Εάν έχετε πέσει θύμα βίας μπορείτε να απευθυνθείτε στο Δίκτυο Δομών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΔΟΠΙΦ), το οποίο περιλαμβάνει:
- 43 συμβουλευτικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα, τα οποία παρέχουν σε γυναίκες δωρεάν υπηρεσίες ψυχολογικής, νομικής στήριξης και εργασιακής συμβουλευτικής (και υλοποιούνται από το ΚΕΘΙ και τους Δήμους)
- 19 ξενώνες φιλοξενίας, στους οποίους μπορούν να διαμείνουν γυναίκες θύματα βίας με τα παιδιά τους
- την τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, η οποία λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα και είναι δωρεάν, στηρίζει και ενημερώνει τόσο τα ίδια τα θύματα όσο και πρόσωπα από το ευρύτερο περιβάλλον που επιθυμούν να ενημερωθούν για το πώς μπορούν να βοηθήσουν τα θύματα.
Οι γυναίκες που δεν μπορούν να καλέσουν, μπορούν να επικοινωνήσουν και με e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση: sos15900@isotita.gr.
Πώς θα διαχειριστείτε ένα περιστατικό βίας
Η Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία, με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα, συστήνει στις γυναίκες που έχουν υποστεί βία να μην αφήσουν ανεκμετάλλευτες τις πρώτες κρίσιμες ώρες και να δράσουν άμεσα.
Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει τρία συχνά λάθη που κάνουν οι κακοποιημένες γυναίκες:
Λάθος #1: Θα βγάλω μία φωτογραφία για να αποδείξω τον ξυλοδαρμό μου
Η φωτογραφία δεν είναι από μόνο της ικανό αποδεικτικό μέσο. Αυτό συμβαίνει αφενός γιατί μπορεί με κατάλληλα μέσα να υποστεί επεξεργασία, αφετέρου γιατί το άτομο προ της φωτογράφισής του μπορεί να μακιγιαριστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να αλλοιώνει την πραγματική εικόνα. Συνεπώς, το άτομο που έχει υποστεί κακοποίηση εάν απλά φωτογραφίσει τις κακώσεις του, δεν θα μπορέσει να αποδείξει την κακοποίηση.
Λάθος #2: Θα πάω στο πλησιέστερο νοσοκομείο και θα πάρω ιατρικό πιστοποιητικό από τον χειρουργό
Πράγματι, το πρώτο που πρέπει να κάνει το θύμα που φέρει σοβαρά τραύματα (ανοιχτά θλαστικά, πιθανά κατάγματα κ.λπ.) είναι να επισκεφθεί ένα νοσοκομείο για την παροχή πρώτων βοηθειών και εξετάσεων. Στη συνέχεια όμως, είναι απαραίτητη η εξέταση από ιατροδικαστή.
Ο ιατροδικαστής είναι ο μόνος ιατρός που έχει την κατάλληλη εκπαίδευση για την πιστοποίηση των σωματικών βλαβών. Καμία άλλη ιατρική ειδικότητα δεν έχει αντίστοιχη εκπαίδευση, συνεπώς ιατρός άλλης ειδικότητας δεν μπορεί να καταγράψει ορθά και πλήρως τις σωματικές βλάβες. Για μία εκχύμωση, για παράδειγμα, ο ιατροδικαστής περιγράφει πλήρως τα χαρακτηριστικά της, δηλαδή τις διαστάσεις, τη χροιά και το σχήμα της, με αποτέλεσμα να μπορεί να δώσει απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα της υπόθεσης.
Λάθος #3: Δεν θέλω να υποβάλω μήνυση οπότε δεν μπορώ να εξετασθώ από ιατροδικαστή
Όταν μια γυναίκα έχει αποφασίσει να υποβάλει μήνυση στον δράστη, θα πρέπει να το κάνει το συντομότερο δυνατό στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής. Στην περίπτωση αυτή η αστυνομία εκδίδει εντολή κλινικής ιατροδικαστικής εξετάσεως στην πλησιέστερη ιατροδικαστική δομή και η όλη διαδικασία είναι δωρεάν.
Σε περίπτωση όμως που το θύμα δεν είναι έτοιμο για μια νομική διαδικασία, είναι σημαντικό για να υπάρξει πιστοποίηση της κακοποίησης για μελλοντική χρήση, να υπάρξει ιατροδικαστική εξέταση σε κάποιο ιατροδικαστικό ιατρείο. Ιατρεία υπάρχουν στις κυριότερες πόλεις της χώρας. Και στις δύο περιπτώσεις, η έκθεση κλινικής εξετάσεως που εκδίδεται έχει το ίδιο κύρος και την ίδια νομική ισχύ ως προς τις νόμιμες χρήσεις και ενώπιον όλων των αρχών και υπηρεσιών.
«Είναι σημαντικό όλες οι γυναίκες να γνωρίζουν τις ορθές διαδικασίες. Ακόμη κι αν δεν συμβεί στις ίδιες ένα τέτοιο περιστατικό, βάσει των επιδημιολογικών δεδομένων, είναι εξαιρετικά πιθανό να χρειαστεί να συμβουλεύσουν κάποιο άτομο του οικογενειακού ή του φιλικού τους περιβάλλοντος. Μόνο με τη σωστή ενημέρωση η γυναίκα θα μπορέσει να προβεί στις σωστές κινήσεις και τελικά να καταφέρει να δικαιωθεί. Οι ιατροδικαστές είμαστε δίπλα στα θύματα βίας όποτε και αν μας χρειάζονται», τόνισε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας, κ. Γρηγόρης Λέων.
Χέλενα Ντάλι: «Δεν υπάρχει δικαιολογία»
Δεν υπάρχει ποτέ δικαιολογία για την έμφυλη και την ενδοοικογενειακή βία. Η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας χρειάζεται ευαισθητοποίηση από μικρή ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής αγωγής και επένδυση σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση «μηδενικής ανοχής στη βία», τονίζει σε άρθρο της η Επίτροπος Ισότητας Χέλενα Ντάλι με αφορμή την Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Σημειώνει ότι κοινωνικά κινήματα, όπως το #MeToo «έχουν αποδειχθεί δυνάμεις αλλαγής καθώς βοήθησε εκατομμύρια γυναίκες να βρουν το θάρρος να μιλήσουν».
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται για την αύξηση της ευαισθητοποίησης, μέσω εκστρατειών όπως η SayNoStopVAW και η UNiTE, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Κάθε κράτος μέλος της ΕΕ πρέπει να επενδύσει περισσότερο στην κατάρτιση επαγγελματιών, όπως δικαστών, αστυνομικών υπηρεσιών και κοινωνικών λειτουργών, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν σωστά το πρόβλημα.
Σε αυτή την προσπάθεια πρέπει να μετάσχουν όλοι, επισημαίνει η Επίτροπος, γυναίκες και άντρες, θύματα και δράστες οι οποίοι πρέπει να εκπαιδευτούν για να αποτραπεί η υποτροπή τους.
Η κ. Ντάλι θέτει την παράμετρο της έμφυλης βίας μέσω του διαδικτύου παραθέτοντας τα αποτελέσματα έρευνας του 2020, σύμφωνα με την οποία το 58 % των κοριτσιών υπέστη διαδικτυακή παρενόχληση και το 50 % δήλωσε ότι την βιώνει περισσότερο στο διαδίκτυο από ό,τι στον δρόμο. Πρέπει να κάνουμε πιο ασφαλές το διαδικτυακό μας περιβάλλον, υπογραμμίζει.
Τέλος κάνει έκκληση για «επαγρύπνηση», λέγοντας ότι «χρειαζόμαστε την υποστήριξη όλων για την αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας».
