Όλοι έχει τύχει να δουλέψουμε κάποιες παραπάνω ώρες στο γραφείο κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου project ή μιας πιεστικής περιόδου. Παρατηρήσατε πώς νιώθατε ψυχολογικά και σωματικά μετά από αυτό; Η αλήθεια είναι ότι οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας μάς ρουφούν όλη την ενέργεια και σε συνδυασμό με την πολύωρη εργασία, που μπορεί να περιλαμβάνει (ή όχι) και μια οθόνη υπολογιστή, καταπονούν όλο το σώμα και μας εξαντλούν. Χρειάζεται, λοιπόν, μέτρο και προσοχή με τις υπερβολικές ώρες εργασίας για να μην επιβαρύνουμε την υγεία μας.
Το 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας δημοσίευσαν μια έκθεση σχετικά με τους κινδύνους που η πολύωρη εργασία ενέχει για την υγεία. Σύμφωνα με την έκθεση, περισσότερες από 55 ώρες δουλειάς την εβδομάδα, φάνηκαν να οδηγούν σε 745.000 θανάτους από εγκεφαλικό και καρδιακές παθήσεις το 2016, ποσοστό που αυξήθηκε κατά 29% σε σχέση με το 2000.
Σε μια εποχή που η τετραήμερη εργασία διεκδικείται παγκοσμίως, μια μελέτη διαπίστωσε ότι ακόμα και οι 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα, κάτι που έχει καθιερωθεί εδώ και χρόνια, μπορεί στην πραγματικότητα να μην ωφελούν την υγεία.
Η υπερκόπωση που δεν αναγνωρίζετε
Στη ροή της εργασίας καθημερινά, μπορεί να μην διακρίνετε τα σημάδια της υπερκόπωσης. Ωστόσο, οι επιπτώσεις της θα είναι άμεσες και έμμεσες για το σώμα και την ψυχολογία σας. Το να βάζετε τον εαυτό σας συνεχώς σε μια κατάσταση «fight-or-flight» ανεβάζει τα επίπεδα της κορτιζόλης στο αίμα, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου και εξαντλεί το ανοσοποιητικό σύστημα.
Αυτό έχει ως συνέπεια το χρόνιο στρες να σας γεμίσει με προβλήματα υγείας, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, πονοκεφάλους, κατάθλιψη, γαστρεντερικά προβλήματα, διαταραχές ύπνου κ.α., που αν δεν αντιμετωπιστούν αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Επιπλέον, όταν εργάζεστε πάρα πολλές ώρες αφαιρείτε χρόνο από αθλητικές δραστηριότητες, από το να φροντίσετε τη διατροφή και την πνευματική σας καλλιέργεια, ενώ δεν προλαβαίνετε να δείτε την οικογένεια, τους φίλους και τους αγαπημένους σας ανθρώπους. Άρα, αφιερώνετε σημαντικά λιγότερο χρόνο στην προσωπική και κοινωνική σας ζωή και στην απόλαυσή της.
Σύμφωνα με έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Διεθνή Οργανισμό Υγείας, η πλειονότητα των θανάτων που σχετίζονται με υπερκόπωση αφορούσε εργαζόμενους ηλικίας άνω των 60 ετών, οι οποίοι εργάζονταν 55 και παραπάνω ώρες σε νεαρότερες ηλικίες. Ακόμα και αν τώρα δεν βλέπετε να σας απασχολούν τόσο οι επιπτώσεις της πολύωρης εργασίας, σε δέκα χρόνια θα έχει συσσωρευτεί πίεση και το σώμα μπορεί να ξεσπάσει. Αν για ένα διάστημα χρειαστεί να ξεπεράσετε τα όριά σας και να δουλέψετε παραπάνω, προτιμήστε να δώσετε χρόνο στον εαυτό σας, αναλαμβάνοντας λιγότερα. Καλύτερα να προνοήσετε πριν φτάσετε στις αναρρωτικές.
Τα ερευνητικά δεδομένα επισημαίνουν ότι η μείωση των ωρών και τον εβδομάδων εργασίας συνεπάγεται καλύτερη ποιότητα ζωής, καλύτερο ύπνο και λιγότερο άγχος. Κάποιες αρκετά εξελιγμένες χώρες, με κοινωνική πρόνοια και εργασιακή κουλτούρα που φαντάζει να έρχεται από το μέλλον για τα ελληνικά δεδομένα, εφαρμόζουν μέτρα προστασίας για τους εργαζόμενους πολίτες. Αυτά περιλαμβάνουν μικρότερες εργάσιμες εβδομάδες και μεγαλύτερους χρόνους διακοπών. Στην Ισλανδία, το 86% των εργαζομένων δουλεύουν τέσσερις μέρες την εβδομάδα. Στη Δανία, η εβδομαδιαία εργασία καλύπτει 37 ώρες, με πέντε εβδομάδες υποχρεωτικών διακοπών ανά έτος.
Η καθιστική ζωή επιβαρύνει την υγεία
Είναι δεδομένο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, ειδικά αν κάνουν μια δουλειά γραφείου, κάθονται 8-10 ώρες. Το γεγονός αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση ή ο διαβήτης τύπου 2. Άρα, αν εργάζεστε και παραπάνω από το κανονικό, εκ των πραγμάτων, θα κάθεστε και περισσότερο. Αναρωτηθείτε πόσο αυξάνονται οι ώρες, για κάποιον που μετά από το γραφείο επιστρέφει στον καναπέ για να δει τηλεόραση. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι φτιαγμένη για την πολύωρη καθιστική θέση. Φανταστείτε πόσα προβλήματα και πόσοι τραυματισμοί μπορεί να προκληθούν.
Γι’ αυτό είναι πολύτιμο να μην παραμελείτε την άσκηση, η οποία μπορεί να αντισταθμίσει αυτούς τους παράγοντες. Θα χρειαστείτε περίπου 150 έως 300 λεπτά σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα. Επίσης, μην ξεχνάτε να κάνετε συχνά διαλείμματα στο γραφείο για να περπατάτε ή να τεντώνεστε.
Η έντονη φυσική δραστηριότητα μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα
Αν από την άλλη, εάν η εργασία σας είναι χειρωνακτική, η υγεία σας μπορεί να επιβαρύνεται. Παρόλο που το σώμα συμμετέχει και δεν κάθεται ακίνητο συνεχώς, η αυξημένη σωματική δραστηριότητα ως μέρος της εργασίας αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Οι ερευνητές δεν έχουν καταλήξει, ακόμα, στους λόγους. Ίσως, γιατί κατά τη διάρκεια της εργασίας το άτομο δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο της σωματικής τους δραστηριότητας και δεν προλαβαίνει να αποκατασταθεί πλήρως όταν την επόμενη μέρα πρέπει να επιστρέψει στη δουλειά. Σε αυτή την περίπτωση, ο καλός ύπνος και η ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσουν.
Οι συνθήκες εργασίας κάνουν τη διαφορά
Όλοι γνωρίζουμε πως το άγχος μπορεί να αυξηθεί ανάλογα με το εργασιακό περιβάλλον. Με βάση συγκεκριμένη έρευνα, οι εργαζόμενοι που έχουν τον έλεγχο στο εργασιακό περιβάλλον, ζυγίζοντας και ρυθμίζοντας τις ευθύνες και τα tasks που τους αναθέτουν, χωρίς να αναλαμβάνουν άκριτα όσα ξεπερνούν τα όριά τους, παρουσιάζουν λιγότερο άγχος σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους με λιγότερο έλεγχο. Και λιγότερο άχγος μεταφράζεται σε καλύτερη υγεία. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι που ζητούν και έχουν ευελιξία στο πρόγραμμά τους με βάση και τα υπόλοιπα κομμάτια της ζωής τους εμφανίζουν καλύτερη ψυχική υγεία από τους υπόλοιπους.
Αν αναρωτιέστε, λοιπόν, γιατί αισθάνεστε εξαντλημένοι και θλιμμένοι καθημερινά, και δεν υπάρχει κάποιος άλλος παθολογικός παράγοντας ή ένα εξωτερικό γεγονός, παρατηρήστε καλύτερα τις συνθήκες εργασίας σας. Μην φοβάστε να συζητήσετε όσα σας προβληματίζουν και να ζητήσετε μεγαλύτερη ευελιξία. Μια υγιής επιχείρηση χρειάζεται και υγιείς εργαζόμενους. Και σίγουρα, εν έτει 2024, οφείλουμε να πλησιάζουμε όλο και περισσότερο τη φιλοσοφία «εργαζόμαστε για να ζήσουμε» και όχι «ζούμε για να εργαζόμαστε».
