Το να εκφραζόμαστε με ευγένεια προς την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας φαίνεται ως μια έμφυτη τάση μας να έχουμε καλούς τρόπους, ωστόσο, όπως αποδεικνύεται, αυτό έχει και το τίμημά του. Συγκεκριμένα, ο CEO της OpenAI, δήλωσε πρόσφατα ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτείται για τέτοιου είδους ευγενικές αλληλεπιδράσεις κοστίζει «δεκάδες εκατομμύρια δολάρια».
Είναι στη φύση μας να είμαστε ευγενικοί – ακόμα και με τα ρομπότ
Οι ειδικοί εξηγούν ότι είναι απολύτως ανθρώπινο να σχηματίζουμε συναισθηματικούς δεσμούς με τις συσκευές μας, ακόμη κι όταν γνωρίζουμε ότι είναι απλώς μηχανές. Αυτό συμβαίνει διότι τείνουμε να δίνουμε ανθρώπινα χαρακτηριστικά στα άψυχα αντικείμενα. Γι’ αυτό και λέμε «παρακαλώ» ή «ευχαριστώ» στη Siri ή στο ChatGPT.
Αυτό το φαινόμενο, αποτελεί κομμάτι της έμφυτης ανάγκης μας για κοινωνική σύνδεση και εντάσσεται σε αυτό που ονομάζεται παρα-κοινωνική αλληλεπίδραση, όταν δηλαδή αντιμετωπίζουμε πράγματα, ακόμα και την ίδια την τεχνολογία, σαν να είναι μέρος του κοινωνικού μας κύκλου. Παρόμοιο με το πώς κάποιοι άνθρωποι μιλούν στα κατοικίδιά τους.
Πόσο ασφαλής μπορεί να είναι αυτή η σύνδεσή μας με την τεχνητή νοημοσύνη;
Η απλή ευγένεια δεν μας βλάπτει. Ωστόσο, η συνεχώς αυξανόμενη παρουσία της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή μας ζωή, από την εξυπηρέτηση πελατών μέχρι τα social media και την ψυχολογική υποστήριξη, φέρνει στην επιφάνεια νέα ερωτήματα και ανησυχίες.
Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, η τεχνολογία είναι σταθερή, δεν επηρεάζεται από συναισθήματα, είναι αντικειμενική και πάντα διαθέσιμη. Αυτή η σταθερότητα μπορεί να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση μιας ασφαλούς σχέσης, κάτι που λείπει σε πολλές σύγχρονες ανθρώπινες σχέσεις, όπως τονίζουν οι ειδικοί.
Η εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να έχει κόστος…πέρα από οικονομικό
Ορισμένοι επιστήμονες προειδοποιούν ότι, αν κάποιος αρχίσει να βασίζεται υπερβολικά σε τέτοιου είδους τεχνολογία, αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ικανότητά του να συνδέεται με άλλους ανθρώπους. Μιας και η τεχνολογία μπορεί να μοιάζει με φίλο, αλλά δεν αντικαθιστά την ανθρώπινη επαφή.
Τέτοιες περιπτώσεις στην κλινική πρακτική χαρακτηρίζονται ως ένα είδος «υπαρξιακής μοναξιάς» που ενισχύεται από την τεχνολογία, ακόμα και από μηχανισμούς που δεν σχετίζονται με AI, όπως τα social media. Ειδικά κύτταρα του εγκεφάλου μας, οι λεγόμενοι «νευρώνες καθρέφτες», μας βοηθούν να συντονιζόμαστε συναισθηματικά με τους άλλους. Η τεχνολογία όμως, όντας άψυχη, δεν μπορεί να προσφέρει αυτού του είδους τη ρύθμιση.
Παρόλο που πολλοί γνωρίζουμε πως τα social media δεν έχουν βάθος και ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να μας προσφέρει την ουσιαστική σύνδεση που αναζητούμε, ορισμένα ευάλωτα άτομα μπορεί να προσκολληθούν σε αυτές τις τεχνολογίες, αναζητώντας αγάπη, ανακούφιση και σύνδεση, σε όλα τα λάθος μέρη. Σαφώς και δεν μας επηρεάζει όλους με τον ίδιο τρόπο, αλλά είναι καλό να έχουμε υπόψη μας όλες τις πλευρές του φαινομένου.
