Ο πατέρας των βασικών αρχών της ψυχοθεραπείας δίδαξε με το έργο «Διατριβαί» πως η αληθινή φιλοσοφία έγκειται στο να μάθουμε να διακρίνουμε τι είναι δικό μας από αυτό που δεν μας ανήκει. Αλλά υπάρχει μόνο ένα πράγμα που είναι πλήρως δικό μας: αυτό είναι η βούλησή μας ή αλλιώς η ορθολογική επιλογή μας (προαίρεση). Μόνο αυτό που υπόκειται στην επιλογή μας είναι καλό ή κακό. Όλα τα υπόλοιπα δεν είναι ούτε καλά ούτε κακά. Ο τρόπος αξιοποίησης των εξωτερικών εντυπώσεων πρέπει να είναι η κύρια μέριμνά μας και από την ορθή αξιοποίηση αυτών των δεδομένων εξαρτάται αποκλειστικά η ευτυχία μας. Αν και δεν είμαστε υπεύθυνοι για τις ιδέες ή τις παραστάσεις που παρουσιάζονται στη συνείδησή μας, είμαστε απολύτως υπεύθυνοι για τον τρόπο με τον οποίο τις χρησιμοποιούμε. Αυτή η ορθολογική επιλογή είναι η δύναμή μας, μέσω της επιλογής του καλού για εμάς είμαστε ελεύθεροι. Τίποτα εξωτερικό ως προς εμάς, ούτε καν ο Θεός, δεν μπορεί να υπερνικήσει την αυτόνομη επιλογή μας: μόνο αυτή μπορεί να ελέγξει τον εαυτό της. Καμία εξωτερική δύναμη, ούτε καν ο θάνατος, η εξορία, ο πόνος ή οτιδήποτε άλλο δυσμενές, δεν μπορεί ποτέ να μας αναγκάσει να ενεργήσουμε ενάντια στην έλλογη θέλησή μας.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ ;
Ο στωικός φιλόσοφος Επίκτητος ήταν ένας ανάπηρος Έλληνας δούλος από τη Φρυγία (κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Νέρωνα, 54–68 μ.Χ.), ο οποίος άκουσε διαλέξεις από τον Στωικό Μουσώνιο Ρούφο πριν απελευθερωθεί. Εκδιωχθείς μαζί με άλλους φιλοσόφους από τον αυτοκράτορα Δομιτιανό το 89 ή το 92 μ.Χ., εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νικόπολη της Ηπείρου. Εκεί, σε μια σχολή που ονόμασε «τόπο θεραπείας των άρρωστων ψυχών», δίδαξε πρακτική φιλοσοφία, λεπτομέρειες της οποίας καταγράφηκαν από τον μαθητή του Αρριανό και σώζονται στα τέσσερα βιβλία Διατριβών και στο μικρότερης έκτασης Εγχειρίδιο, ένα κείμενο που μας δίνει συνοπτικά τις κύριες διδασκαλίες των Διατριβών.
Ο Επίκτητος, είναι ένας από τους τρεις σημαντικότερους στωικούς φιλοσόφους μαζί με τον Μάρκο Αυρήλιο και τον Σενέκα, θεωρείται πατέρας των βασικών αρχών της ψυχοθεραπείας. Σύμφωνα με τον ίδιο υπάρχει μόνο ένας τρόπος να είμαστε ευτυχισμένοι κι αυτός είναι να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με πράγματα πέρα από τον έλεγχό μας. Ο Επίκτητος ανήκε στην τάξη των δούλων και σε μεγάλη ηλικία έγινε απελεύθερος.
