Για περισσότερο από μισό αιώνα, η Barbie δεν ήταν απλώς μια κούκλα· ήταν (και παραμένει) ένα πολιτιστικό φαινόμενο που αντικατοπτρίζει τις κοινωνικές μεταβολές, τις φαντασιώσεις και –όπως αποδεικνύεται– τα επαγγελματικά βήματα των γυναικών. Nέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Plos One επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει αυτή τη διαδρομή μέσα από τα παπούτσια της Barbie.
Η μελέτη, που διεξήχθη από ποδολόγους στην Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ανέλυσε 2.750 εκδόσεις της κούκλας από το 1959 έως και τον Ιούνιο του 2024, παρατηρώντας ένα αξιοσημείωτο μοτίβο: η κλίση των ποδιών της Barbie –και κατ’ επέκταση το ύψος των τακουνιών της– μειώνεται σταθερά όσο περνούν τα χρόνια. Από γωνία 40 μοιρών, κατάλληλη μόνο για stilettos, η Barbie έφτασε το 2024 να πατά στο έδαφος με περισσότερη σιγουριά – και πολύ λιγότερο πόνο στους αστραγάλους.
Η αλλαγή της Barbie δεν είναι απλώς σχεδιαστική
Όπως εξηγεί η επικεφαλής ερευνήτρια Κάιλι Γουίλιαμς, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Monash στη Μελβούρνη, η στροφή σε επίπεδα, πιο πρακτικά παπούτσια αντανακλά μια βαθύτερη μεταμόρφωση: από το πρότυπο της διακοσμητικής «γυναίκας-μοντέλο» στο μοντέλο της εργαζόμενης, δραστήριας και ανεξάρτητης γυναίκας.
Η ιδέα για τη μελέτη γεννήθηκε από μια σκηνή στην ταινία Barbie του 2023, όπου η πρωταγωνίστρια –την οποία υποδύεται η Μάργκο Ρόμπι– ουρλιάζει όταν τα πόδια της γίνονται επίπεδα. «Όταν ήμασταν παιδιά, η Barbie φορούσε μόνο τακούνια», λέει η Γουίλιαμς. «Μήπως είχε πλατυποδία;», σκέφτηκε με χιούμορ – και έτσι ξεκίνησε η επιστημονική αναζήτηση.
Καθώς οι επαγγελματικοί ρόλοι της Barbie εμπλουτίζονταν –από παλαιοντολόγος και game developer μέχρι πωλήτρια σε αγροτική αγορά– τα τακούνια άρχισαν να υποχωρούν. Σήμερα, περίπου το 60% των νέων μοντέλων διαθέτουν πόδια που πατούν σταθερά στο έδαφος, δίνοντας χώρο σε sneakers, flats και loafers. «Ο κόσμος της Barbie είναι ένα δυναμικό περιβάλλον, όπου τα κοινωνικά πρότυπα και οι πολιτικές εξελίσσονται», επισημαίνουν οι ερευνητές.
Οι αλλαγές αυτές αντικατοπτρίζουν όχι μόνο την αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία, αλλά και τις μεταβολές στη νομοθεσία γύρω από το επαγγελματικό ντύσιμο. «Κάποτε οι γυναίκες ήταν υποχρεωμένες να φορούν τακούνια ως μέρος της στολής τους», τονίζει η Γουίλιαμς. «Σήμερα, η επιλογή παπουτσιών πρέπει να συμβαδίζει με την ελευθερία, την πρακτικότητα και τη διαφορετικότητα».
Όπως σχολίασε ο καθηγητής ποδιατρικής Ντάο Τούνπρασερτ από το Πανεπιστήμιο του Μπράιτον: «Σε έναν κόσμο όπου η Barbie μπορεί να γίνει τα πάντα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η επιλογή παπουτσιών πρέπει να είναι προσωπική υπόθεση – όχι αντικείμενο κριτικής».
