Σε ένα ακόμη τρομακτικό συμπέρασμα, καταλήγει μια ακόμη μελέτη σε ότι αφορά στο κλίμα.
Ακόμη και αν η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας παραμείνει κάτω από 1,5°C, η άνοδος της στάθμης των ωκεανών θα αναγκάσει εκατομμύρια ανθρώπους να απομακρυνθούν από τις ακτές.
Μάλιστα, το σενάριο αυτό μπορεί να εκτυλιχθεί ακόμη και αν το μέσο επίπεδο θέρμανσης της τελευταίας δεκαετίας που ανέρχεται σε 1,2C συνεχιστεί και στο μέλλον.
Η απώλεια πάγου από τα γιγαντιαία στρώματα πάγου της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής έχει τετραπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1990 λόγω της κλιματικής κρίσης και αποτελεί πλέον τον κύριο παράγοντα αύξησης της στάθμης της θάλασσας.
Σε κίνδυνο περισσότεροι από 1 δισ. άνθρωποι
Ο διεθνής στόχος για τη συγκράτηση της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από 1,5C είναι ήδη σχεδόν ανέφικτος. Αλλά η νέα ανάλυση διαπίστωσε ότι ακόμη και αν οι εκπομπές ορυκτών καυσίμων μειωθούν γρήγορα για να επιτευχθεί ο στόχος, η στάθμη της θάλασσας θα ανεβαίνει κατά 1 εκατοστό ετησίως μέχρι το τέλος του αιώνα, ταχύτερα από την ταχύτητα με την οποία τα κράτη θα μπορούσαν να κατασκευάσουν παράκτιες άμυνες.
Ο κόσμος βρίσκεται σε τροχιά για παγκόσμια θέρμανση 2,5C-2,9C, η οποία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ξεπεράσει τα σημεία καμπής για την κατάρρευση των πάγων της Γροιλανδίας και της δυτικής Ανταρκτικής. Το λιώσιμο αυτών των παγετώνων θα οδηγούσε σε μια «πραγματικά τρομερή» άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 12 μέτρα.
Σήμερα, περίπου 230 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν 1 μέτρο πάνω από το σημερινό επίπεδο της θάλασσας και 1 δισεκατομμύριο ζουν 10 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Ακόμη και μόνο 20 εκατοστά άνοδος της στάθμης της θάλασσας μέχρι το 2050 θα οδηγούσε σε παγκόσμιες ζημιές από πλημμύρες ύψους τουλάχιστον 1 εκατ. δολαρίων ετησίως για τις 136 μεγαλύτερες παράκτιες πόλεις του κόσμου και σε τεράστιες επιπτώσεις στη ζωή και τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων.
Ωστόσο, οι επιστήμονες υπογράμμισαν ότι κάθε κλάσμα του βαθμού της παγκόσμιας θέρμανσης που αποφεύγεται με την κλιματική δράση εξακολουθεί να έχει σημασία, επειδή επιβραδύνει την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και δίνει περισσότερο χρόνο για προετοιμασία.
Το όριο ασφαλείας
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι ο μεγαλύτερος μακροπρόθεσμος αντίκτυπος της κλιματικής κρίσης, και οι έρευνες των τελευταίων ετών έχουν δείξει ότι συμβαίνει πολύ ταχύτερα από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως. Το όριο του 1,5C θεωρήθηκε ως τρόπος αποφυγής των χειρότερων συνεπειών της παγκόσμιας θέρμανσης, αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι αυτό δεν ισχύει για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η θερμοκρασία του «ασφαλούς ορίου» για τα στρώματα πάγου είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά είναι πιθανό να είναι 1C ή χαμηλότερη.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά μόλις 1 μέτρο θα έφερνε μεγάλα τμήματα των περιοχών Fens και του Humberside κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.
«Αυτό που εννοούμε με τον όρο ασφαλές όριο είναι αυτό που επιτρέπει κάποιο επίπεδο προσαρμογής, αντί για καταστροφική μετανάστευση στην ενδοχώρα και αναγκαστική μετανάστευση, και το ασφαλές όριο είναι περίπου 1 εκατοστό το χρόνο ανόδου της στάθμης της θάλασσας», δήλωσε στον Guardian, ο καθηγητής Jonathan Bamber του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Αν φτάσουμε σε αυτό το όριο, τότε καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη οποιαδήποτε προσαρμογή και θα δούμε μαζική μετανάστευση στην ξηρά σε κλίμακες που δεν έχουμε δει ποτέ στον σύγχρονο πολιτισμό». Αναπτυσσόμενες χώρες όπως το Μπαγκλαντές θα τα πάνε πολύ χειρότερα από τις πλούσιες χώρες με εμπειρία στη συγκράτηση των κυμάτων, όπως οι Κάτω Χώρες, είπε.
Ο καθηγητής Chris Stokes του Πανεπιστημίου Durham, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Αρχίζουμε να βλέπουμε μερικά από τα χειρότερα σενάρια να εξελίσσονται σχεδόν μπροστά μας. Με την τρέχουσα αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,2C, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται με ρυθμούς που, αν συνεχιστούν, θα καταστούν σχεδόν μη διαχειρίσιμοι πριν από το τέλος αυτού του αιώνα, [δηλαδή] εντός της ζωής των νέων μας».
Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα φθάσει για πρώτη φορά τους 1,5C το 2024. Όμως ο διεθνής στόχος μετριέται ως ο μέσος όρος για 20 χρόνια, οπότε δεν θεωρείται ότι έχει ξεπεραστεί ακόμη.
H υπαρξιακή απειλή
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Communications Earth and Environment, συνδύασε δεδομένα από μελέτες θερμών περιόδων έως και 3 εκατομμύρια χρόνια πριν, παρατηρήσεις για το λιώσιμο των πάγων και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας τις τελευταίες δεκαετίες και κλιματικά μοντέλα. Κατέληξε στο συμπέρασμα: «Η συνεχιζόμενη απώλεια μάζας από τα στρώματα πάγου αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τους παράκτιους πληθυσμούς του πλανήτη».
Ο καθηγητής Andrea Dutton του Πανεπιστημίου του Wisconsin-Madison, ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα μελέτης, δήλωσε: «Τα στοιχεία που έχουν ανακτηθεί από προηγούμενες θερμές περιόδους υποδηλώνουν ότι μπορεί να αναμένεται άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά αρκετά μέτρα – ή και περισσότερο – όταν η μέση παγκόσμια θερμοκρασία φθάσει τον 1,5C ή και περισσότερο».
Στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, πριν από περίπου 15.000 χρόνια, η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε με ρυθμό 10 φορές μεγαλύτερο από τον σημερινό, λόγω αυτοτροφοδοτούμενων ανατροφοδοτήσεων που μπορεί να είχαν προκληθεί από μια μικρή μόνο αύξηση της θερμοκρασίας. Την τελευταία φορά που τα επίπεδα CO2 στην ατμόσφαιρα ήταν τόσο υψηλά όσο σήμερα, πριν από περίπου 3 εκατ. χρόνια, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας ήταν 10-20 μέτρα υψηλότερη.
Τρομακτικά σενάρια
Ακόμη και αν η ανθρωπότητα μπορέσει να επαναφέρει τον πλανήτη στην προβιομηχανική θερμοκρασία του με την απομάκρυνση του CO2 από την ατμόσφαιρα, θα χρειαστούν εκατοντάδες έως χιλιάδες χρόνια για να ανακάμψουν τα στρώματα πάγου, δήλωσαν οι ερευνητές. Αυτό σημαίνει ότι η γη που χάθηκε από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα παραμείνει χαμένη για μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως μέχρι η Γη να εισέλθει στην επόμενη εποχή των παγετώνων.
Το Μπελίζ μετέφερε την πρωτεύουσά του στην ενδοχώρα το 1970 μετά από έναν καταστροφικό τυφώνα, αλλά η μεγαλύτερη πόλη του εξακολουθεί να βρίσκεται στην ακτή και θα πλημμυρίσει με μόνο 1 μέτρο άνοδο της στάθμης της θάλασσας, δήλωσε ο Κάρλος Φούλερ, μακροχρόνιος διαπραγματευτής του Μπελίζ για το κλίμα: «Διαπιστώσεις όπως αυτές οξύνουν μόνο την ανάγκη να παραμείνουμε εντός του ορίου του 1,5C της συμφωνίας του Παρισιού, ή όσο το δυνατόν πιο κοντά σε αυτό, ώστε να μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και να προστατεύσουμε τις παράκτιες πόλεις μας».
*Από τη Χρυσάνθη Ρουμελιώτου
