Η υγεία του εγκεφάλου μας αποτελεί πεδίο ενδιαφέροντος για πολλές νέες έρευνες. Η κλιματική αλλαγή είναι μια από τις πιο σοβαρές προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στις μέρες μας. Ωστόσο, ένας τομέας που παραμένει ακόμα σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό είναι ο κρυφός αλλά ισχυρός αντίκτυπός της στην υγεία του εγκεφάλου μας, και πιο συγκεκριμένα, στις νευρολογικές παθήσεις.
Ποιες είναι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για την υγεία του εγκεφάλου μας;
Οι άνθρωποι που πάσχουν από νευρολογικές παθήσεις, όπως η επιληψία, η σκλήρυνση κατά πλάκας ή η άνοια, ίσως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να δουν τα συμπτώματά τους να επιδεινώνονται εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες, για παράδειγμα, μπορούν να πυροδοτήσουν πιο συχνές κρίσεις σε ασθενείς με σύνδρομο Dravet, μια σπάνια και σοβαρή μορφή επιληψίας σε παιδιά, ενώ επιβαρύνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου γενικότερα.
Τι φανερώνει την κρίσιμη σύνδεση;
Ένα πρόσφατο σύντομο ντοκιμαντέρ, που δημιουργήθηκε από το FutureNeuro, το ιρλανδικό ερευνητικό κέντρο μεταφραστικών επιστημών εγκεφάλου (RCSI), αποκαλύπτει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε πάνω από τρία δισεκατομμύρια ανθρώπους με νευρολογικές διαταραχές παγκοσμίως.
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει μαρτυρίες ασθενών που περιγράφουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά, όπως η αδυναμία να βγουν από το σπίτι σε περιόδους καύσωνα και η κοινωνική απομόνωση που συχνά ακολουθεί.
Μάλιστα, μια άλλη παράμετρος των ακραίων θερμοκρασιών είναι όχι μόνο το γεγονός ότι επιβαρύνουν την υγεία των ασθενών, αλλά και το ότι διαταράσσουν και τις αλυσίδες εφοδιασμού ιατρικών προϊόντων, προκαλώντας φθορές σε φάρμακα που απαιτούν ψύξη και δυσκολεύοντας την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας.
Η επιστημονική κοινότητα στο πλευρό των ασθενών
Ο καθηγητής Σαντζάι Σισοντίγια, πρόεδρος της επιτροπής για την κλιματική αλλαγή της ILAE και καθηγητής νευρολογίας στο University College London, τονίζει πως ο εγκέφαλος είναι το κλειδί για την αντίδρασή μας στις περιβαλλοντικές προκλήσεις και πολλές περιοχές του είναι ευαίσθητες στη θερμοκρασία λειτουργίας τους.
Όταν υπάρχει ήδη κάποια ασθένεια, ο εγκέφαλος γίνεται πιο ευάλωτος στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Καθώς η κλιματική αλλαγή χειροτερεύει, πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στους ανθρώπους με νευρολογικές παθήσεις παγκοσμίως.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2024 στο The Lancet Neurology δείχνει ότι τόσο οι πολύ υψηλές όσο και οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα σε 19 νευρολογικές παθήσεις, όπως η άνοια, η επιληψία, η ημικρανία.
Τεχνητή νοημοσύνη και νέες τεχνολογίες: Σύμμαχοι του εγκεφάλου;
Μια από τις ελπιδοφόρες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η χρήση σύγχρονων τεχνολογιών απεικόνισης και γενετικής, σε συνδυασμό με μοντέλα πρόβλεψης που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, οι νέες τεχνολογίες βοηθούν να κατανοήσουν καλύτερα τα συστήματα ελέγχου της θερμοκρασίας του εγκεφάλου και πώς αυτά επηρεάζονται σε παθήσεις όπως η επιληψία.
Αυτή η γνώση μπορεί να ανοίξει το δρόμο για νέες θεραπείες ή προληπτικές στρατηγικές που θα μειώσουν τον αντίκτυπο της θερμότητας στον κίνδυνο εμφάνισης κρίσεων.
Η κλιματική αλλαγή είναι λοιπόν και ζήτημα δημόσιας υγείας που επηρεάζει βαθιά τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Επομένως, έρευνα, η τεχνολογία και η ενημέρωση αποτελούν τα εργαλεία για να αντιμετωπιστεί αυτή η νέα πρόκληση.
