Οι αναδασώσεις μπορούν να δροσίσουν κάπως τον πλανήτη, σε καμία όμως περίπτωση δεν αρκούν για να μας σώσουν από την κλιματική αλλαγή: ακόμα και αν ξαναφυτέψουμε όλα τα δέντρα που χάθηκαν από τον 19ο αιώνα ως σήμερα, η θερμοκρασία θα συνεχίσει να ανεβαίνει επικίνδυνα, προειδοποιεί νέα μελέτη.
Η Γη εκτιμάται ότι έχει χάσει τα μισά δάση της –περίπου τρία τρισεκατομμύρια δέντρα- από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Οι αναδασώσεις θεωρούνται σήμερα πολύτιμο εργαλείο κατά της παγκόσμιας θέρμανσης, δεδομένου ότι τα δέντρα απορροφούν το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα που ανεβάζει τη θερμοκρασία.
Παρόλα αυτά, πολλοί ειδικοί ανησυχούν ότι τα προγράμματα αντιστάθμισης εκπομπών μέσω δενδροφυτεύσεων γίνονται δικαιολογία για να συνεχιστεί η χρήση ορυκτών καυσίμων.
Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Communications Earth & Environment, επιχειρεί να ποσοτικοποιήσει τα οφέλη της αναδάσωσης. Οι ερευνητές εξέτασαν ένα υπεραισιόδοξο σενάριο στο οποίο τα δάση επεκτείνονται κατά 12 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, ή το 135% της έκτασης των ΗΠΑ.
Οι υπολογισμοί έδειξαν ότι η μέση θερμοκρασία της Γης θα μειωνόταν κατά μόλις 0,34 βαθμούς Κελσίου, περίπου το ένα τέταρτο της ανόδου που ήδη καταγράφεται σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
«Η αναδάσωση δεν είναι μαγική λύση» σχολίασε ο Μπομπ Άλεν του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Ρίβερσαϊντ, επικεφαλής της μελέτης. «Είναι μια αποτελεσματική στρατηγική, πρέπει όμως να συνοδεύεται από δραστικές μειώσεις εκπομπών» είπε.
Η μείωση ήταν μικρή παρά το γεγονός ότι η μελέτη έλαβε υπόψη έναν δεύτερο μηχανισμό μέσω των οποίων τα δάση ρίχνουν τη θερμοκρασία: τα δέντρα εκπέμπουν πτητικές οργανικές ενώσεις που αντιδρούν με μόρια της ατμόσφαιρας και σχηματίζουν αιωρούμενα σωματίδια, τα οποία ανακλούν το ηλιακό φως και ενθαρρύνουν τον σχηματισμό νεφών. Η επίδραση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη στα περισσότερα υπολογιστικά μοντέλα του παγκόσμιου κλίματος.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι αναδασώσεις θα προσέφεραν τα μεγαλύτερα οφέλη στη ζώνη των τροπικών, όπου τα δάση απορροφούν μεγαλύτερες ποσότητες CO2 και απελευθερώνουν περισσότερες πτητικές ενώσεις. Επιπλέον, τα δάση των τροπικών τείνουν να είναι πιο ανοιχτόχρωμα, κάτι που σημαίνει ότι ανακλούν περισσότερη ακτινοβολία.
Εκτός όμως του ότι προσφέρουν στον πλανήτη έστω και λίγη δροσιά, τα δάση βελτιώνουν επίσης την ποιότητα του αέρα. Στο σενάριο της μελέτης, η αιωρούμενη σκόνη θα μειωνόταν κατά 2,5% στο βόρειο ημισφαίριο.
Ένα τέτοιο σενάριο είναι βέβαια αδύνατο να γίνει πραγματικότητα, αφού θα απαιτούσε να ξαναγίνουν δάσος όλες οι εκτάσεις που αποψιλώθηκαν και μετατράπηκαν σε πόλεις, δρόμους και καλλιέργειες. Αν μη τι άλλο, η αναδάσωση μιας τόσο μεγάλης έκτασης θα απειλούσε τη διατροφική ασφάλεια σε όλο τον κόσμο.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι δενδροφυτεύσεις είναι ένα σημαντικό εργαλείο στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, δεν μπορούν όμως να γίνουν υποκατάστατο της κατάργησης των ορυκτών καυσίμων.
*Από τον Βαγγέλη Πρατικάκη
