Αναπαράγεις ξανά και ξανά τα αρνητικά γεγονότα στο μυαλό σου και αμφισβητείς τακτικά τα συναισθήματα και τις πράξεις σου; Αυτή η επιβαρυντική συνήθεια, γνωστή ως εμμονική σκέψη, μπορεί να σου κλέψει τη χαρά, να σε γεμίσει άγχος και να επιδεινώσει ήδη υπάρχουσες ψυχολογικές καταστάσεις.
Η εμμονική σκέψη δεν κάνει διακρίσεις. Είναι διαδεδομένη τόσο στους νέους όσο και στους ηλικιωμένους και απαντάται σε όλες τις κουλτούρες, τις φυλές και τα φύλα.
Δύο μελέτες που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Journal of Affective Disorders έδειξαν ότι η εμμονική σκέψη σχετίζεται με μειωμένη ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και περισσότερες αρνητικές σκέψεις για το μέλλον στους εφήβους. Αυτά τα αποτελέσματα συμφωνούν με προηγούμενα ευρήματα σε ενήλικες.
Μια άλλη πρόσφατη έρευνα σε 900 ενήλικες στην Κίνα έδειξε ότι η μοναξιά είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε κατάθλιψη, εάν κάποιος συνεχίζει να σκέφτεται εμμονικά το πόσο μόνος αισθάνεται.
Και είναι λογικό. Όσο περισσότερο εστιάζουμε σε κάτι, τόσο περισσότερο τείνουμε να νιώθουμε τα αντίστοιχα συναισθήματα και να αναβιώνουμε την εμπειρία.
Όπως εύστοχα δήλωσε ο φιλόσοφος William James, πατέρας της αμερικανικής ψυχολογίας: «Η εμπειρία μου είναι αυτό στο οποίο επιλέγω να εστιάσω την προσοχή μου.»
Επιπλέον, όταν μένει κανείς κολλημένος στο παρελθόν, δεν ζει ενεργά το παρόν. Μαγικές στιγμές περνούν απαρατήρητες και χωρίς αναγνώριση. Το ίδιο ισχύει και για ευκαιρίες προσωπικής ανάπτυξης.
Αυτές οι συμπεριφορές είναι επίσης καταστροφικές για τις σχέσεις μας καθώς χάνουμε πολλές ευκαιρίες για σύνδεση, με αποτέλεσμα ο/η σύντροφός μας να αισθάνεται παραμελημένος/η.
Πώς «κόβεται» αυτή η κακιά συνήθεια;
Η εμμονική σκέψη είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι βιώνουν σε κάποιο βαθμό κατά καιρούς, καθώς είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Όταν σου συμβαίνει περιστασιακά:
- Απόσπασε την προσοχή σου
Φτιάξε μια λίστα με δραστηριότητες που απολαμβάνεις. Για παράδειγμα: διάβασε ένα βιβλίο ή άκου την αγαπημένη σου μουσική. - Άλλαξε κανάλι…
Φαντάσου το μυαλό σου σαν μια τηλεόραση. Δώσε στον εαυτό σου λίγα λεπτά να σκεφτεί αυτό που σε απασχολεί και ύστερα «άλλαξε κανάλι»—εστίασε σε κάτι θετικό ή έστω ουδέτερο. - Κινήσου (ιδανικά στη φύση)
Πλήθος μελετών δείχνουν τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για την ψυχική υγεία. Κέρδισε ένα επιπλέον «μπόνους» βγαίνοντας στη φύση—η επαφή με το φυσικό περιβάλλον έχει καταπραϋντική επίδραση στο σώμα και το μυαλό. - Εξασκήσου στην ενσυνειδητότητα (mindfulness)
Ξεκίνα αργά, αφιερώνοντας πέντε λεπτά για να συγκεντρωθείς στην αναπνοή σου. Οι τεχνικές ενσυνειδητότητας έχουν φανεί αποτελεσματικές στη μείωση της εμμονικής σκέψης. - Κάνε τα πράγματα πιο απλά
Αντί να μένεις σε όλα όσα πάνε στραβά στη ζωή σου, ηρέμησε το μυαλό σου, κάνοντας… απλοποίηση. Ποιο είναι αυτό το ένα βήμα που μπορείς να κάνεις τώρα για να πάρεις ξανά τον έλεγχο; Γράψ’ το και φτιάξε ένα σχέδιο για να ξεκινήσεις θετικές αλλαγές από σήμερα. - Αναζήτησε υποστήριξη
Οι ισχυρές κοινωνικές σχέσεις είναι ο νούμερο ένα παράγοντας που προβλέπει την ευημερία. Επικοινώνησε με έναν στενό φίλο που μπορεί να σε βοηθήσει να εστιάσεις στα θετικά. Η ανάμνηση και αναβίωση καλών εμπειριών μπορεί να ξυπνήσει ξανά τη χαρά και να αυξήσει την αυτοπεποίθησή σου.
Αν διαπιστώσεις ότι η εμμονική σκέψη επηρεάζει αρνητικά τη ζωή και τις σχέσεις σου σε σταθερή βάση, αναζήτησε επαγγελματική βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Αν και πρόκειται για μια δύσκολη συνήθεια, με το να γίνουμε συνειδητοί σχετικά με τη συμπεριφορά μας και να δοκιμάσουμε διάφορες παρεμβάσεις, μπορούμε να σπάσουμε τον αρνητικό κύκλο και να ξανακερδίσουμε το χαμόγελό μας.
