Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που στη μέση ηλικία αισθάνονται πως απλώς «τα βγάζουν πέρα». Η ζωή άλλωστε είναι γεμάτη προκλήσεις και είναι εύκολο να παγιδευτούμε σε κύκλους άγχους, αυτόματων αντιδράσεων, ανησυχίας, υπερφόρτωσης, αποσύνδεσης και μερικές φορές, πλήρους «κλεισίματος». Αυτό είναι το νευρικό μας σύστημα σε υπερδιέγερση, παγιδευμένο σε μια κατάσταση επιβίωσης, που μας στέλνει σήμα ότι χρειάζεται… επαναφόρτιση.
Είναι φυσιολογικό να βρισκόμαστε σ’ αυτή την κατάσταση ανά διαστήματα, αλλά πολλοί από εμάς, ειδικά μεγαλώνοντας, μένουμε κολλημένοι εκεί και δύσκολα βρίσκουμε τρόπους να επανέλθουμε.
Όταν όμως καλλιεργούμε τις ακόλουθες συμπεριφορές (και μπορούμε να το κάνουμε σε οποιαδήποτε ηλικία, χωρίς να αλλάξουμε τις εξωτερικές μας συνθήκες), βοηθάμε το νευρικό μας σύστημα να ανανεωθεί και δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσουμε.
Η ευημερία δεν είναι ένας σταθμός στον οποίο φτάνουμε μία φορά και τέλος· είναι μια συνεχιζόμενη πρακτική σύνδεσης με εσωτερικές ποιότητες που υποστηρίζουν την ευζωία μας.
Μέση ηλικία: Τα «κλειδιά» της ευημερίας
1. Το παιχνίδι δεν είναι μόνο για τα παιδιά
Το παιχνίδι είναι έμφυτο στα παιδιά, αλλά καθώς μεγαλώνουμε, συχνά χάνουμε την επαφή μας με αυτό. Κι όμως, η παιχνιδιάρικη διάθεση σχετίζεται με θετική στάση ζωής, μπορεί να μειώσει το άγχος και να ενισχύσει την ευζωία στην ενήλικη ζωή.
Τι μπορείτε να κάνετε μέσα στην εβδομάδα σας που να εμπεριέχει παιχνίδι; Οργανωμένα αθλήματα ή επιτραπέζια παιχνίδια, αλλά μπορείτε να το ενσωματώσετε και σε μικρές στιγμές — να περπατήσετε ξυπόλητοι στο γρασίδι, να χορέψετε σα να μην σας βλέπει κανείς κ.λπ.
2. Παρουσία στο εδώ και τώρα
Έρευνες δείχνουν ότι όταν είμαστε παρόντες, συντονισμένοι με το σώμα και το νου μας στο εδώ και τώρα, νιώθουμε περισσότερη ευτυχία απ’ ό,τι όταν λειτουργούμε στον «αυτόματο πιλότο» ή όταν το μυαλό μας περιπλανιέται. Η παρουσία είναι μια ποιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί μέσω της εξάσκησης στον διαλογισμό επίγνωσης (mindfulness), αλλά μπορούμε επίσης να την εξασκήσουμε με το να ενεργούμε με πρόθεση μέσα στην καθημερινότητά μας.
Πείτε στον εαυτό σας σε τακτική βάση: «Τι κάνω αυτή τη στιγμή; Πρέπει σε αυτό να δώσω την πλήρη προσοχή μου» ή «Για τα επόμενα πέντε λεπτά θα είμαι όσο το δυνατόν πιο παρών/παρούσα γίνεται με τον/την σύντροφό μου (ή κατά τη διάρκεια του περιπάτου μου ή ενώ ποτίζω τα φυτά)».
3. Δημιουργικότητα
Έρευνες δείχνουν μια ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στη δημιουργικότητα και την υποκειμενική ευεξία. Όλοι έχουμε μια μοναδική σπίθα δημιουργικής έκφρασης. Όταν συνδεόμαστε με αυτήν, είναι σα να συνδεόμαστε με μια πηγή ενέργειας. Μας «φωτίζει».
Για κάποιους, η δημιουργικότητα εκδηλώνεται μέσα από την τέχνη, τη μουσική, τη χειροτεχνία, την επινόηση, την εύρεση νέων ιδεών, τη συγγραφή κ.λπ. Δεν χρειάζεται να είναι κάτι μεγάλο ή σπουδαίο. Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να πειραματιστείτε στην κουζίνα, να σκεφτείτε μια πρωτότυπη ιδέα για δώρο, να γράψετε μερικές εμπνευσμένες γραμμές στο ημερολόγιό σας… Οι μικρές δημιουργικές στιγμές, με τον καιρό, οδηγούν σε βαθύτερες εσωτερικές αλλαγές.
4. Σύνδεση
Η κοινωνική σύνδεση είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία, την ευημερία και τη μακροζωία. Ο καθένας έχει διαφορετικές ανάγκες και τρόπους να βιώνει τη σύνδεση.
Ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι είδους κοινωνική επαφή με γεμίζει πραγματικά;». Σε μικρές ομάδες; Τετ α τετ; Με καινούργιους ανθρώπους ή με οικείους; Επίσης: «Ποιο ποσοστό μοναξιάς είναι αναζωογονητικό για μένα; Τι με βοηθά να συνδεθώ με τον εαυτό μου — το διάβασμα, η φύση, η σιωπή, η μουσική που με συγκινεί;».
5. Καθημερινές στιγμές, μεγάλης σημασίας
Όχι τυχαία, η έρευνα δείχνει ότι η χαρά παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ευζωία και την υγεία μας. Σκεφτείτε την ως ένα συναίσθημα που αναδύεται αυθόρμητα όταν κάνουμε κάτι για τη χαρά του ίδιου του πράγματος χωρίς να επιδιώκουμε κάποιο αποτέλεσμα, κάτι που συνδέεται βαθιά με αυτό που αγαπάμε ή μας ενδιαφέρει.
Παρατηρήστε τις στιγμές χαράς μέσα στην εβδομάδα σας. Από πού πηγάζουν; Ψάξτε ευκαιρίες για να καλλιεργήσετε τη χαρά. Κάποιοι τη βρίσκουν μέσα από την κίνηση και τη φύση· άλλοι μέσα από τη μουσική και τη σύνδεση με αγαπημένα πρόσωπα.
Το να ευδοκιμεί κανείς στη μέση ηλικία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να αλλάξει τις εξωτερικές του συνθήκες, αλλά να συνδεθεί ξανά με εσωτερικές ποιότητες με τις οποίες μπορεί να έχει χάσει την επαφή. Αν και οι μεμονωμένες στιγμές μπορεί να φαίνονται μικρές ή ασήμαντες, με τον χρόνο και τη συνέπεια, γίνονται οι σταγόνες που γεμίζουν το μπουκαλάκι της ευεξίας μας…
