Το πώς αποφασίζουμε δεν βασίζεται μόνο σε απόλυτα συνδεδεμένες μεταξύ τους λογικές σκέψεις ή στην αξιολόγηση τελείως σχετικών με την εκάστοτε επιλογή δεδομένων και γεγονότων. Συχνά, ο εγκέφαλος μπορεί να κρίνει πως κάτι είναι σχετικό με την απόφασή μας, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Μπορεί κάποια μνήμη ή κάποιο βίωμα να μην αφορά άμεσα στο ζήτημα για το οποίο πρέπει να αποφασίσουμε, αλλά παρόλα αυτά μας βοηθά ακόμη και ακούσια στη λήψη της εκάστοτε απόφασης!

Ο εγκέφαλος είναι ίσως ο πιο πολύπλοκος «υπολογιστής» στο σύμπαν. Έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να λειτουργεί. Πολλές φορές μας εκπλήσσει. Όσον αφορά στις αποφάσεις, τις παίρνει όχι μόνο βασισμένος σε άμεσες συνδέσεις μεταξύ ερεθισμάτων, αλλά και μέσω γεγονότων που αρχικά φαίνονται άσχετα.

Πώς όμως το επιτυγχάνει αυτό; Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), ρίχνει ξανά φως στο ζήτημα και εντοπίζει τις εγκεφαλικές περιοχές που εμπλέκονται.

Συνδέσεις και εγκέφαλος

Η ερευνητική ομάδα εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος παίρνει αποφάσεις, βασισμένες σε έμμεσες συσχετίσεις μεταξύ διαφορετικών ερεθισμάτων. Συγκεκριμένα, στη μελέτη συσχετίστηκε η οσμή μπανάνας με γλυκιά γεύση και μια οσμή αμυγδάλου με αλμυρή γεύση. Αργότερα, ένα αρνητικό ερέθισμα συσχετίστηκε με την οσμή μπανάνας.

Στη συνέχεια, απορρίφθηκε η γλυκιά γεύση, λόγω της έμμεσης συσχέτισης με την αρνητική εμπειρία. Με άλλα λόγια, φαίνεται πως ο εγκέφαλος μπορεί να συνδέσει μια ουδέτερη γεύση, όπως είναι το γλυκό με κάτι δυσάρεστο, μέσω της οσμής.

Κράμπες: Τι να κάνουμε όταν ο μυς «σφίγγει» ξαφνικά;
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κράμπες: Τι να κάνουμε όταν ο μυς «σφίγγει» ξαφνικά;

Ο ρόλος της αμυγδαλής

Χάρη σε ειδικές μεθόδους και απεικονιστικά εργαλεία, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η αμυγδαλή, αυτή η περιοχή του εγκεφάλου δηλαδή που σχετίζεται με τον φόβο, το άγχος και διάφορες ψυχικές διαταραχές, όπως η ψύχωση και η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), ενεργοποιείτο όταν δημιουργούνταν έμμεσες συνδέσεις μεταξύ οσμής και γεύσης. Επιπλέον, η έρευνα έδειξε ότι και άλλες περιοχές του εγκεφάλου φάνηκε να συνεργάζονται με την αμυγδαλή για τη δημιουργία αυτών των συνδέσεων.

Με βάση τα ευρήματα, όταν η δραστηριότητα της αμυγδαλής αναστελλόταν, δεν ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν έμμεσες συσχετίσεις. Αυτό επιβεβαιώνει τον κρίσιμο ρόλο της στην κατανόηση και λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε πολυσύνθετες εμπειρίες.

Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας μπορούν να συνεισφέρουν στην κατανόηση διαταραχών που σχετίζονται με παραποιημένες έμμεσες συνδέσεις, όπως είναι οι ψυχώσεις, δηλαδή οι παραληρητικές ιδέες που είναι βασισμένες σε μη ρεαλιστικούς συσχετισμούς και η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).

Ο εγκέφαλος ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η κατανόηση αυτών των εγκεφαλικών κυκλωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες, μεταξύ άλλων, και για τις παραπάνω ψυχικές διαταραχές. Η μελέτη αποκαλύπτει ότι ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται άμεση σύνδεση μεταξύ ενός ερεθίσματος και μιας εμπειρίας, για να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας. Μπορεί να συνδέσει άσχετα μεταξύ τους πράγματα, χρησιμοποιώντας έμμεσες συσχετίσεις που εμπλέκουν πολύπλοκα εγκεφαλικά δίκτυα με πρωταγωνιστή την αμυγδαλή.

Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες και καλύτερη αντίληψη των νοητικών διεργασιών που καθορίζουν τη συμπεριφορά μας.