Η συνήθεια να χρησιμοποιούμε τους γύρω μας ως «μέτρο σύγκρισης» για να υπολογίζουμε τη δική μας αξία είναι βαθιά ριζωμένη στον ανταγωνιστικό μας πολιτισμό και στην καθημερινότητά μας. Η φράση «κοίτα τι έκανε ο τάδε» είναι κάτι που ακούμε από μικρές/οί. Γιατί, όμως, κάνουμε πάντα σύγκριση του εαυτού μας με τους άλλους;
Αυτή η διαδικασία ξεκινά από πολύ νωρίς, όταν τα παιδιά κατατάσσονται με βάση τις σχολικές τους επιδόσεις. Η αύξηση της δημοτικότητας στα αθλήματα ή στα social μεταξύ των νέων έχει ενισχύσει ακόμα περισσότερο αυτή τη διαδικασία, καθώς τα παιδιά ανταγωνίζονται για μια θέση στην ομάδα που επιθυμούν.
Είναι απολύτως κατανοητό να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με ανθρώπους που ανήκουν σε παρόμοια ηλιακή ομάδα ή επάγγελμα, για να αξιολογήσουμε τη θέση μας σε διάφορους τομείς της ζωής. Ίσως να κοιτάμε το σπίτι ή το αυτοκίνητο κάποιου παλιού μας συμμαθητή για να μετρήσουμε την οικονομική του επιτυχία σε σχέση με τη δική μας. Αν εργαζόμαστε στην ακαδημαϊκή κοινότητα ή στον χώρο της ιατρικής, ίσως να συγκρίνουμε τις δημοσιεύσεις ή τα επαγγελματικά επιτεύγματα κάποιου με τα δικά μας. Ακόμα και ως γονιός, μπορεί κάποιος να συγκρίνεται με άλλους γονείς, βασιζόμενος/η στη συμπεριφορά ή την επίδοση των παιδιών του.
Είναι όμως αυτό σωστό; Μήπως δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία περιττή ταλαιπωρία, στην οποία υποβάλλουμε τον εαυτό μας; Μήπως πρέπει να εστιάσουμε στη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητά μας;
Τα social media εντείνουν τη σύγκριση
Η άνοδος των social media έχει εντείνει ακόμα περισσότερο αυτή τη διαδικασία. Με ένα απλό σκρολάρισμα, μπορούμε να μπούμε σε μια ατελείωτη ροή συγκρίσεων σε όλους τους τομείς της ζωής. Οι νέοι, μάλιστα, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, καθώς ενδιαφέρονται έντονα για το πώς τους βλέπουν οι συνομήλικοί τους.
Το πρόβλημα δεν είναι η αξιολόγηση, αλλά η ανακρίβεια
Δεν υπάρχει κάτι κακό στο να αξιολογούμε την απόδοσή μας. Τα αντικειμενικά δεδομένα μπορούν να μας βοηθήσουν να παρακολουθήσουμε την πρόοδό μας προς έναν στόχο. Το πρόβλημα προκύπτει επειδή χρησιμοποιούμε ένα ανακριβές σύστημα μέτρησης.
Αυτό συμβαίνει απλούστατα, γιατί οι κοινωνικές συγκρίσεις εμπεριέχουν γνωστικά λάθη. Καταρχάς, οι έρευνες δείχνουν ότι προχωράμε σε σύγκριση του εαυτού μας με άτομα που φαίνονται «μπροστά» σε κάποιον τομέα και αγνοούμε όλους εκείνους που βρίσκονται σε δυσμενέστερη κατάσταση.
Αυτού του είδους οι κάθετες συγκρίσεις είναι δυνατόν να προκαλέσουν συναισθήματα κατωτερότητας και ανεπάρκειας, επηρεάζοντας την αυτοεκτίμησή μας και τη διάθεσή μας.
Επιπλέον, οι κοινωνικές συγκρίσεις βασίζονται συχνά με αυτό που απλώς βλέπουμε. Συγκρίνουμε, δηλαδή, τη δική μας πραγματική ζωή με τη «βιτρίνα» κάποιου άλλου. Ποτέ, όμως, δεν είμαστε σίγουροι πώς ο άλλος έφτασε στο σημείο να έχει καταφέρει ή να έχει αποκτήσει κάτι.
Μπορεί να έχει θυσιάσει την προσωπική του ζωή ή να έχει κουραστεί πολύ, κάτι για το οποίο εμείς να μην είμαστε πιθανόν διατεθειμένοι. Μπορεί, επίσης, να δυσκολεύεται να αποπληρώσει ένα δάνειο ή να πληρώνει μεγάλες δόσεις, κάτι που πιθανόν να μην μας ήταν τόσο ευχάριστο.
Η σύγκριση δεν τελειώνει ποτέ
Οι κοινωνικές συγκρίσεις δεν φέρνουν μακροχρόνια ικανοποίηση γιατί ο στόχος συνεχώς μετακινείται. Τι σημαίνει αυτό; Μόλις πετύχoyme έναν στόχο, αμέσως εμφανίζεται μια νέα ομάδα ανθρώπων που φαίνονται να βρίσκονται ένα βήμα «μπροστά» σου.
Τι να κάνουμε για να «κόψουμε» τις συγκρίσεις
Υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε να συγκρίνουμε διαρκώς τον εαυτό μας με τους γύρω μας, ώστε να μπορέσουμε κάποτε να είμαστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας, χωρίς να μας νοιάζει τι κάνουν οι άλλοι; Όχι ένας, αρκετοί! Διαβάστε παρακάτω:
Εστιάστε στην προσωπική εξέλιξη
Για την επιτυχία, ο καθένας ανεβαίνει το δικό του προσωπικό «βουνό». Επίσης, το ότι κάποιος άλλος πετυχαίνει τους στόχους του, δεν σημαίνει ότι εμείς δεν μπορούμε να πετύχουμε τους δικούς μας. Η δική μας επιτυχία μπορεί να έχει διαφορετική μορφή από αυτή που έχουμε φανταστεί. Κάθε διαδρομή είναι διαφορετική.
Να είστε περίεργοι
Η υιοθέτηση μιας στάσης περιέργειας μπορεί να μας γλιτώσει από συναισθήματα φθόνου ή ανεπάρκειας όταν συγκρινόμαστε με άλλους. Όταν κάποιος πετυχαίνει έναν στόχο που θα θέλαμε να πετύχουμε, θα μπορούσαμε να μελετήσουμε την επιτυχία του. Αφήνει πίσω της στοιχεία που μπορούν να μας βοηθήσουν να φτάσουμε τους δικούς μας στόχους.
Βάλτε όρια με τα social media
Τα social media είναι ένας χώρος που ενισχύει τις κοινωνικές συγκρίσεις. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να θέτουμε όρια στη χρήση τους και στο πόσο επηρεαζόμαστε από αυτά.
Να έχετε ενσυνειδητότητα
Το μυαλό μας μπορεί να μας λέει διάφορα πράγματα που δεν στέκουν, διάφορες ιστορίες για τη σύγκριση με τους άλλους, τις οποίες έχουμε πιστέψει και νιώθουμε άσχημα εξαιτίας τους. Η ενσυνειδητότητα μπορεί να μας βοηθήσει να σταματήσουμε αυτή τη διαδικασία, πριν να μας επηρεάσει περαιτέρω.
Να δείχνετε καλοσύνη στον εαυτό σας
Δείξτε κατανόηση και καλοσύνη στον εαυτό σας, όταν πέφτει στην παγίδα των συγκρίσεων. Το μυστικό είναι να συνεχίζουμε να μετατοπίζουμε την προσοχή μας σε ό, τι πραγματικά μετράει. Τι είναι αυτό; Να είμαστε παρόντες στη ζωή, με τους ανθρώπους που αγαπάμε και να «αγκαλιάσουμε» τη μοναδικότητά μας !
