Σε πύρινο κλοιό βρίσκεται η χώρα μας κι αυτό το καλοκαίρι. Μάχη με τις φλόγες δίνουν από την Τρίτη οι πυροσβεστικές δυνάμεις. Ανεξέλεγκτες διαστάσεις έχει λάβει η φωτιά σε διάφορα μέτωπα. Μέσα σε 48 ώρες ξέσπασαν 150 φωτιές, δεκάδες άνθρωποι απεγκλωβίστηκαν, ενώ απανωτά μηνύματα του 112 για εκκενώσεις οικισμών εστάλησαν στους κατοίκους των πληγεισών περιοχών.
Τι προκαλεί τις φωτιές
Πολλοί παράγοντες μπορούν να πυροδοτήσουν μια δασική πυρκαγιά: φυσικές αιτίες, όπως οι κεραυνοί· ελαττωματικές υποδομές, όπως πτώσεις γραμμών ηλεκτρικού ρεύματος· ή απερίσκεπτη ανθρώπινη συμπεριφορά.
Καταστροφικές φωτιές τα τελευταία χρόνια έχουν ξεκινήσει από καπνιστές που πέταξαν αναμμένα τσιγάρα, τουρίστες που δεν έσβησαν σωστά τις φωτιές κατασκήνωσης και ακόμη και από εμπρηστές που έβαλαν σκόπιμα φωτιά στη φύση.
Όμως, το αν αυτές οι σπίθες θα εξελιχθούν σε μικρές εστίες ή σε ανεξέλεγκτες πυρκαγιές εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Οι φωτιές χρειάζονται ζεστό, ξηρό καύσιμο για να καούν και εξαπλώνονται ευκολότερα με ισχυρούς ανέμους.
Εκατοντάδες νεκροί από τις πυρκαγιές κάθε χρόνο
Οι δασικές πυρκαγιές σκοτώνουν άμεσα εκατοντάδες ανθρώπους κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο. Αν και μπορεί να μοιάζουν αποκαλυπτικές, ο απολογισμός των θυμάτων είναι πολύ μικρότερος σε σύγκριση με τις πλημμύρες, που σκοτώνουν χιλιάδες, και τους καύσωνες, που σκοτώνουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Ωστόσο, αν υπολογίσουμε και τον καπνό, το ανθρώπινο κόστος αυξάνεται δραματικά. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη, η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από τις δασικές πυρκαγιές σκοτώνει περίπου 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους τον χρόνο.
Επιπτώσεις στην υγεία, ακόμα και δεκαετίες αργότερα
Εκτός από τις άμεσες συνέπειες και το περιβαλλοντικά αποτύπωμα, η έκθεση σε μια μεγάλης κλίμακας καταστροφή επηρεάζει την υγεία των ανθρώπων ακόμα και πάνω από μια δεκαετία αργότερα, υποστηρίζουν ερευνητές από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδονησία.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, επικεντρώθηκε σε γυναίκες που ζούσαν στις ακτές της επαρχίας Άτσεχ, στην Ινδονησία, όταν χτυπήθηκαν από το τσουνάμι του 2004. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι 14 χρόνια αργότερα οι γυναίκες αυτές είχαν χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης σε σχέση με γυναίκες από κοντινές παράκτιες κοινότητες που δεν επλήγησαν άμεσα.
Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες που παράγεται από τα επινεφρίδια και αυξάνεται όταν το σώμα αντιδρά σε καταστάσεις «μάχης ή φυγής». Ωστόσο, η παρατεταμένη έκθεση στο στρες μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια (HPA axis), που είναι κρίσιμο για τη διατήρηση της ισορροπίας του οργανισμού. Σύμφωνα με τη μελέτη, το στρες από το τσουνάμι φαίνεται να προκαλεί μακροπρόθεσμη «εξουθένωση» του άξονα αυτού, με αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης.
Για την έρευνα, οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα μαλλιών από τους συμμετέχοντες 14 χρόνια μετά την καταστροφή. «Ένα σημαντικό εύρημα είναι ότι τα άτομα με χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης εμφανίζουν χειρότερη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία 14 χρόνια μετά το τσουνάμι. Πρόκειται για απόδειξη των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του στρες και των συνεπειών του», δηλώνει ο καθηγητής Ντάνκαν Τόμας του Πανεπιστημίου Πρίνστον, ένας από τους επικεφαλής της μελέτης.
