Καθώς αναπτυσσόταν η τεχνητή νοημοσύνη, η κύρια υπόσχεσή της ήταν να φέρει επανάσταση στον τομέα της εκπαίδευσης. Ωστόσο η ενσωμάτωσή της στα πανεπιστήμια είναι αργή και διστακτική, σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και άνιση.
Το πρόβλημα αυτό εντοπίζεται σε όλο τον κόσμο, αλλά κυρίως στην Ευρώπη, παρά τις ευκαιρίες που δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη τόσο στην έρευνα όσο και στην εξατομικευμένη μάθηση.
Πού αναπτύσσεται
Τα τελευταία χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη αναπτύσσεται σταθερά στην εκπαίδευση, σε τομείς όπως η εξατομικευμένη μάθηση, οι εικονικοί καθηγητές και η αυτοματοποίηση διοικητικών εργασιών.
Υπάρχουν μια σειρά από πλατφόρμες που χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να προσαρμόσουν τον ρυθμό και το περιεχόμενο της μάθησης στις ατομικές ανάγκες των φοιτητών. Πρόκειται για συστήματα που αναλύουν την απόδοση των φοιτητών (σωστές ή λανθασμένες απαντήσεις, χρόνο απόκρισης, μοτίβα σφαλμάτων), ενώ παράλληλα προσαρμόζουν αυτόματα το επίπεδο δυσκολίας, τον τύπο περιεχομένου ή τον ρυθμό, και να προτείνουν πρόσθετες ασκήσεις, βίντεο ή ανάγνωση.
Ένα άλλο πεδίο είναι τα συστήματα διδασκαλίας, με chatbots ή εικονικούς βοηθούς που αλληλεπιδρούν με τους μαθητές όπως θα έκανε ένας ανθρώπινος δάσκαλος. Δηλαδή, να απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με το περιεχόμενο, προτείνουν ασκήσεις, δίνουν εξηγήσεις, λύνουν προβλήματα βήμα προς βήμα. Αλλά και παρακινούν και «συνοδεύουν» τον μαθητή στην πρόοδό του.
Αυτές οι πλατφόρμες χρησιμοποιούν μοντέλα μηχανικής μάθησης που αναγνωρίζουν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία των μαθητών. Αυτή η τεχνολογία χρησιμοποιείται ήδη με επιτυχία σε κλάδους όπως η ιατρική, η ηλεκτρονική και η γλωσσολογία, όπου η ανάλυση δεδομένων μεγάλης κλίμακας και ο αυτοματισμός είναι απαραίτητοι για τη διδασκαλία και την έρευνα.
Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει επίσης την αποτελεσματική διαχείριση διοικητικών διαδικασιών, όπως η διόρθωση των εξετάσεων και η παρακολούθηση των βαθμών και της απόδοσης.
Γιατί δεν προχωράει;
Το βασικό ερώτημα που τίθεται όμως είναι γιατί, παρά τις προσδοκίες σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, ο αντίκτυπός της στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση παραμένει μέτριος.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η χρήση της στα πανεπιστήμια βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο και η υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης ποικίλλει σημαντικά μεταξύ περιοχών και επιστημονικών κλάδων. Ενώ έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε ορισμένους τομείς, όπως οι επιστήμες υγείας, άλλοι τομείς όπως οι ανθρωπιστικές επιστήμες μόλις αρχίζουν να διερευνούν τις δυνατότητες αυτής της τεχνολογίας.
Σημαντικός παράγοντας είναι η έλλειψη εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και των διοικητικών στελεχών στη χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης. Πολλοί εκπαιδευτικοί δεν έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να τα ενσωματώσουν στις τάξεις τους, γεγονός που περιορίζει την υιοθέτησή τους. Επιπλέον, υπάρχει και το ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Η έλλειψη σαφών πολιτικών για το απόρρητο των δεδομένων των φοιτητών και την ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θέτει σημαντικά εμπόδια.
Γιατί υστερεί η Ευρώπη
Στην Ευρώπη ισχύει το εξής παράδοξο. Παρά το γεγονός ότι είναι ηγέτης στους κανονισμούς για την ηθική χρήση της τεχνολογίας, υστερεί όσον αφορά την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στην επιστημονική έρευνα και τις εκπαιδευτικές μεθόδους.
Υπάρχουν ωστόσο εξαιρέσεις. Η Βρετανία, όπου έχει γίνει εμβριθής έρευνα σχετικά με την ηθική της εκπαιδευτικής τεχνητής νοημοσύνης και των προσαρμοστικών μοντέλων διδασκαλίας και της αυτόματης αξιολόγησης. Στη Γερμανία και την Ολλανδία, τα διεπιστημονικά έργα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνδυάζουν επίσης την εκπαίδευση, τις γνωστικές επιστήμες και την επιστήμη των υπολογιστών.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ πρωτοστατούν σε επιστημονικές δημοσιεύσεις, διπλώματα ευρεσιτεχνίας και την ανάπτυξη εκπαιδευτικών τεχνολογιών που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Επίσης, η Λατινική Αμερική (κυρίως Βραζιλία, Χιλή και Μεξικό) έχει επίσης αυξανόμενη ερευνητική παραγωγή, σημειώνοντας πρόοδο σε προσαρμοστικές εκπαιδευτικές πλατφόρμες και ανάλυση δεδομένων μάθησης. Στις χώρες αυτές υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον, διότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση των εκπαιδευτικών κενών και στη βελτίωση της πρόσβασης σε αυτήν σε μειονεκτούσες περιοχές.
Την ίδια η Κίνα κάνει άλματα, με σημαντική αύξηση στις δημοσιεύσεις και τις εφαρμογές της εκπαιδευτικής τεχνητής νοημοσύνης, ειδικά στην προσαρμοστική μάθηση και την αναγνώριση προσώπου σε έξυπνες τάξεις. Το κινεζικό κράτος επενδύει μαζικά στην «Έξυπνη Εκπαίδευση», ως μέρος της στρατηγικής του Πεκίνου να εξασφαλίσει ηγετική θέση στην τεχνητή νοημοσύνη.
Κοινωνική αδιαφορία
Σε πρόσφατη μελέτη του ιστότοπου The Conversation, διαπιστώθηκε ότι ενώ η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση έχει πυροδοτήσει κοινωνική συζήτηση, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι γενικά ουδέτεροι. Σε πολλές περιπτώσεις αγνοούν τον αντίκτυπό της στα πανεπιστήμια. Επιπλέον, οι περισσότερες διαδικτυακές αναφορές για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην εκπαίδευση δεν εκφράζουν ούτε ενθουσιασμό ούτε σημαντική ανησυχία. Θα έλεγε κανείς ότι μάλλον αδιαφορούν.
Και ενώ οι ερευνητές επικεντρώνονται περισσότερο στην ανάπτυξη και τον ακαδημαϊκό αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επικεντρώνονται κυρίως σε εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης όπως το ChatGPT, τα οποία βοηθούν τους μαθητές με πιο πρακτικές, καθημερινές εργασίες.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον
Σύμφωνα με το The Conversation, η εξατομικευμένη μάθηση και η αυτοματοποίηση εργασιών είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Για να αξιοποιηθεί το πραγματικό δυναμικό που έχει η τεχνητή νοημοσύνη, είναι ζωτικής σημασίας να γίνουν επενδύσεις. Κυρίως στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Επίσης, πρέπει να αναπτυχθούν σαφείς πολιτικές και να προωθηθεί η μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ ερευνητών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και κοινωνίας.
Και είναι κρίσιμο να γεφυρωθούν τα κενά ανάμεσα στην κοινωνία και τους επιστήμονες, ώστε να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που προσφέρει.
Από την Αρχοντία Κάτσουρα
