Έχετε ποτέ γίνει τόσο φανατικοί οπαδοί ενός influencer, ενός διάσημου αθλητή ή ενός χαρακτήρα τηλεοπτικής σειράς, που ξέρετε την παραγγελία τους στο καφέ και τις αγαπημένες τους διακοπές; Μήπως νιώθετε χαρά όταν κάτι τους πηγαίνει καλά και στεναχωριέστε όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες; Ακούγεται σαν μια στενή φιλία, εκτός από ένα σημαντικό στοιχείο: εκείνοι δεν ξέρουν καν ποιοι είστε.

Τι είναι οι parasocial σχέσεις;

Οι parasocial σχέσεις είναι μονομερείς σχέσεις, όπου ένα άτομο αφιερώνει χρόνο, ενέργεια και συναισθήματα σε κάποιον άλλο που, στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζει την ύπαρξή του. Ο όρος πρωτοεμφανίστηκε το 1956, για να περιγράψει τις σχέσεις που δημιουργούνταν ανάμεσα στο κοινό και τους σταρ τηλεόρασης, ταινιών και ειδήσεων.

Ξεπερνούν το απλό να ακολουθεί κάποιος ένα influencer ή να αλληλεπιδρά με το περιεχόμενό του. Αφορούν ένα επίπεδο δέσμευσης όπου ο διάσημος ή δημόσιος χαρακτήρας αρχίζει να θεωρείται φιλικός, ενώ η σχέση παραμένει μονομερής. Σήμερα, με τα social media, οι parasocial σχέσεις μπορεί να φαίνονται πιο «ζωντανές», καθώς η αλληλεπίδραση φαίνεται πιο άμεση.

Είναι υγιείς;

Γενικά, οι parasocial σχέσεις είναι φυσιολογικές και συχνές. Μπορούν να προσφέρουν πολλά οφέλη:

  1. Ασφαλές περιβάλλον για ντροπαλά άτομα
    Χάρη στη μονομερή φύση της σχέσης, δεν υπάρχει κίνδυνος απόρριψης. Αυτό βοηθά όσους δυσκολεύονται να κοινωνικοποιηθούν ή νιώθουν άβολα σε κοινωνικές καταστάσεις.

    Εργασία: Πριν τη «σιωπηλή παραίτηση» έρχεται η «σιωπηλή ρωγμή»
    ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

    Εργασία: Πριν τη «σιωπηλή παραίτηση» έρχεται η «σιωπηλή ρωγμή»

  2. Ανάπτυξη αυτοπεποίθησης
    Μέσα από την παρατήρηση και την αλληλεπίδραση σε social media, κάποιος μπορεί να «προπονηθεί» για την επικοινωνία με άλλους και να πάρει ιδέες για τον τρόπο που συμπεριφέρεται στις πραγματικές σχέσεις.

  3. Υποστήριξη στην ανάπτυξη της ταυτότητας
    Οι parasocial σχέσεις μπορεί να βοηθήσουν τους νέους και όχι μόνο, να διαμορφώσουν την ταυτότητά τους, να αναπτύξουν αυτονομία και να βρουν πρότυπα ζωής που εμπνέουν.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι parasocial σχέσεις δεν αντικαθιστούν τις πραγματικές σχέσεις. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι δεν είναι μηχανισμός για να γεμίσει το κενό της μοναξιάς, αλλά μπορούν να συμπληρώσουν την κοινωνική ζωή χωρίς να την υποκαθιστούν.

Πότε μια parasocial σχέση γίνεται ανθυγιεινή;

Υπάρχουν όμως σημάδια ότι η σχέση μπορεί να ξεφεύγει:

  • Αν η συμπεριφορά αρχίζει να θυμίζει «stalking».

  • Αν η parasocial σχέση παίρνει προτεραιότητα απέναντι στις πραγματικές φιλίες και οικογενειακές σχέσεις.

  • Αν νιώθετε απομονωμένοι ή δεσμευμένοι σε τέτοιο βαθμό ώστε να επηρεάζονται οι προσωπικές σας απόψεις.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι σημαντικό να ακούσετε φίλους ή οικογένεια που σας προειδοποιούν ότι η σχέση μπορεί να έχει ξεφύγει και να σκεφτείτε να μιλήσετε με επαγγελματία ψυχικής υγείας. Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, στη δημιουργία ασφαλών συνδέσεων και στην αντιμετώπιση του φόβου της απόρριψης.