Η κορτιζόλη, γνωστή και ως «ορμόνη του στρες», δεν είναι μόνο υπεύθυνη για την αντίδρασή μας σε αγχωτικές καταστάσεις. Έχει καθοριστικό ρόλο στον ύπνο, τον μεταβολισμό, την πίεση του αίματος, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την ισορροπία άλλων ορμονών. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί ειδικοί τη χαρακτηρίζουν «δικτάτορα» των ορμονών, αφού όταν αυτή απορρυθμίζεται, επηρεάζει σχεδόν κάθε λειτουργία του σώματος.

Πώς λειτουργεί η κορτιζόλη μέσα στην ημέρα

  • Πρωί: Φτάνει στα υψηλότερα επίπεδα περίπου 30 λεπτά μετά το ξύπνημα, βοηθώντας μας να αισθανθούμε εγρήγορση και ενέργεια.

  • Ημέρα: Σταδιακά μειώνεται, επιτρέποντας στο σώμα να λειτουργεί ομαλά χωρίς υπερδιέγερση.

  • Βράδυ: Βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα, προετοιμάζοντας το σώμα για ύπνο και αποκατάσταση.

Όταν όμως το άγχος γίνεται χρόνιο, η κορτιζόλη μπορεί να παραμένει σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αλκοόλ: Πώς ακόμα κι ένα ποτήρι σου κλέβει τον ύπνο
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Αλκοόλ: Πώς ακόμα κι ένα ποτήρι σου κλέβει τον ύπνο

Μεταβολισμός και κιρκάδιος ρυθμός

Ο μεταβολισμός μας δεν λειτουργεί μεμονωμένα. Είναι στενά συνδεδεμένος με τον κιρκάδιο ρυθμό σας, το εσωτερικό ρολόι του οργανισμού μας που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης και άλλες σωματικές λειτουργίες. Αυτός ο φυσικός ρυθμός ελέγχει τα πάντα, από την παραγωγή ορμονών μέχρι τα επίπεδα ενέργειας καθώς και την ταχύτητα του μεταβολισμού σας.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο μεταβολισμός μας είναι πιθανό να κορυφωθεί ορισμένες ώρες της ημέρας, ευθυγραμμιζόμενος με τον κιρκάδιο ρυθμό μας για να διασφαλιστεί ότι το σώμα μας χρησιμοποιεί την ενέργεια πιο αποτελεσματικά όταν είμαστε πιο δραστήριοι.

Συμπτώματα που δείχνουν ανισορροπία στα επίπεδα κορτιζόλης

  • Δυσκολία στον ύπνο ή αίσθημα «κούρασης αλλά και υπερέντασης» το βράδυ.

  • Ανεξήγητη αύξηση βάρους, κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς.

  • Συχνές αλλαγές διάθεσης ή ευερεθιστότητα.

  • Υψηλή αρτηριακή πίεση και ταχυκαρδίες.

  • Αυξημένη όρεξη για ζάχαρη ή λιπαρά τρόφιμα.

  • Πιο συχνά κρυολογήματα λόγω εξασθενημένου ανοσοποιητικού.

Πώς μπορείς να βοηθήσεις το σώμα σου να ρυθμίσει την κορτιζόλη

  1. Σταθερός ύπνος
    Στόχευσε σε 7-9 ώρες καθημερινά, σε σταθερό ωράριο.

  2. Ισορροπημένη διατροφή
    Προτίμησε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και καλά λιπαρά. Απόφυγε υπερβολική ζάχαρη και καφεΐνη αργά μέσα στην ημέρα.

  3. Σωματική δραστηριότητα με μέτρο
    Μέτριας έντασης άσκηση (π.χ. περπάτημα, γιόγκα, κολύμπι) μειώνει το στρες. Απόφυγε την έντονη προπόνηση αργά το βράδυ.

  4. Χαλάρωση και mindfulness
    Τεχνικές όπως διαφραγματική αναπνοή, διαλογισμός ή απλή βόλτα στη φύση βοηθούν στη μείωση του στρες.

  5. Υγιείς κοινωνικές σχέσεις
    Στήριξη από φίλους ή οικογένεια έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης.

Παρότι οι εξετάσεις μπορούν να δείξουν με ακρίβεια τα επίπεδα κορτιζόλης, η καθημερινή παρατήρηση του ύπνου, της διάθεσης, της ενέργειας και της όρεξής μας μπορεί να αποκαλύψει αν κάτι δεν πάει καλά. Αν τα συμπτώματα επιμένουν, η συμβουλή ενδοκρινολόγου είναι απαραίτητη για σωστή διάγνωση και καθοδήγηση.