Έχεις παρατηρήσει ότι το να διπλώνεις ρούχα ή να τακτοποιείς τα ψώνια γίνεται πιο εύκολο όταν ακούς το αγαπημένο σου podcast; Αυτό είναι το λεγόμενο dopamine anchoring – μια νέα τεχνική που έχει γίνει viral στο TikTok και υπόσχεται να κάνει τις αγγαρείες πιο ευχάριστες. Στην ουσία, πρόκειται για μια σύγχρονη εκδοχή της κλασικής εξαρτημένης μάθησης. Συνδέεις κάτι που σε κουράζει με κάτι που σου αρέσει, έτσι ώστε σταδιακά να σταματήσει να σου φαίνεται τόσο βαρετό.
Ο ρόλος της ντοπαμίνης
Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που ενεργοποιεί το «σύστημα ανταμοιβής» του εγκεφάλου, προκαλώντας αίσθηση χαράς και ικανοποίησης. Είναι αυτό που μας ωθεί να επαναλάβουμε μια ευχάριστη εμπειρία, όπως να φας κι άλλο κομμάτι κέικ ή να κυνηγήσεις έναν νέο στόχο. Αυτό ακριβώς εκμεταλλεύεται το dopamine anchoring.
Πώς λειτουργεί το dopamine anchoring στην πράξη
Η ιδέα είναι απλή:
-
Διάλεξε μια δραστηριότητα που αναβάλεις συνεχώς, όπως το σιδέρωμα ή την απάντηση σε emails.
-
Σύνδεσέ την με κάτι ευχάριστο, π.χ. άκου μουσική, άναψε ένα αρωματικό κερί ή απόλαυσε ένα μικρό γλυκό μόνο όταν κάνεις αυτή τη δουλειά.
Με τον καιρό, ο εγκέφαλος αρχίζει να «προβλέπει» την ευχαρίστηση και να την ενσωματώνει στη διαδικασία, κάνοντας την ίδια τη δραστηριότητα λιγότερο κουραστική.
Η τεχνική αυτή βασίζεται σε καλά τεκμηριωμένες αρχές θετικής ενίσχυσης και μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση νέων συνηθειών ή στη μείωση της αναβλητικότητας.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν να μη γίνεται κατάχρηση. Αν κάθε δραστηριότητα απαιτεί ανταμοιβή, υπάρχει κίνδυνος να μειωθεί το εσωτερικό μας κίνητρο. Επίσης, αν οι ανταμοιβές είναι ανθυγιεινές (π.χ. υπερβολικό scrolling ή junk food), μπορεί να δημιουργηθούν συνήθειες που τελικά μας βλάπτουν.
Αν η έλλειψη κινήτρου οφείλεται σε βαθύτερα θέματα – όπως άγχος, κατάθλιψη ή ΔΕΠΥ – τότε το dopamine anchoring μπορεί να προσφέρει μόνο προσωρινή ανακούφιση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η υποστήριξη από ειδικό είναι η καλύτερη λύση.
Οι δουλειές είναι πιο ωφέλιμες όταν τις μοιραζόμαστε
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα παρατήρησαν ότι τα ετερόφυλα ζευγάρια που μοιράζονταν τις δουλειές του σπιτιού ανέφεραν υψηλή συζυγική ικανοποίηση. Σύμφωνα με τη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Socius, ορισμένες δουλειές του νοικοκυριού, όπως τα ψώνια και το πλύσιμο των πιάτων, είχαν περισσότερη επιρροή στην ψυχολογία των ζευγαριών.
Τα ευτυχισμένα ζευγάρια:
- Επικοινωνούν για το τι πρέπει να γίνει και πώς.
- Προγραμματίζουν χρόνο για να κάνουν αυτές τις συζητήσεις.
- Επενδύουν στα δυνατά σημεία του καθενός.
- Μπορούν να βασίζονται ο ένας στον άλλον για την εκτέλεση των καθηκόντων.
- Υιοθετούν τη νοοτροπία «εμείς εναντίον του προβλήματος».
- Ξέρουν ότι «δίκαιο» δεν σημαίνει πάντα ότι χωρίζουν τα πράγματα 50/50.
Ερευνητές από το Swinburne University of Technology της Μελβούρνης σημειώνουν ότι «εκτοξεύεται η σεξουαλική σπίθα» των γυναικών, όταν οι άνδρες συμμερίζονται τα σωματικά και πνευματικά οικογενειακά βάρη του σπιτιού.
Σύμφωνα με τη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο Journal of Sex Research, το ψυχικό βάρος αφορά τις συνολικές ευθύνες και τον σχεδιασμό της οργάνωσης των πραγμάτων, που πρέπει να τρέξουν σε ένα νοικοκυριό.
