Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια προοδευτική, ανίατη νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει τον εγκέφαλο, αλλά και ευρύτερα το σώμα. Οι ασθενείς συνήθως υποφέρουν από κινητικά προβλήματα, τα οποία μπορούν τελικά να τους στερήσουν την ανεξαρτησία τους.
Αν και οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι μικροσκοπικές συσσωματώσεις πιθανότατα προκαλούν την έναρξη της νόσου Πάρκινσον στον εγκέφαλο, μέχρι τώρα, δεν είχαν καταφέρει να δουν αυτές τις πρωτεΐνες σε ανθρώπινο εγκεφαλικό ιστό.
Πρόσφατα όμως, ερευνητές από τo πανεπιστήμιο του Cambridge και του University College London, το Ινστιτούτο Francis Crick και το Πολυτεχνείο του Μόντρεαλ, ανέπτυξαν μια τεχνική που τους επιτρέπει όχι μόνο να δουν αυτές τις συσσωματώσεις στον εγκέφαλο, αλλά και να τις μετρήσουν. Οι ειδικοί λένε ότι οι μικρότερες, πρώιμες συσσωματώσεις ενδέχεται να είναι εκείνες που προκαλούν τη βλάβη στα εγκεφαλικά κύτταρα, η οποία συνδέεται με τη νόσο του Πάρκινσον.
Ο καθηγητής Στίβεν Λι, ειδικός στη βιοφυσική χημεία στο πανεπιστήμιο του Cambridge και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε:
«Αν μπορέσουμε να παρατηρήσουμε τη νόσο Πάρκινσον στα πρώτα της στάδια, θα μας αποκαλύψει πολλά για το πώς αναπτύσσεται στον εγκέφαλο και πώς ενδεχομένως θα μπορούσαμε να την αντιμετωπίσουμε».
Η τεχνική που ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα, ονομάζεται «Προηγμένος Εντοπισμός Συγκεντρώσεων για τη Νόσο Πάρκινσον» (Advanced Sensing of Aggregates for Parkinson’s Disease – ASA-PD) και χρησιμοποιεί λέιζερ για να επισημάνει τις πρωτεΐνες στον εγκεφαλικό ιστό μετά θάνατον.
Ένα βήμα πιο κοντά στη θεραπεία του Πάρκινσον
Στην εν λόγω μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Biomedical Engineering, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα εγκεφαλικού ιστού από αποβιώσαντα άτομα με Πάρκινσον και τα συνέκριναν με υγιή άτομα παρόμοιας ηλικίας. Αν και οι πρωτεΐνες εντοπίστηκαν τόσο σε υγιείς εγκεφάλους όσο και στους εγκεφάλους ανθρώπων με Πάρκινσον, στους ασθενείς, τα ολιγομερή (μικρές ενώσεις που αποτελούνται από επαναλαμβανόμενες μονάδες ενός μορίου), ήταν πολύ μεγαλύτερα, εντονότερα και πολυάριθμα — γεγονός που υποδηλώνει έναν άμεσο συσχετισμό με την εξέλιξη της νόσου.
Η ομάδα εντόπισε επίσης μια υποκατηγορία ολιγομερών που εμφανίστηκε μόνο στους ασθενείς με Πάρκινσον, κάτι που οι ειδικοί θεωρούν ότι μπορεί να αποτελεί τον πρώιμο ορατό βιοδείκτη της νόσου, πιθανώς χρόνια πριν εμφανιστούν τα κλασικά συμπτώματα.
‘Οπως εξήγησαν οι ερευνητές:
«Αυτή η μέθοδος δεν μας δίνει απλώς μια εικόνα. Μας προσφέρει έναν ολόκληρο άτλαντα των αλλαγών των πρωτεϊνών στον εγκέφαλο και παρόμοιες τεχνολογίες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε άλλες νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως το Αλτσχάιμερ».
Η καθηγήτρια Σόνια Γκάντι, ειδικός στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες στο Ινστιτούτο Francis Crick, πρόσθεσε:
«Ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουμε πραγματικά τι συμβαίνει στην ανθρώπινη νόσο είναι να μελετήσουμε άμεσα τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Όμως, λόγω της πολυπλοκότητας του εγκεφάλου, αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο».
Αυτή τη στιγμή, η διάγνωση βασίζεται κυρίως στην εμφάνιση συμπτωμάτων σε πιο προχωρημένα στάδια, αφού πρώτα αποκλειστούν άλλες πιθανές παθήσεις.
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι αυτή η επιστημονική πρόοδος θα βοηθήσει στο να κατανοηθεί καλύτερα το πού, το πώς και το γιατί σχηματίζονται αυτές οι συσσωματώσεις πρωτεϊνών, οδηγώντας τελικά στην εμφάνιση της νόσου.
