Η έρευνα για το πώς και γιατί αλλάζει κανείς γνώμη συνδέεται με τις ψυχολογικές και βιολογικές διεργασίες που μας επιτρέπουν να αντιλαμβανόμαστε πώς τα πάμε σε μια δραστηριότητα. Με απλά λόγια, είναι εκείνη η «εσωτερική φωνή» που μας λέει αν βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο ή αν πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο.
Αλλάζουν όλοι εύκολα γνώμη ;
Φαίνεται λογικό ότι όταν κάποιος έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση στην αρχική επιλογή του θα ωθηθεί πιο εύκολα στο να την αλλάξει. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι αλλάζουν γνώμη λιγότερο συχνά απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς, ακόμη κι όταν νιώθουν αβεβαιότητα.
Από την άλλη, όταν τελικά αλλάξουν γνώμη, τις περισσότερες φορές παίρνουν καλύτερες αποφάσεις. Αυτή η ικανότητα να αναγνωρίζουμε πότε αξίζει να αλλάξουμε γνώμη ονομάζεται «μεταγνωστική ευαισθησία». Μάλιστα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι αποφασίζουν πιο σωστά αν πρέπει να αλλάξουν γνώμη όταν βρίσκονται υπό χρονική πίεση.
Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε εκπαίδευση του εγκεφάλου για τη λήψη καλύτερων αποφάσεων.
Ο εγκέφαλος «προβλέπει» πότε θα αλλάξουμε γνώμη
Οι επιστήμονες μέτρησαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου ατόμων πριν καν κάνουν την πρώτη τους επιλογή. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μπορούσαν να προβλέψουν με επιτυχία ποιοι θα άλλαζαν γνώμη μερικά δευτερόλεπτα πριν αυτό συμβεί.
Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος ενδέχεται να προετοιμάζει μια αλλαγή πριν καν το συνειδητοποιήσουμε. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η γνώση θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, ώστε να βελτιώνονται οι αρχικές αποφάσεις χωρίς να απαιτείται αλλαγή γνώμης εκ των υστέρων.
Γιατί δεν αλλάζουμε γνώμη πιο συχνά;
Αν και η αλλαγή γνώμης συνδέεται συχνά με καλύτερα αποτελέσματα, οι άνθρωποι τείνουν να το αποφεύγουν. Υπάρχουν δύο βασικές εξηγήσεις:
1. Γνωστική προσπάθεια
Το να επανεξετάσουμε μια επιλογή απαιτεί έξτρα νοητική ενέργεια. Πολλές καθημερινές αποφάσεις δεν χρειάζονται αυτήν την ανάλυση, αρκεί να είναι «αρκετά καλές». Για παράδειγμα, αν αγοράσουμε λάθος σνακ, δεν θα αλλάξει η ζωή μας. Επιπλέον, οι έρευνες δείχνουν ότι όσο περισσότερες επιλογές έχουμε, τόσο πιο δυσαρεστημένοι αισθανόμαστε. Αυτό είναι το λεγόμενο «παράδοξο της επιλογής».
2. Κοινωνικοί λόγοι
Οι συνεχείς αλλαγές γνώμης μπορεί να θεωρηθούν ένδειξη αστάθειας ή αναξιοπιστίας. Οι σχέσεις μας βασίζονται στην προβλεψιμότητα. Έτσι, συχνές μεταστροφές μπορεί να βλάψουν την εμπιστοσύνη και να μας κάνουν να φαινόμαστε αναποφάσιστοι.
Η σωστή απόφαση, τη σωστή στιγμή
Η επιστήμη της αλλαγής γνώμης εξελίσσεται ραγδαία. Οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν συγκεκριμένα «σημάδια» εγκεφαλικής δραστηριότητας που δείχνουν πότε μια αλλαγή γνώμης θα οδηγήσει σε καλύτερη απόφαση.
Αν αυτά τα σημάδια αποδειχθούν αξιόπιστα, ίσως στο μέλλον να εκπαιδεύουμε το μυαλό μας να αλλάζει γνώμη τη σωστή στιγμή, ώστε να λαμβάνουμε πιο έξυπνες επαγγελματικές και κοινωνικές αποφάσεις!
