Οι περισσότεροι από εμάς αφιερώνουμε αρκετό χρόνο σκεπτόμενοι πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι σε σχέση με το πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας. Είναι απογοητευτικό όταν οι προσπάθειες και οι συνεισφορές μας δεν φαίνεται να γίνονται κατανοητές. Πώς κρίνεται τελικά η αξιοπιστία μας;
Εννοείται ότι πρέπει να βαδίζουμε το δικό μας μονοπάτι, όμως είναι σοφό να δίνουμε λίγη προσοχή στο πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι, στην προσωπική ζωή (π.χ. πώς ένας συγγενής μας βλέπει ως γονιό), στην επαγγελματική (π.χ. πώς ένας προϊστάμενος αξιολογεί ένα έργο που δημιουργήσαμε) ή στην κοινωνική (π.χ. πώς οικογένεια ή φίλοι αντιδρούν σε μια ομιλία μας).
Όλοι έχουμε στόχους για το πώς θέλουμε να μας κατανοούν οι άλλοι και πώς θέλουμε να κατανοούμε τον εαυτό μας. Αυτές οι αντιλήψεις συνιστούν την αξιοπιστία μας, δηλαδή την εικόνα, την ταυτότητα, τη φήμη ή τη θέση μας μέσα σε μια συγκεκριμένη σχέση ή περίσταση.
Το να έχουμε γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρία είναι σημαντικό. Όμως για να πετύχουμε τους στόχους μας σε διαφορετικά πλαίσια, χρειάζεται μια ρεαλιστική εικόνα του εαυτού μας και των ικανοτήτων μας. Εξίσου σημαντικό είναι να ξέρουμε πώς να επικοινωνούμε αυτές τις ικανότητες, ώστε να τις αντιλαμβάνονται και να τις αποδέχονται οι άλλοι.
Τι είναι αξιοπιστία;
Η ικανότητα να βλέπουμε ρεαλιστικά τον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας και να τις επικοινωνούμε στους άλλους είναι θεμελιώδης για την προσωπική και επαγγελματική επιτυχία.
Η αξιοπιστία έχει μελετηθεί από την αρχαιότητα. Οι Έλληνες τη γνώριζαν ως ήθος. Από τότε, οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν τι είναι αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους πιο αξιόπιστους από άλλους.
Με τον όρο αυτόν εννοούμε τον βαθμό στον οποίο ένα άτομο θεωρείται ικανό, ειλικρινές, δυναμικό και ισχυρό. Μπορούμε να διασπάσουμε αυτή την αρετή σε πέντε αλληλένδετα χαρακτηριστικά:
- Ικανότητα: γνώσεις και εξειδίκευση
- Αξιοπιστία: υπευθυνότητα και συνέπεια
- Ειλικρίνεια: αυθεντικότητα, εντιμότητα, ηθική
- Δυναμισμός: ενδιαφέρον, ενέργεια και ζωντάνια
- Δύναμη: αποτελεσματικότητα και επιρροή
Η αξιοπιστία μας ως ομιλητές, ηγέτες, εργαζόμενοι, φίλοι ή σύντροφοι είναι ένα μείγμα όλων αυτών. Το πώς συνδυάζονται διαφέρει ανάλογα με τη σχέση ή το πλαίσιο.
Η αξιοπιστία πρέπει να επικοινωνείται
Από τη σκοπιά της επικοινωνίας, έχει σημασία πού «βρίσκεται» η αξιοπιστία ενός ατόμου. Συνήθως εξαρτάται από το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Μπορεί κάποιος να έχει εξαιρετικά προσόντα, αλλά σημασία έχει πώς τα ερμηνεύουν οι άλλοι. Αυτό σημαίνει ότι η αξιοπιστία πρέπει να κερδίζεται και να επιβεβαιώνεται μέσω της επικοινωνίας.
Δεν αρκεί να είμαστε ικανοί, έντιμοι και δυναμικοί, χρειάζεται οι άλλοι να το πιστεύουν. Επιπλέον, η αξιοπιστία δεν είναι σταθερή, αλλάζει με τις συνθήκες, τις σχέσεις και τις ανάγκες.
Από πού να ξεκινήσουμε
Μερικές φορές η αυτογνωσία μας είναι ελλιπής. Αντίστοιχα, και οι άλλοι μπορεί να έχουν λανθασμένες ή παρωχημένες αντιλήψεις για εμάς. Ίσως δεν αναγνωρίζουν τις ηγετικές μας ικανότητες ή δεν βλέπουν πόσο έχουμε εξελιχθεί. Καλό είναι να προσπαθήσουμε να έχουμε μία πιο καθαρή εικόνα των δυνατών και αδύναμων σημείων της αξιοπιστίας μας:
- Θυμηθείτε μία κατάσταση όπου οι άλλοι σας είδαν όπως θέλατε να σας δουν.
- Θυμηθείτε μια κατάσταση όπου οι άλλοι δεν αναγνώρισαν τα δυνατά σας στοιχεία.
Για κάθε περίπτωση, αναρωτηθείτε γιατί πιστεύετε ότι σας είδαν -ή όχι- ως ικανό, αξιόπιστο, ειλικρινή, δυναμικό και ισχυρό.
