Οι άνθρωποι με διάφορες ανθυγιεινές συνήθειες στον τρόπο ζωής τους – όπως η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και ο μη βέλτιστος ύπνος – είναι σημαντικά πιο πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Affective Disorders.
Η κατάθλιψη επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και συνδέεται με πολλούς παράγοντες, όπως τα γονίδια, το περιβάλλον και η συμπεριφορά. Ενώ προηγούμενες έρευνες έχουν επισημάνει ότι ατομικές συνήθειες όπως το κάπνισμα ή ο κακός ύπνος μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο κατάθλιψης, η νέα μελέτη ακολουθεί μια ευρύτερη προσέγγιση, εξετάζοντας πώς αυτές οι συμπεριφορές αλληλεπιδρούν ως σύνολο.
Οι ερευνητές από το Fudan University και το Shanghai University στην Κίνα ήθελαν να κατανοήσουν εάν ο συνδυασμός ανθυγιεινών συμπεριφορών θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη του κινδύνου κατάθλιψης πιο αποτελεσματικά από το να εξετάζεται κάθε συνήθεια μεμονωμένα. Ανέπτυξαν ένα σύστημα βαθμολόγησης βασισμένο σε πέντε βασικές συμπεριφορές: κακή διατροφή, έλλειψη σωματικής άσκησης, ακανόνιστος ύπνος, κάπνισμα και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Κατάθλιψη & ανθυγιεινές συνήθειες
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από την National Health and Nutrition Examination Survey στις ΗΠΑ, η οποία περιελάμβανε 21.854 συμμετέχοντες την περίοδο 1999-2018 (μέση ηλικία 46 ετών, 52% άνδρες). Στη συνέχεια, η ομάδα ανέλυσε πώς οι βαθμολογίες των συμπεριφορών σχετίζονται με την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη μετρήθηκε με το τυποποιημένο ερωτηματολόγιο Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9), όπου σκορ 10 ή υψηλότερο θεωρείται ένδειξη πιθανής κατάθλιψης.
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι το 7% των συμμετεχόντων πληρούσε τα κριτήρια για κατάθλιψη, με τις γυναίκες να εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά. Τα άτομα με υψηλότερες βαθμολογίες ανθυγιεινών συμπεριφορών φάνηκε να είναι πολύ πιο πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη. Μάλιστα, τα άτομα με τις περισσότερες ανθυγιεινές συμπεριφορές (όσοι ανήκαν στο υψηλότερο τεταρτημόριο ανθυγιεινών συνηθειών) φάνηκαν να έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο κατάθλιψης, σε σύγκριση με εκείνους με τον πιο υγιεινό τρόπο ζωής.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, η σχέση δεν ήταν απλώς γραμμική – η σοβαρότητα της κατάθλιψης φάνηκε να αυξάνεται όσο συσσωρεύονταν οι ανθυγιεινές συμπεριφορές. Αυτό το μοτίβο επιβεβαιώθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ανεξαρτήτως φύλου και υποκείμενων παθήσεων.
Ο κύκλος της αλληλεπίδρασης
«Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθυγιεινών συμπεριφορών του τρόπου ζωής και της κατάθλιψης μπορεί να επηρεάσει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μέσω διαφόρων μηχανισμών. Πρώτον, οι ανθυγιεινές συμπεριφορές του τρόπου ζωής συχνά συνυπάρχουν με άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως για παράδειγμα η υπέρταση. Δεύτερον, οι ανθυγιεινές δίαιτες και οι συνήθειες του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Τέλος, οι ανθυγιεινές συμπεριφορές του τρόπου ζωής συχνά συνοδεύουν την κοινωνική απομόνωση και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, οδηγώντας σε αρνητικά συναισθήματα και στρες, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο καταθλιπτικών συμπτωμάτων», εξηγούν οι ερευνητές.
Ωστόσο, η μελέτη έχει και περιορισμούς. Επειδή πρόκειται για διατομεακή ανάλυση – ένα «στιγμιότυπο» σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή – δεν αποδεικνύει ότι οι ανθυγιεινές συνήθειες προκαλούν κατάθλιψη – μόνο ότι τα δύο συνδέονται στενά. Είναι επίσης πιθανό η κατάθλιψη να οδηγεί σε έναν λιγότερο υγιεινό τρόπο ζωής. Επιπλέον, τα δεδομένα βασίστηκαν σε αυτοαναφερόμενες συνήθειες.
