Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική νευροεκφυλιστική νόσος που προκαλεί συρρίκνωση του εγκεφάλου, οδηγώντας σε σταδιακή απώλεια μνήμης, σκέψης και γνωστικών λειτουργιών. Αποτελεί την πιο κοινή αιτία άνοιας και τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν την απώλεια μνήμης.
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή που προκαλείται από την καταστροφή νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε κινητικά προβλήματα όπως τρόμο, δυσκαμψία, βραδύτητα κινήσεων και προβλήματα ισορροπίας. Μπορεί επίσης να εμφανίσει μη κινητικά συμπτώματα, όπως διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη και προβλήματα ακοής και γεύσης.
Και οι δύο είναι νευροεκφυλιστικές νόσοι που προκαλούν σταδιακή απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων και χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, είναι πιο συχνές σε άτομα άνω των 65 ετών.
Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι στην τρίτη ηλικία πάσχουν από περισσότερες από μία νευρολογικές παθήσεις, δύο ή και τρεις ταυτόχρονα, όπως υποστηρίζουν ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Ρότερνταμ. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο να διαγνωστούν με άνοια, Πάρκινσον ή εγκεφαλικό είναι εκείνοι που έχουν υψηλότερη αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερίνη, καρδιακή αρρυθμία και διαβήτη τύπου 2.
Τι άλλο κοινό μπορεί να έχουν;
Οι δύο παθήσεις σχετίζονται με τη συσσώρευση διαφορετικών πρωτεϊνών: της α-συνουκλεΐνης (στη νόσο Πάρκινσον) και της tau (στη νόσο Αλτσχάιμερ). Αν και αυτές υπάρχουν φυσιολογικά στον εγκέφαλο, μπορεί να εξαπλωθούν, επηρεάζοντας και άλλες πρωτεΐνες. Το αποτέλεσμα είναι σταδιακή φθορά στις συνάψεις, τα σημεία όπου οι νευρώνες επικοινωνούν μεταξύ τους.
Ερευνητές από το Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Οκινάουα (OIST) στην Ιαπωνία ανακάλυψαν ότι, παρότι οι πρωτεΐνες αυτές είναι διαφορετικές, χρησιμοποιούν τον ίδιο μηχανισμό για να προκαλέσουν βλάβη στα εγκεφαλικά κύτταρα.
«Οι συνάψεις είναι τα κέντρα επικοινωνίας του εγκεφάλου», εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης Dimitar Dimitrov. «Αν μια πρωτεΐνη συσσωρευτεί σε συνάψεις που σχετίζονται με τη μνήμη, μπορεί να προκληθεί απώλεια μνήμης. Αν συμβεί το ίδιο σε συνάψεις που ελέγχουν την κίνηση, επηρεάζεται ο έλεγχος του σώματος. Έτσι εξηγείται γιατί κοινός μηχανισμός μπορεί να προκαλεί διαφορετικά συμπτώματα».
Ελπίδες για νέες θεραπείες
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Neuroscience δείχνει ότι, παρότι το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον προκαλούνται από διαφορετικές πρωτεΐνες, βλάπτουν τα εγκεφαλικά κύτταρα με τον ίδιο τρόπο: διαταράσσοντας τις συνάψεις. Ανάλογα με το ποιες περιοχές του εγκεφάλου επηρεάζονται πρώτες, εμφανίζονται διαφορετικά συμπτώματα, από προβλήματα μνήμης μέχρι κινητικές δυσκολίες.
Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες. «Αν μπορέσουμε να αποτρέψουμε τη συσσώρευση των πρωτεϊνών, ίσως βρούμε κοινές λύσεις για τις δύο νόσους», δήλωσε ο καθηγητής Tomoyuki Takahashi, συγγραφέας της μελέτης.
