Parasocial: Το κοινωνικό φαινόμενο που έγινε η λέξη της χρονιάς

Parasocial ονομάζουμε τις μονόπλευρες συναισθηματικές σχέσεις που αναπτύσσουμε με ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε, από διασημότητες μέχρι influencers και τη chatbots τεχνητής νοημοσύνης. Και ενώ το φαινόμενο παρακολουθείται επιστημονικά από τη δεκαετία του ’50, σήμερα έχει πάρει διαστάσεις που καμία άλλη γενιά δεν είχε αντιμετωπίσει. Δεν είναι τυχαίο που το Cambridge Dictionary το επέλεξε για «λέξη της χρονιάς» το 2025.

Ο όρος διατυπώθηκε το 1956 από τους κοινωνιολόγους Donald Horton και Richard Wohl, οι οποίοι παρατήρησαν ότι οι τηλεθεατές ένιωθαν «σαν να γνώριζαν» τους παρουσιαστές, αναπτύσσοντας συναισθηματικές αντιδράσεις που θύμιζαν φιλικές ή οικογενειακές σχέσεις.

Σήμερα, σύμφωνα με σύγχρονους ψυχολόγους, μια parasocial σχέση είναι μια ψευδαίσθηση οικειότητας, μια αίσθηση συναισθηματικού δεσμού που δεν ανταποδίδεται ποτέ — όχι γιατί υπάρχει απόρριψη, αλλά γιατί δεν υπάρχει καν το άλλο πρόσωπο ως πραγματικός συνομιλητής.

Και αν κάποτε αυτό συνέβαινε με ηθοποιούς ή τραγουδιστές, η εποχή της ψηφιακής κουλτούρας έχει πολλαπλασιάσει τις ευκαιρίες. Πλέον, κάποιος μπορεί να «δεθεί» με:

έναν influencer στο Instagram,

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ανατροπή: Το «σύνδρομο του απατεώνα» βοηθά στη δουλειά
έναν YouTuber με καθημερινά vlogs,
έναν streamer που μοιράζεται ώρες παιχνιδιού ή
ένα AI chatbot, σχεδιασμένο να απαντά καθησυχαστικά.

Γιατί το 2025 είναι η χρονιά των parasocial σχέσεων;

Η απάντηση βρίσκεται σε τρεις μεγάλες αλλαγές της τελευταίας δεκαετίας:

Η κουλτούρα της υπερεξομολόγησης

Διασημότητες όπως η Taylor Swift δημιουργούν έναν κόσμο όπου το κοινό νιώθει ότι «μπαίνει» στην ιδιωτική ζωή του καλλιτέχνη. Η μουσική, οι εξομολογητικές αναρτήσεις και η συνεχής δημόσια παρουσία ενισχύουν μια αίσθηση οικειότητας που δεν υπήρχε ποτέ πριν.

Οι πλατφόρμες που ενθαρρύνουν άμεση επαφή

Στο TikTok, στο Instagram και στο YouTube, οι δημιουργοί περιεχομένου απευθύνονται άμεσα στον θεατή. Η ψευδαίσθηση ενός προσωπικού διαλόγου είναι σχεδόν αναπόφευκτη.

Η άνοδος των AI chatbots ως «συντρόφων»

Έρευνα του 2025 έδειξε ότι 72% των εφήβων στις ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει την AI για παρέα, συναισθηματική υποστήριξη ή ακόμη και ως «καλύτερο φίλο». Και δεν είναι μόνο οι έφηβοι: Σε έρευνα με πάνω από 1.000 ενήλικες, 28% δήλωσαν ότι είχαν ρομαντικού ή συναισθηματικού τύπου σχέση με AI.

Γιατί δημιουργούμε parasocial δεσμούς; Η επιστήμη εξηγεί

1. Η πανδημία μοναξιάς

Ο ΠΟΥ μιλά πλέον για «παγκόσμια επιδημία μοναξιάς». Οι parasocial σχέσεις λειτουργούν συχνά ως υποκατάστατο κοινωνικής επαφής, εύκολες, άμεσες και χωρίς ρίσκο απόρριψης.

2. Η ανάγκη ταύτισης

Όσο πιο αποσυνδεδεμένος νιώθει κάποιος από το άμεσο περιβάλλον του, τόσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα να καταφύγει σε δημόσια πρόσωπα που φαίνονται οικεία, «αληθινά», relatable.