Ο χυμός πορτοκάλι είναι αναμφισβήτητα ο πιο δημοφιλής χυμός φρούτων παγκοσμίως, αγαπητός για τη γλυκιά, εσπεριδοειδή γεύση του και τα οφέλη του στην υγεία, όπως η υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Ωστόσο, νέα μελέτη υποστηρίζει ότι ο ίδιος χυμός μπορεί να επηρεάζει διαφορετικά στο σώμα μας, ενεργοποιώντας εντελώς άλλες βιολογικές οδούς ανάλογα με το αν κάποιος έχει φυσιολογικό βάρος ή επιπλέον κιλά.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο ζήτησαν από 20 υγιείς ενήλικες να πίνουν δύο ποτήρια χυμό πορτοκαλιού κάθε μέρα για δύο μήνες. Πριν και μετά, ανέλυσαν δείγματα αίματος και εξέτασαν ποια γονίδια ενεργοποιούνται και ποια «ρίχνουν» τη δραστηριότητα στα ανοσοκύτταρα.

Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο Molecular Nutrition & Food Research, ήταν εντυπωσιακά: πάνω από 1.700 γονίδια — μαζί με δεκάδες άλλους γενετικούς ρυθμιστές — παρουσίασαν αλλαγές. Αυτές οι γενετικές μεταβολές αφορούσαν ρυθμίσεις που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση, τον τρόπο που το σώμα διαχειρίζεται τα λιπαρά, αλλά και τους μηχανισμούς φλεγμονής.

Και όταν οι επιστήμονες χώρισαν τους συμμετέχοντες ανάλογα με το βάρος τους, προέκυψαν δύο τελείως διαφορετικές «ιστορίες».

Σε άτομα με παραπάνω κιλά: ενεργοποίηση γονιδίων που σχετίζονται με το λίπος

Στην ομάδα των συμμετεχόντων με παραπάνω κιλά, ο χυμός φαίνεται να επηρέασε κυρίως γονίδια που σχετίζονται με:

  • την παραγωγή και διάσπαση των λιποκυττάρων

  • την επεξεργασία των λιπαρών

  • ρυθμιστές (microRNAs) που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα δημιουργεί ή «καίει» λίπος

Μάλιστα, ορισμένα γονίδια που συνήθως εμφανίζονται αυξημένα στην παχυσαρκία… υποχώρησαν. Ακόμη και ένα γονίδιο που βοηθά στη δημιουργία λίπους μειώθηκε αισθητά.

Σε άτομα με φυσιολογικό βάρος: μείωση της φλεγμονής

Το τοπίο αλλάζει εντελώς σε άτομα υγιούς βάρους.

Εκεί, ο χυμός επηρέασε κυρίως γονίδια που σχετίζονται με:

  • φλεγμονώδεις μηχανισμούς

  • σηματοδοτικά μόρια όπως οι ιντερλευκίνες

  • βασικούς ρυθμιστές φλεγμονής όπως ο NF-κB, που μειώθηκε

Γονίδια όπως τα STAT3, MAPK1 και BCL2, τα οποία συνδέονται με πτυχές της φλεγμονώδους αντίδρασης, παρουσίασαν σημαντικές αλλαγές. Με απλά λόγια, ο χυμός λειτούργησε σαν… «ηρεμιστικό» για τη φλεγμονή που υπάρχει σε όλους μας.

Οι κοινοί παρονομαστές

Παρά τις διαφορές, υπήρχαν και κοινά σημεία. Περίπου 950 γονίδια άλλαξαν με παρόμοιο τρόπο σε όλα τα άτομα.

Μεταξύ αυτών ξεχώρισε το γονίδιο SGK1, του οποίου η μειωμένη δραστηριότητα φαίνεται να βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η επίδραση αυτή ίσως εξηγεί γιατί προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει την κατανάλωση χυμού πορτοκαλιού με καλύτερη καρδιαγγειακή λειτουργία.

Πώς ακριβώς επηρεάζει ο χυμός πορτοκάλι τα γονίδια;

Ο χυμός πορτοκάλι περιέχει φλαβονόνες (flavanones), φυτικά συστατικά που διασπώνται στον οργανισμό και περνούν στο αίμα. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προσομοιώσεις για να δουν αν αυτά τα προϊόντα διάσπασης μπορούν να «κολλήσουν» σε πρωτεΐνες που λειτουργούν σαν γενετικοί διακόπτες.

Το αποτέλεσμα; Πολλά από αυτά τα μικρά μόρια φαίνεται ότι όντως αλληλεπιδρούν με τέτοιες πρωτεΐνες, πάνω από 38 γενετικούς ρυθμιστές συνολικά. Έτσι, μια σχετικά μικρή ποσότητα φλαβονονών μπορεί να επηρεάζει ολόκληρα δίκτυα γονιδίων.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την υγεία;

Οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν συνδέονται με παράγοντες που σχετίζονται με:

  • καρδιαγγειακά νοσήματα

  • υπέρταση

  • μεταβολικές διαταραχές

  • αντίσταση στην ινσουλίνη

Η μελέτη είναι μικρή και σε πρώιμο στάδιο, όμως ανοίγει ένα σημαντικό ερώτημα: Μήπως πρέπει οι διατροφικές συστάσεις να προσαρμόζονται περισσότερο στις ατομικές μας ανάγκες;