Οι γνωστές μας από τα παλιά διοξίνες έκαναν ξανά την εμφάνισή τους και βρήκαν για άλλη μια φορά το δρόμο τους στο πιάτα μας. Το πρόβλημα ήρθε πάλι στην επιφάνεια μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε στη Γερμανία με τον εντοπισμό ποσότητας αυγών και κοτόπουλων μολυσμένων με διοξίνη.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, το πρόβλημα προκλήθηκε από την παράνομη ανάμειξη λιπαρών οξέων που προορίζονταν για βιομηχανική χρήση με φυτικά έλαια που θα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή ζωοτροφών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή επιμολυσμένων ζωοτροφών για την εκτροφή πουλερικών, χοίρων και βοοειδών. Από τις αρχές κρίθηκε απαραίτητη η επιτήρηση περίπου 4.700 μονάδων παραγωγής ζωοτροφών και μονάδων εκτροφής, αριθμός που έχει πέσει στις 408 μετά τους απαραίτητους ελέγχους. Οι γερμανικές αρχές ενημέρωσαν ότι δεν έχει γίνει διακίνηση επιμολυσμένων τροφίμων ζωικής προέλευσης σε άλλα κράτη-μέλη, εκτός από δύο επιμολυσμένες παρτίδες αυγών στην Ολλανδία, μέρος των οποίων διακινήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, στο πιο πρόσφατο δελτίο του ΕΦΕΤ αναφέρεται ότι και στη Δανία εντοπίστηκε επιμολυσμένη τροφή.

Για άλλη μια φορά, λοιπόν, η Ευρώπη τέθηκε σε κατάσταση συναγερμού προκειμένου να εντοπιστεί πού διατέθηκαν οι πρώτες ύλες, τα κρέατα και τα προϊόντα, να αποσυρθούν από την αγορά και να καταστραφούν.

Ας θυμηθούμε

Οι διοξίνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται από τον άνθρωπο μέσα από βιοµηχανικές διαδικασίες, πυρκαγιές και την καύση των σκουπιδιών (πρόκειται, δηλαδή, για παραπροϊόντα). Η διατροφική οδός είναι συνήθως ο βασικός τρόπος έκθεσής μας σε αυτές. Οι ουσίες αυτές μεταφέρονται στον αέρα, το χώμα και το νερό και καταλήγουν στο πιάτο μας κυρίως μέσα από διατροφικές διαδικασίες και γενικά διαδικασίες έκθεσης σε αυτές των ζώων, από τα οποία παίρνουμε πρωτεΐνες (π.χ. γάλα, κρέας, αυγά, βούτυρο).

Τι προκαλούν

Οι διοξίνες αποθηκεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό -για την ακρίβεια στο λίπος- και δρουν σωρευτικά, παρεμβαίνοντας στη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος, όχι μόνο αυτού που έχει εκτεθεί σε αυτές, αλλά πιθανόν και των απογόνων του. Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, όπως ονομάζονται, μιμούνται τη λειτουργία των φυσικών ορμονών και παίρνουν τη θέση τους στους υποδοχείς των κυττάρων, στους οποίους δεσμεύονται οι ορμόνες για να λειτουργήσουν.

Από την εμβρυϊκή μέχρι την εφηβική ηλικία, καθώς και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είμαστε ιδιαίτερα ευάλωτοι στους ορμονικούς διαταράκτες. Μάλιστα, οι ουσίες αυτές μπορούν και διαπερνούν τον πλακούντα και επιδρούν στο έμβρυο και μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα, όπως κρυψορχία, υποσπαδία (ατελής κατασκευή της ουρήθρας) ή ολιγοσπερμία.

Η μακροχρόνια έκθεσή μας στη διοξίνη επηρεάζει το ανοσοποιητικό, το ενδοκρινικό, το νευρικό και το αναπαραγωγικό σύστημα, ενώ οι ενδοκρινικοί διαταράκτες συνδέονται και με την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη, του μαστού, των όρχεων και του θυρεοειδούς.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίµων (ΕΦΕΤ), κ. Τιμολέοντα Ράλλη, υπάρχει συνεχής ενημέρωση από τις γερμανικές αρχές, ενώ οι προληπτικοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι στην Ελλάδα συνεχίζονται. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν έχουν δείξει κάτι ανησυχητικό. Το κρέας έχει µπει στο μικροσκόπιο, ενώ κίνδυνος για τα αυγά δεν υπάρχει, καθώς δεν εισάγουμε.

Με τα όρια ασφαλείας είμαστε ασφαλείς;

Όπως αναφέρει και η κ. Πολυξένη Νικολοπούλου-Σταμάτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονική υπεύθυνη του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Υγεία: Διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία», όσα ακούγονται για όρια ασφαλείας στις τοξικές ουσίες είναι υποθετικά και κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν, αφού δεν προφυλάσσουν με απόλυτη ασφάλεια την υγεία. Σκοπός μας θα έπρεπε να είναι η όσο γίνεται μικρότερη πρόσληψη τοξικών ουσιών, με μια διαρκή προσπάθεια και τάση να φτάσουμε στο μηδέν. Μάλιστα, συμπληρώνει ότι οι μετρήσεις που συνεχώς γίνονται θα έπρεπε να στοχεύουν στην παρακολούθηση μιας μειωτικής τάσης στις συγκεντρώσεις τους στις τροφές και όχι στον εφησυχασμό μας και τη νομιμοποίηση ορίων για τα οποία δεν είμαστε βέβαιοι πως θα δράσουν σε βάθος χρόνου.

Λάβετε τα μέτρα σας

Ακολουθούμε πρακτικούς κανόνες, ώστε να περιορίσουμε όσο γίνεται περισσότερο την έκθεσή μας στις τοξικές ουσίες που βρίσκονται γύρω μας.

* Δεν χρησιμοποιούμε εντομοκτόνα στο σπίτι και στον κήπο μας.

* Αποφεύγουμε την κατανάλωση ζεστών ροφημάτων από πλαστικά ποτήρια και προτιμούμε τα γυάλινα.

* Διατηρούμε τα τρόφιμα σε γυάλινα δοχεία φύλαξης.

* Δεν πλένουμε τα πλαστικά σκεύη σε πλυντήριο πιάτων.

* Αποφεύγουμε όσο γίνεται την κατανάλωση κονσερβοποιημένων τροφίμων.

* Προτιμούμε τα βιολογικά προϊόντα.

* Κάνουμε ντους, πρωί-βράδυ, και λουζόμαστε τακτικά, καθώς το δέρμα είναι διαπερατό από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους.

* Όταν οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι σε αυξημένα επίπεδα, περιορίζουμε τις μετακινήσεις μας με αυτοκίνητο.

* Όσοι ανήκουμε στις ευπαθείς ομάδες, αποφεύγουμε να κυκλοφορούμε όταν τα επίπεδα των ατμοσφαιρικών ρύπων είναι αυξημένα.

* Ενημερωνόμαστε διαρκώς και αποφεύγουμε πιθανές πηγές διοξινών.