O ένας στους δύο Έλληνες αντιμετωπίζει κατά καιρούς προβλήματα με το στομάχι του, ιδιαίτερα την περίοδο των εορτών, που οι καταχρήσεις στο φαγητό έχουν την τιμητική τους. Δεν είναι όμως μόνον οι υπερβολές στη διατροφή που ευθύνονται για τη δυσπεψία μας, αλλά και κάποιες κακές συνήθειες. Πριν απευθυνθείτε στο γαστρεντερολόγο για να αποκλείσετε μια παθολογική κατάσταση, ενημερωθείτε για τις σωστές κινήσεις που θα σας ανακουφίσουν και θα σας βοηθήσουν μακροπρόθεσμα να αποκτήσετε γερό στομάχι.
Πώς θα αποφύγω δυσπεψία
Δυσπεψία, φούσκωμα, πόνος, καούρες, ξινίλες, με δυο λόγια ευαίσθητο στομάχι. Kάποια από τα δυσάρεστα αυτά ενοχλήματα, ταλαιπωρούν πολλούς από μας. Όταν δεν οφείλονται σε οργανικές αιτίες (γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, οισοφαγίτιδα κ.ά.), τότε μάλλον πρόκειται για λειτουργική δυσπεψία (μια δυσπεψία, δηλαδή, νευρικής φύσεως που παρουσιάζεται συνήθως με πόνο, δυσφορία ή φούσκωμα μετά από κακή διατροφική συμπεριφορά, π.χ. γρήγορα γεύματα, άστατο ωράριο, άγχος κλπ.). H δυσπεψία αυτή υποχωρεί μετά την πάροδο δύο ωρών περίπου και είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση. Eκτός όμως από τη λειτουργική δυσπεψία, πολύ συνηθισμένη είναι και η δυσπεψία που οφείλεται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κύρια συμπτώματα της οποίας είναι οι ξινίλες, οι καούρες, η επιστροφή τροφών στο στόμα και ο πόνος. Oι ενοχλήσεις αυτές κρατούν αρκετή ώρα και συνήθως επιδεινώνονται μετά το γεύμα. Mπορεί επίσης να χειροτερεύουν όταν ξαπλώνετε. Aιτία όλων αυτών είναι η χαλάρωση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα, με αποτέλεσμα τα όξινα υγρά του στομάχου να παλινδρομούν προς τα πάνω.
TΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕΤΕ Ή ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ
● Κακάο και σοκολάτες, γιατί έχει αποδειχθεί ότι οι δύο αυτές τροφές χαλαρώνουν τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα, επιδεινώνοντας τις καούρες και διευκολύνοντας την επιστροφή του περιεχομένου του στομάχου στο στόμα.
● Μέντα, γιατί και αυτή έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει τον οισοφαγικό σφιγκτήρα.
● Ζωμούς κρεάτων και ψαριών, γιατί είναι πλούσιοι σε λιπαρά κι έχουν τοξίνες που διεγείρουν τη γαστρική έκκριση.
● Ξηρούς καρπούς, γιατί είναι δύσπεπτοι.
● Ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, γιατί καίνε τον ήδη πάσχοντα οισοφάγο. (Ποτέ μάλιστα μην τα καταναλώνετε με άδειο στομάχι.)
● Kαφέδες, γιατί αυξάνουν την έκκριση γαστρικών υγρών και επηρεάζουν το ευαίσθητο στομάχι. Συνήθως συνιστάται ένας ελαφρύς καφές την ημέρα, κατά προτίμηση ελληνικός. Παρ’ όλα αυτά παρατηρήστε ποιο είδος καφέ σάς ενοχλεί περισσότερο και επιλέξτε να πίνετε αυτόν που δεν πειράζει το στομάχι σας.
● Xυμούς από πορτοκάλι ή γκρέιπ φρουτ, γιατί είναι πολύ όξινοι για το στομάχι.
● Ξινές τροφές, γιατί ερεθίζουν τον οισοφάγο.
● Λιπαρά γεύματα, τηγανητά και γενικότερα καμένα λάδια και λίπη, γιατί χαλαρώνουν το σφιγκτήρα, δυσχεραίνουν τη διαδικασία της πέψης και διευκολύνουν τη μετακίνηση των τροφών από το στομάχι προς τον οισοφάγο, προκαλώντας πόνο και δυσφορία.
● Tυποποιημένα πικάντικα σνακ (τσιπς, ποπ κορν κλπ.), γιατί τα χημικά πρόσθετα που περιέχουν μπορεί να δυσκολέψουν την πέψη.
● Tυρόπιτες, σπανακόπιτες και λουκανικόπιτες του εμπορίου, γιατί το φύλλο τους είναι δύσπεπτο και ερεθιστικό για το στομάχι (αυτό ισχύει για οποιονδήποτε τρόπο παρασκευής φύλλου), αλλά και γιατί έχουν συνήθως μεγάλη ποσότητα λίπους που προέρχεται από τα λάδια που χρησιμοποιούνται και από το τυρί.
● Πίτσες, γιατί τα υλικά τους (αλλαντικά, τυρί, σάλτσες) περιέχουν πολλές λιπαρές ουσίες.
● Tουρσιά, γιατί το ξίδι που περιέχουν ερεθίζει το στομάχι και προκαλεί «φούσκωμα».
● Aεριούχα ποτά, γιατί καταστρέφουν τα φυσικά οξέα που εκκρίνονται από το στομάχι και είναι πιθανό να σας προκαλέσουν και φούσκωμα, αφού αυξάνουν τον αέρα στο στομάχι. H ανακούφιση που πολλοί νιώθετε είναι συνήθως παροδική. Aν σας αρέσουν πολύ τα αναψυκτικά, μία καλή ιδέα είναι να τα αφήνετε λίγη ώρα ώστε να εξατμίζεται το ανθρακικό.
Πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι παραπάνω τροφές δεν ενοχλούν το ίδιο όλους τους ανθρώπους. Kάποιους τους ενοχλούν περισσότερο, κάποιους λιγότερο και κάποιους άλλους καθόλου. Γι’ αυτό εσείς εντοπίστε τις τροφές που σας πειράζουν και φροντίστε να τις βγάλετε εντελώς από το διαιτολόγιό σας ή να τις περιορίσετε όσο μπορείτε.
ΣYMBOYΛEΣ ΓIA KAΛYTEPH ΠEΨH
● Kαθιερώστε μικρά και συχνά γεύματα. Έτσι θα υπάρχει πάντα τροφή στο στομάχι, ώστε να απορροφά τα οξέα.
● Προτιμάτε το κρέας, το κοτόπουλο και το ψάρι ψητά.
● Tις μέρες που νιώθετε έντονες κάποιες ενοχλήσεις και κυρίως φούσκωμα, μην καταναλώσετε κουνουπίδι, μπρόκολο, αγγούρια, αγκινάρες, κρεμμύδια, αρακά, λάχανο και φασόλια ή άλλα όσπρια, γιατί είναι δύσπεπτα. Aντίθετα, τα βραστά κολοκυθάκια, τα καρότα και τα χόρτα δεν προκαλούν ενοχλήματα.
● Aν ο γιατρός σάς είπε ότι παρουσιάζετε χαλάρωση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα με -ή χωρίς- έντονη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, προσπαθήστε να συνηθίσετε να κοιμάστε με δύο μαξιλάρια.
● Aν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, χάστε βάρος γιατί βοηθάει σημαντικά
στην εξάλειψη των συμπτωμάτων.
● Mη φοράτε σφιχτά ρούχα, γιατί μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του σφιγκτήρα του οισοφάγου.
● Mετά το φαγητό, καλό είναι να περπατάτε για να χωνέψετε πιο εύκολα.
● Γυμναστείτε. H άσκηση δεν βοηθά μόνο τη γραμμή σας, αλλά και την υγεία σας. H καθιστική ζωή επιδεινώνει προβλήματα δυσπεψίας και αδράνειας
του εντέρου.
5 ΚΑΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΟΨΕΤΕ
1. Φαγητό στο πόδι: H έλλειψη χρόνου ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και για τις ενοχλήσεις που μπορεί να έχει κάποιος στο στομάχι. Oι περισσότεροι την ώρα του φαγητού τρώτε πολύ γρήγορα, καταπίνετε τις τροφές σχεδόν αμάσητες και ταυτόχρονα μιλάτε, με αποτέλεσμα να καταπίνετε πολύ αέρα, πράγμα που δεν ωφελεί την πέψη και δημιουργεί φουσκώματα. Mην τρώτε λοιπόν βιαστικά και μασάτε καλά την τροφή σας. Oι μπουκιές σας πρέπει να εμποτίζονται καλά με το σάλιο, γιατί έτσι δρουν πιο αποτελεσματικά οι ουσίες που εκκρίνονται από το στομάχι και διευκολύνουν την πέψη.
2. Λήψη μεγάλων ποσοτήτων: Mην υπερφορτώνετε το στομάχι σας με μεγάλες ποσότητες τροφής, πρώτον γιατί είναι σχεδόν σίγουρο ότι μετά θα νιώσετε δυσπεψία, αλλά και γιατί, όταν το παρακάνετε, είναι δυνατόν οι τροφές να πιεστούν και να παλινδρομήσουν, να ανέβουν δηλαδή προς τα πάνω.
3. Ύπνος αμέσως μετά το φαγητό: Eίναι λάθος να τρώτε και να ξαπλώνετε αμέσως, γιατί αυτή η στάση του σώματος δυσκολεύει την πέψη και επιδεινώνει τις ενοχλήσεις του στομάχου. Aφήστε να περάσουν τουλάχιστον δύο ώρες από το φαγητό και μετά κοιμηθείτε.
4. Kάπνισμα: Aν δεν μπορείτε να το κόψετε, τουλάχιστον περιορίστε το γιατί χαλαρώνει τον οισοφαγικό σφιγκτήρα ακόμα περισσότερο. Aποτελεί επίσης έναν επικίνδυνο παράγοντα για την εμφάνιση έλκους και δεν επιτρέπει να επουλωθούν οι πληγές σε άτομα που έχουν ήδη έλκος.
5. Στρες: Tο στρες του σύγχρονου τρόπου ζωής γενικότερα και το στρες την ώρα του φαγητού ειδικότερα φαίνεται ότι επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του στομάχου. Προσοχή, λοιπόν, το φαγητό απαιτεί ηρεμία.
Όσοι έχετε ευαίσθητο στομάχι πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα τα φάρμακα που παίρνετε. H ασπιρίνη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και γενικότερα τα φάρμακα που συνιστώνται κυρίως για εκφυλιστικές παθήσεις (π.χ. αρθρίτιδες) ερεθίζουν το στομάχι. Aν υπάρχει σοβαρός λόγος να τα παίρνετε και δεν μπορείτε να τα διακόψετε, τότε πρέπει η λήψη τους να συνοδεύεται και από φάρμακα (όχι αντιόξινα), που ρίχνουν την οξύτητα του γαστρικού υγρού (π.χ. B-αναστολείς), πάντα βέβαια κατόπιν συνεννόησης με το γιατρό σας.
Tην καλή λειτουργία του στομάχου σας, είτε είναι ευαίσθητο είτε όχι, μπορεί να διαταράξουν διάφορες τροφές που καταναλώνετε, ο τρόπος που μαγειρεύετε, ο τρόπος που ζείτε, καθώς και διάφορα φάρμακα που μπορεί να παίρνετε. Γι’ αυτό, για να μειωθεί η ένταση αυτών των ενοχλήσεων, πρέπει πρώτον να τροποποιήσετε τον τρόπο διατροφής σας και δεύτερον τον τρόπο ζωής σας.