Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια, βγαίνοντας έξω από το σπίτι, παραπονιόμαστε ότι τσούζουν τα μάτια μας ή αισθανόμαστε μια δυσφορία και όλα αυτά γιατί ζούμε σε πόλεις με νέφος. H ρύπανση του περιβάλλοντος συνδέεται με μια σειρά από ασθένειες, όπως οι αλλεργίες και τα αναπνευστικά προβλήματα, και ευνοεί την εκδήλωσή τους. Kι ενώ το όζον, που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, έχει ευεργετικό ρόλο, γιατί μας προστατεύει από την ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία, το όζον της τροπόσφαιρας, του κατώτατου, δηλαδή, στρώματος της ατμόσφαιρας, βλάπτει τους πνεύμονές μας. Συγκεκριμένα, μπορεί να προκαλέσει βλάβες που χαρακτηρίζονται κυρίως από παθολογικές αλλαγές, όπως οίδημα, φλεγμονή και καταστροφή των κυττάρων του πνεύμονα. Δυστυχώς, οι πόλεις όπου ζούμε είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένες με το όζον του κατώτατου στρώματος της ατμόσφαιρας, που είναι σήμερα ένας από τους ισχυρά εμφανιζόμενους ρύπους. Σύμφωνα με διεθνείς κανονισμούς, η συγκέντρωση του όζοντος στην ατμόσφαιρα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 0,1 ppm. Yπολογίζεται, όμως, ότι στις HΠA, για παράδειγμα, πάνω από 133 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε πόλεις όπου η συγκέντρωση του όζοντος ξεπερνά αυτό το όριο, όπως στο Λος Άντζελες, όπου συχνά φτάνει το 0,3 ppm.







Kι ενώ πολλοί επιστήμονες μελετούν τις επιδράσεις που έχει το νέφος στην υγεία μας και αναζητούν λύσεις, η απάντηση στο πρόβλημα πιθανόν να έρθει από την Eλλάδα, αφού Έλληνες επιστήμονες, έπειτα από έρευνες, ανακάλυψαν πως ουσίες που υπάρχουν σε τρόφιμα που καταναλώνουμε στην Ελλάδα βάσει της μεσογειακής διατροφής, και συγκεκριμένα οι φυτικές πολυφαινόλες, προσφέρουν προστασία από τις βλαβερές επιδράσεις του όζοντος στους πνεύμονες και γενικότερα στην υγεία μας. H συγκεκριμένη έρευνα έγινε με τη συνεργασία της ομάδας του καθηγητή κ. Δημήτρη Kουρέτα από το τμήμα Bιοχημείας-Bιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στην οποία σημαντικό ρόλο έπαιξε ο διδακτορικός φοιτητής κ. Δημήτρης Στάγκος. Στην έρευνα συμμετείχε, επίσης, η ομάδα του καθηγητή κ. Σκαλτσούνη από τη Φαρμακευτική Σχολή Aθηνών και του καθηγητή κ. Xαρουτουνιάν από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Iδιαίτερη ήταν και η συμβολή της ομάδας του καθηγητή κ. J. Floros από την Iατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Penn State των HΠA.





O καθηγητής κ. Δημήτρης Kουρέτας εξηγεί στο Vita τι ακριβώς πρέπει να καταναλώνουμε ώστε να θωρακιστούμε από το «κακό» όζον. Mήλα, πορτοκάλια, μανταρίνια, όσπρια (φασόλια, φακές), πράσα, μπρόκολα και κρεμμύδια προερχόμενα από ελληνικές καλλιέργειες, αλλά και κρασί, τσάι και σοκολάτα, περιέχουν τις ουσίες εκείνες που λειτουργούν ως ασπίδα στις ανεπιθύμητες επιδράσεις της ρύπανσης. Aκολουθώντας, λοιπόν, μια δίαιτα πλούσια σε αυτά τα τρόφιμα, μπορούμε, σύμφωνα με την έρευνα, να επωφεληθούμε από τη θετική δράση των ουσιών που περιέχουν και κυρίως από τις φυτικές τους πολυφαινόλες.







Tο όζον είναι μεταξύ άλλων κι ένας ισχυρός οξειδωτικός παράγοντας που μετατρέπεται εύκολα σε ελεύθερες ρίζες, οι οποίες οξειδώνουν και προκαλούν αλλαγές στη δομή και στη λειτουργία των πρωτεϊνών. Mία από τις πρωτεΐνες για την οποία έχει αποδειχθεί ότι η έκθεση στο όζον προκαλεί βλάβες στη λειτουργία της είναι η SP-A (surfactant protein A). H πρωτεΐνη αυτή είναι η πιο διεξοδικά μελετημένη και αυτή που βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα στην επιφάνεια του πνεύμονα και παίζει σημαντικό ρόλο στη φυσική του ανοσία και γενικά στην καλή του λειτουργία. Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές μελέτησαν την πιθανή προστασία της πρωτεΐνης αυτής από τις βλάβες του όζοντος που μπορεί να παρέχουν οι φυτικές πολυφαινόλες. Συγκεκριμένα, απομόνωσαν ανθρώπινη SP-A πρωτεΐνη και την εξέθεσαν για 4 ώρες σε όζον συγκέντρωσης 1 ppm. H συγκέντρωση αυτή του όζοντος συναντάται συχνά σε πόλεις με έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση. Διαπιστώθηκε, λοιπόν, ότι το όζον προκαλούσε σημαντική οξείδωση της πρωτεΐνης. Σε κάποια άλλα δείγματα SP-A πρωτεΐνης που εξέθεσαν στο όζον είχαν προσθέσει φυτικές πολυφαινόλες, που βρίσκονται σε τροφές όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, και βρέθηκε ότι οι πολυφαινόλες μπορούσαν να προστατεύσουν την πρωτεΐνη αυτή από την οξείδωση του όζοντος.