Κραχ στην υγεία µας

Αύξηση των τιμών στα ακίνητα, δυσκολία αποπληρωμής στεγαστικών δανείων, ασφυξία στις τράπεζες, προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία. Από ό,τι εκτιμούν οι ειδικοί, η χρηματοοικονομική κρίση και οι κατακλυσμιαίες επιπτώσεις στην οικονομία δεν συνεπάγονται μόνο ασθενείς αγορές, αλλά και ασθενείς πολίτες, καθώς η σχέση της οικονομίας με την υγεία είναι στενά συν­δεδεμένη. Η φτώχεια γεννά την αρ­ρώστια, ενώ ο πλούτος προστατεύει και προάγει την υγεία. Σε παγκόσμιο επίπε­δο, άλλωστε, υπάρχει σαφής αντιστοιχία ανάμεσα στην οικονομία κάθε χώρας και στην υγεία του πληθυσμού της.

Τα χρέη ανεβάζουν το στρες
Μια δυσάρεστη αλλαγή στη ζωή μας, όπως αυτή της οικονομικής μας κατάστασης ή, ακόμη χειρότερα, η απόλυση, ανήκει στις πιο στρεσογόνες καταστάσεις. Ο βαθμός αναστάτωσης που μας προκαλούν είναι πολύ υψηλός (από τα 42 πιο στρεσογόνα γεγονότα, η απώλεια της εργασίας καταλαμβάνει την 8η θέση). Ό,τι μας στρεσάρει αυξάνει την παραγωγή ορμονών, όπως η αδρεναλίνη, η επινεφρίνη, η νοραδρεναλίνη, η κορτιζόλη κλπ. Όλες αυτές οι ορμόνες κατακλύζουν τον οργανισμό μας και επηρεάζουν σημαντικές του λειτουργίες:
● Καρδιά
Το στρες είναι από τους βασικό­τερους γενεσιουργούς παράγοντες των καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτό συμβαίνει γιατί αυξάνει την αρτηριακή ­πίεση, το σπασμό των στεφανιαίων αγγείων, την καρδιακή συχνότητα και προδιαθέτει για την εμφάνιση επικίνδυνων αρρυθμιών. Η αρτηριακή πίεση αναγκάζει την καρδιά να συσπάται εντονότερα, να κουράζεται ευκολότερα και ταυτόχρονα βλάπτει τα αγγεία, προδιαθέτοντας σε αγγειοσκλήρυνση και αθηρωμάτωση.
● Πεπτικές παθήσεις
Το στρες μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει πολλές ασθένειες της πεπτικής οδού, όπως το γαστρικό έλκος, τη γαστρίτιδα και τη δυσπεψία. Επιπλέον, προκαλεί διέγερση του εντέρου, που μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
● Ευερέθιστη κύστη
Κάποιοι παρουσιάζουν ­ευερέθιστη κύστη ως αντίδραση στο στρες. Στις περιπτώσεις αυτές, το άτομο πηγαίνει συνέχεια στην τουαλέτα ή ακόμη ­εμφανίζει ακράτεια.
● Αϋπνίες
Η ανησυχία για την παγκόσμια οικονομική κατάσταση είναι η αιτία που αρκετοί άνθρωποι «χάνουν» τον ύπνο τους, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε μέσω του Διαδικτύου. Από τα 1.000 άτομα που έλαβαν μέρος, οι μισοί υποστήριξαν ότι τον τελευταίο χρόνο δεν κοιμούνται καλά. Το 1/5 από αυτούς δεν συμπληρώνει 5 ώρες ύπνου, ενώ το 1/4 ξυπνά πάνω από τρεις φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τα 2/3 των ερωτηθέντων έριξαν την ευθύνη για την αϋπνία τους στο εργασιακό και το οικονομικό άγχος.

● Εξασθένηση της μνήμης
Λειτουργώντας υπό την επίδραση έντονου στρες, τόσο η μνήμη μας όσο και η κρίση μας επηρεάζονται πολύ αρνητικά. Αν το στρες που βιώνουμε είναι πολύ έντονο και παραταθεί για μήνες, μπορεί να επιφέρει εκφυλισμό των νευρώνων του ιππόκαμπου και να επηρεάσει τη μνήμη μας.

Το κραχ κλονίζει την ψυχή μας
Η οικονομική κρίση «πλήττει» και την ψυχική μας υγεία, καθώς μας δημιουργεί υπαρξιακό άγχος και κάποιες φορές ακόμη και απόγνωση πυρο­δοτώντας ψυχικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη. Ας μην ξεχνάμε ότι, στην οικονομική κρίση του 1929, στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού παρατηρήθηκε αυξημένη συχνότητα αυτοκτονιών, κυρίως ανάμεσα σε όσους καταστράφηκαν οικονομικά. «Το ορατό ενδεχόμενο εμπλοκής της Ελλάδας στη χρηματοοικονομική κρίση είναι σε θέση να πυροδοτήσει κρίσεις γενικευμένου άγχους, ιδιαίτερα στις ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται εντονότερα», τονίζει ο δρ. Γρηγόρης Βασιλειάδης, ψυχολόγος-ψυχοθε­ρα­πευτής, και προσθέτει: «Αν και είναι παρακινδυνευμένο να “προφητεύσουμε” έξαρση στις ψυχικές διαταραχές με αφορμή και αποκλειστικό παράγοντα την οικονομική ύφεση». Είναι πάντως εύκολα κατανοητό ότι άνθρωποι με ολοένα και πιο περιορισμένη αγοραστική ικανότητα, πολίτες που βρίσκονται ξαφνικά άνεργοι, είναι δυνατό να βιώσουν υπερβολικό άγχος, που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτο.

● Ψυχολογικές άμυνες απέναντι στην κρίση
Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στη στρεσογόνο περίοδο που διανύουμε. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι:
› Η ρύθμιση των οικονομικών αναγκών με βάση τα ρεαλιστικά δεδομένα της ζωής μας.
› Η υιοθέτηση ενός υγιούς εσωτερικού ψυχικού διαλόγου, ο οποίος θα στηρίζεται σε ρεαλιστικές σκέψεις (και όχι στην καταστροφολογία).
› Οι συχνές επικοινωνιακές διέξοδοι, που στόχο έχουν να ανακουφίσουν τις συσσωρευμένες συναισθηματικές εντάσεις και το στρες.
› Η συστηματική σωματική άσκηση.
› Οι συχνές αισιόδοξες και χαλαρωτικές σκέψεις.

Κραχ και στο σεξ
Κατακόρυφη μείωση της συχνότητας των σεξουαλικών επαφών τα τελευταία 2 χρόνια καταγράφει έρευνα της Εταιρείας Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας (Ε.Μ.Α.Σ.), που μάλιστα αποδίδεται στα εντεινόμενα οικονομικά προβλήματα. «Όσο και να θέλουμε να αφήσουμε έξω από το σπίτι ή την κρεβατοκάμαρά μας τα όσα συμβαίνουν στη δουλειά μας και την καθημερινότητά μας, μοιάζει να μην είναι εφικτό. Οι άνθρωποι, ειδικά σήμερα, κάτω από την πίεση των ασφυκτικών οικονομικών προβλημάτων, της έλλειψης χρόνου, της ανασφάλειας για το μέλλον κυρίως των παιδιών τους, ξεχνούν τη χαρά της ζωής και τις ηδονές του έρωτα», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ε.Μ.Α.Σ., χειρουργός-ουρολόγος-ανδρολόγος, κ. Κώστας Κωνσταντινίδης. Ερευνητικά δεδομένα της Ε.Μ.Α.Σ. καταγράφουν τις χαρακτηριστικές τάσεις της εποχής:

● Όλο και λιγότερες επαφές
Το 2006, το 29% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι έκαναν σεξ δύο φορές την εβδομάδα, το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε σε 18% το 2007 και σε μόλις 11% το 2008. Δηλαδή, τα τελευταία δύο χρόνια καταγράφεται μείωση κατά 62% στον αριθμό των Ελλήνων που κάνουν σεξ δύο φορές την εβδομάδα!

● Το χρήμα πιο σημαντικό από το σεξ!
Εντυπωσιακό είναι ακόμη ότι -όπως προέκυψε από τις απαντήσεις αυτών που συμμετείχαν στην έρευνα- ελάχιστοι Έλληνες θεωρούν σήμερα το σεξ σημαντικό στοιχείο στη σχέση τους. Στην ερώτηση «Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στη σχέση σας;», το 42% απάντησε την οικονομική κατάσταση, το 31% τη συναισθηματική και μόνο το 16% το σεξ. Δεν είναι τυχαίο ότι 6 στους 10 ερωτηθέντες θεωρούν ως κύριους παράγοντες που επη­ρεάζουν τη σεξουαλική τους ζωή τα «οικονομικά προβλήματα» και «το εργασιακό άγχος». Οι ερωτηθέντες αναδεικνύουν ως τον υπ’ αριθμόν 1 παράγοντα «τα οικονομικά προβλήματα» σε ποσοστό 41%, ενώ στη δεύτερη θέση κατατάσσεται το «εργασιακό άγχος» σε ποσοστό 21%.

● Η «διαστρωμάτωση» των προβλημάτων στύσης
Η οικονομική κρίση αγγίζει περισσότερο τους ελεύθερους επαγγελματίες, που κατά τεκμήριο έχουν μεγαλύτερο άγχος και ανασφάλεια, καθώς δεν έχουν μόνιμα εξασφαλισμένο εισόδημα. Προβλήματα στύσης έχουν:
› Το 41% των ελεύθερων
επαγγελματιών.
› Το 38% των επιστημόνων
ελεύθερων επαγγελματιών.
› Το 28% των εργατών.
Και μόνο:
› Το 13% των ιδιωτικών
υπαλλήλων.
› Το 10% των στελεχών.
› Το 7% των δημοσίων
υπαλλήλων.
› Το 5% των τεχνιτών.
● Έλλειψη ικανοποίησης
Όσον αφορά το βαθμό ικανοποίησης από τη σεξουαλική τους ζωή, το 49% των ελεύθερων επαγγελματιών απάντησαν «λίγο ή καθόλου». Σε αντι­διαστολή, το αντίστοιχο ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων είναι μόλις 9%. Σε δεινή θέση βρίσκονται επίσης οι επιστήμονες ελεύθεροι επαγγελματίες (γιατροί, οδοντίατροι, δικηγόροι, αρχιτέκτονες κλπ.), αφού το 47% δηλώνει ότι είναι «λίγο ή καθόλου» ικανοποιημένο, όπως επίσης και οι εργάτες με το ποσοστό τους να φτάνει το 35%.

● Οι παντρεμένοι σε πιο δύσκολη θέση
Φαίνεται ότι μεγαλύτερο πλήγμα δείχνουν να έχουν δεχτεί οι παντρεμένοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ερώτηση «Είστε ικανοποιημένοι από τη σεξουαλική σας ζωή;» θετικά απάντησε μόλις το 28% των παντρεμένων έναντι 72% των διαζευγμένων.
Ακόμη, συμπτώματα στυτικής δυσ­λειτουργίας «χτυπούν» πολύ συχνότερα τους παντρεμένους. Μάλιστα, το 77% των παντρεμένων που πήραν μέρος στην έρευνα παραδέχτηκαν ότι έχουν τέτοια συμπτώματα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους διαζευγμένους ήταν μόλις 8%.

Οι επιπτώσεις της κρίσης στο πιάτο μας…
Επιστημονικά στοιχεία δείχνουν σήμερα ότι το χαμηλό οικονομικό επίπεδο και η οικονομική δυσχέρεια στην Ευρώπη έχουν άμεσο αντίκτυπο στη διατροφή και, κατ’ επέκταση, στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού. Στοιχεία που προκύπτουν από μια μεγάλη ανάλυση των περισσότερων μελετών για την οικονομική κατάσταση και τις διατροφικές συνήθειες, η οποία πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κόβεντρι και δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Public Health Nutrition», δείχνουν ότι η οικονομική πίεση μειώνει την ποιότητα της διατροφής. Σε περιόδους έντονης οικονομικής δυσχέρειας, ο κόσμος τρώει λιγότερο υγιεινά, δεν έχει ποικιλία στις τροφές που καταναλώνει, με αποτέλεσμα
να παρατηρούνται ελλείψεις σε βι­ταμίνες και συστατικά, όπως η βιταμίνη C, το φυλλικό οξύ, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο, κυρίως λόγω της χαμηλής κατανάλωσης φρέσκων φρούτων και λαχανικών, κρέατος και ψαριών. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία από τη μελέτη «ΑΤΤΙΚΗ», που πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Επιστήμης Διατροφής-Διαιτολογίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου σε συνεργασία με την 1η Καρδιολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ­Πανεπιστημίου Αθηνών, το χαμηλό οικονομικό επίπεδο σχετίζεται άμεσα και ισχυρά με ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και παχυσαρκία.
Ο κ. Χάρης Γεωργακάκης, κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, βεβαιώνει ότι από τα υπάρχοντα στοιχεία διαπιστώνεται:
● Έντονη στροφή προς την κατανάλωση γρήγορου φθηνού φαγητού, το οποίο είναι πλούσιο σε αλάτι και κορεσμένα λιπαρά.
● Προτίμηση κατεψυγμένων προϊόντων σε σχέση με φρέσκα.
● Μείωση της κατανάλωσης τροφών όπως το ψάρι και το κρέας.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Αναστάσιο Σπαντιδέα, παθολόγο-κλινικό φαρμακολόγο, διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. Μανόλη Καλλιέρη, διευθυντή της Καρδιολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Metropolitan», τον κ. Κώστα Κωνσταντινίδη, χειρουργό-ουρολόγο-ανδρολόγο, πρόεδρο της Ε.Μ.Α.Σ., τον κ. Άγγελο Αφρουδάκη, γαστρεντερολόγο-ηπατολόγο, επ. καθηγητή Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. Γιάννη Τούντα, αναπληρωτή καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής, το δρ. Γρηγόρη Βασιλειάδη, ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή, και τον κ. Χάρη Γεωργακάκη, κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο, πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής.