Πρέπει να ήμουν περίπου 5 χρόνων όταν επί έναν ολόκληρο μήνα, σχεδόν κάθε απόγευμα, επισκεπτόμασταν με τους γονείς μου διαφορετικούς ωτορινολαρυγγολόγους, ψάχνοντας εναγωνίως απάντηση στο ερώτημα: «Να βγάλει το παιδί τις αμυγδαλές του ή όχι;». Βλέπετε, οι αμυγδαλές μού προκαλούσαν μία σχετική δυσκολία στην αναπνοή όταν κοιμόμουν, κατά καιρούς ίσως επηρέαζαν αρνητικά και την όρεξή μου, ενώ αρκετά συχνά αρρώσταινα από «τα λαιμά μου». Κάπως έτσι, η παιδίατρος είχε «πετάξει» την ιδέα: «Αφού την ενοχλούν, να τις βγάλουμε»… Ευτυχώς για μένα, οι γονείς μου, σκεπτόμενοι ότι δεν βγάζουμε έτσι εύκολα οτιδήποτε μας ενοχλεί λίγο, αναζήτησαν μία διευκρινιστική απάντηση στους ειδικούς. Πότε είναι απαραίτητη η εγχείρηση και τι θα πρέπει να περιμένετε αν την αποφασίσετε;
Τελικά, να τις αφαιρέσει;
Ακόμα κι αν στην αρχή νιώθετε ότι βρίσκεστε σε αδιέξοδο μπροστά στο εν λόγω ερώτημα, θα ανακουφιστείτε μάλλον αν μάθετε ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο περίπλοκα και ότι υπάρχουν σαφείς οδηγίες για το αν και το πότε πρέπει να βγαίνουν τόσο οι αμυγδαλές όσο και τα κρεατάκια.
Πότε βγαίνουν οι αμυγδαλές;
• Όταν οι αμυγδαλές είναι υπερμεγέθεις, χρειάζεται να αφαιρεθούν (σε αυτή την περίπτωση συχνά συνυπάρχουν και μεγάλα κρεατάκια που θα πρέπει να αφαιρεθούν κι αυτά), γιατί προκαλούν το λεγόμενο αποφρακτικό σύνδρομο, που εκδηλώνεται με προβλήματα στην αναπνοή, ροχαλητό και υπνική άπνοια. Μάλιστα, οι υπερτροφικές αμυγδαλές μπορεί επίσης να δυσκολεύουν το παιδί να καταπιεί και έτσι να μειώνεται και η όρεξή του.
• Όταν το παιδί παθαίνει τουλάχιστον 5 επεισόδια αμυγδαλίτιδας με πυρετό το χρόνο για 2 συνεχή χρόνια ή 7 τέτοια επεισόδια για 1 χρόνο. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει οι αμυγδαλές να αφαιρούνται, γιατί οι εν λόγω φλεγμονές μπορεί -εκτός των άλλων- να προκαλέσουν επιπλοκές στις βαλβίδες της καρδιάς, στα νεφρά ή στις αρθρώσεις (όταν τοξίνες επηρεάσουν αυτά τα όργανα).
• Όταν δημιουργηθεί απόστημα που «πιάνει» και τις γύρω από τις αμυγδαλές περιοχές, χρειάζεται να αφαιρεθούν οι αμυγδαλές, γιατί με πιθανότητες 50% το απόστημα θα ξαναδημιουργηθεί (περίπτωση που αφορά κυρίως τους ενηλίκους).
Πότε βγαίνουν τα κρεατάκια;
• Όταν -όπως αναφέραμε και προηγουμένως- δημιουργούν πρόβλημα υπνικής άπνοιας.
• Όταν το παιδί παθαίνει υποτροπιάζουσες ωτίτιδες και πυώδη ρινίτιδα 7 φορές το χρόνο για 1 χρόνο ή 5 φορές για 2 συνεχή χρόνια. Σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι απαραίτητο να βγουν και οι αμυγδαλές, εφόσον δεν δημιουργούν πρόβλημα.
• Όταν υπάρχει υγρό στο αυτί που επιμένει και δημιουργείται πρόβλημα στην ακοή. Σε αυτή την περίπτωση, η επέμβαση είναι απαραίτητη (για να υποχωρήσει το υγρό και να επανέλθει η ακοή), ώστε να βάλει ο χειρουργός σωληνάκια αερισμού στο τύμπανο και παράλληλα να αφαιρέσει τα κρεατάκια που ευθύνονται για την κατάσταση.
Τι «αξία» έχουν για τον οργανισμό;
Τόσο οι αμυγδαλές όσο και τα -μη ορατά σε εμάς- κρεατάκια (στο πίσω μέρος της μύτης) είναι λεμφικός ιστός, άρα και μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Γι’ αυτό και δεν είναι σκόπιμο να αφαιρούνται ούτε οι αμυγδαλές ούτε και τα κρεατάκια αν δεν συντρέχει κάποια από τις ενδείξεις που περιγράψαμε παραπάνω. Έτσι, αν αφαιρεθούν -όταν υπάρχει σχετική ένδειξη-, δεν υπάρχει κίνδυνος, αλλά μόνο όφελος για το παιδί σας, που θα γλιτώσει από επώδυνες λοιμώξεις, ταλαιπωρία και προβλήματα.
Τι να ξέρετε για την επέμβαση, εάν δεν μπορείτε να την αποφύγετε
• Η αφαίρεση των αμυγδαλών δεν απαιτεί να παραμείνει το παιδί για περισσότερες από 24 ώρες στο νοσοκομείο. Η επέμβαση διενεργείται με γενική αναισθησία, διαρκεί περίπου 30 λεπτά και δεν χρειάζεται να γίνει καμία εξωτερική τομή στο λαιμό, αφού οι αμυγδαλές αφαιρούνται μέσω του ανοιχτού στόματος. Η τομή της εγχείρησης φαίνεται σαν ένα άσπρο επίχρισμα στο βάθος του εσωτερικού του λαιμού. Δεν θα πρέπει όμως σε καμία περίπτωση να ακουμπάτε την τομή, γιατί μπορεί έτσι να προκληθεί αιμορραγία.
• Η κύρια και πιο συχνή επιπλοκή της επέμβασης είναι η αιμορραγία, που μπορεί να προκύψει τις ώρες μετά την επέμβαση ή και αργότερα, από την 5η μέχρι τη 10η ημέρα μετά την εγχείρηση. Αν υπάρξει τέτοιο πρόβλημα, θα πρέπει να βάλετε ένα παγάκι στο στόμα του παιδιού και να έρθετε άμεσα σε επαφή με το γιατρό. Στις 8 με 10 ημέρες, ο γιατρός θα επανεκτιμήσει την κατάσταση και την επούλωση της τομής. Όσον αφορά τα ράμματα, δεν θα πρέπει να ανησυχείτε, γιατί δεν χρειάζονται αφαίρεση (μπορεί να απορροφώνται, να τα φτύσει το παιδί κλπ.), σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις δεν γίνονται καν ράμματα, αλλά μία απλή καυτηρίαση με διαθερμία.
• Όσον αφορά τα κρεατάκια, η αφαίρεσή τους είναι πολύ πιο απλή, το παιδί φεύγει από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα, δεν νιώθει πόνο ούτε κινδυνεύει από αιμορραγία και κατ’ επέκταση δεν χρειάζεται φάρμακα. Επίσης, δεν γίνονται ράμματα, αλλά απλή αιμόσταση με πίεση στην περιοχή.
Τι να κάνετε μετά
Για τον πόνο Επειδή είναι πολύ πιθανό το παιδί να πονάει (στο λαιμό και τα αυτιά) μετά την επέμβαση, μπορείτε να του δίνετε -ακόμα και συστηματικά- παυσίπονα (συνήθως παρακεταμόλη). Αν η παρακεταμόλη δεν είναι αρκετή, συμβουλευτείτε το γιατρό σας, αλλά αποφύγετε φάρμακα που περιέχουν ακετυλοσαλικυλικό οξύ (ασπιρίνη), γιατί μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία.
Για την αποφυγή επιμόλυνσης Το παιδί θα χρειαστεί να πάρει αντιβίωση για 1 εβδομάδα.
Για την αποφυγή της αιμορραγίας Το παιδί χρειάζεται ξεκούραση. Κάθε σωματική δραστηριότητα και προσπάθεια (π.χ. η δυσκοιλιότητα) αυξάνουν την πίεση του αίματος και μπορεί να προκαλέσουν μία ανεπιθύμητη αιμορραγία. Για τους ίδιους λόγους, το παιδί δεν πρέπει να εκτίθεται στη ζέστη και τον ήλιο.
Το ωφέλιμο παγωτό!
Έχετε πιθανώς ακούσει ότι μετά την εγχείρηση αμυγδαλών ο ασθενής πρέπει να τρώει παγωτά και, αν πιστεύατε ότι πρόκειται για ένα μύθο, ίσως εκπλαγείτε όταν ακούσετε αυτή τη συμβουλή από το στόμα του γιατρού. Τα κρύα προτιμώνται μετά την εν λόγω επέμβαση, επειδή βοηθούν να υπάρξει συστολή των φλεβών της περιοχής και να αποφευχθεί η αιμορραγία. Όσον αφορά την υπόλοιπη διατροφή, το παιδί -για τις επόμενες 2 εβδομάδες- θα πρέπει να τρώει κρύες ή δροσερές και μαλακές τροφές και να αποφεύγει τα ζεστά, όξινα, πικάντικα, γιατί μπορεί να τσούζουν το παιδί στην κατάποση, καθώς επίσης και τροφές που μπορεί να ερεθίσουν την πληγή και να «βοηθήσουν» στο να ξεκινήσει αιμορραγία (π.χ. μπισκότα, τσιπς).
Τι άλλο μπορεί να γίνει;
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα υπερμεγέθη κρεατάκια κατά κανόνα υποστρέφουν αφού το παιδί περάσει τα 7 με 8 του χρόνια, οπότε, καθώς μικραίνουν, υποχωρούν και τα προβλήματα που προκαλούσαν μέχρι τότε. Όσον αφορά τις αμυγδαλές, υπάρχουν τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι ειδικοί ώστε να περιορίσουν το μέγεθός τους -όταν το πρόβλημα εντοπίζεται μόνο σε αυτό- και κατά συνέπεια τα προβλήματα που αυτό προκαλεί (δυσκολίες στην αναπνοή και στην κατάποση, ροχαλητό, υπνική άπνοια). Ο χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να μειώσει το μέγεθος των αμυγδαλών με αμυγδαλεκτομή (σε κανονικό χειρουργείο κόβεται ένα μέρος τους) ή να προχωρήσει σε σμίκρυνση χρησιμοποιώντας ραδιοσυχνότητες ή υπερήχους με τη βοήθεια ειδικού μηχανήματος.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κ. Ζηνοβία Αλατζίδου, χειρουργό-ωτορινολαρυγγολόγο στο Νοσοκομείο «Υγεία».
Πότε είναι στο χέρι σας να αποφασίσετε;
Όταν οι αμυγδαλές έχουν πολλές κρύπτες, είναι πιθανό να συσσωρεύονται εκεί υπολείμματα τροφών και να προκαλείται κακοσμία του στόματος. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός δεν θα σας πει τι να κάνετε, αλλά θα αφήσει εσάς να αποφασίσετε για το αν θα αφαιρεθούν ή όχι οι αμυγδαλές, προκειμένου να μην υπάρχει κακοσμία.