Ο κατάλογος με τις λανθασμένες αντιλήψεις για τη διατροφή, την άσκηση, καθώς και την πρόληψη και αντιμετώπιση διάφορων παθήσεων, που μπορεί να οδηγήσουν σε εσφαλμένες συμπεριφορές και τελικά να βλάψουν την υγεία, είναι μακρύς. Επιλέξαμε, λοιπόν, μερικές από τις πιο διαδεδομένες, και ρωτήσαμε τους ειδικούς με ποιον τρόπο η καθεμία, όταν γίνεται πράξη, «καταφέρνει» να «σαμποτάρει» την καλή λειτουργία του οργανισμού.

1. Πάντα ήμουν αδύνατος, άρα μπορώ να τρώω ό,τι θέλω
Το χαμηλό σας βάρος, για αρκετούς λόγους, δεν θα πρέπει να σας απενοχοποιεί για τα είδη και τις ποσότητες των τροφών που καταναλώνετε. Πρώτα από όλα, σύμφωνα με τους ειδικούς, όλοι παχαίνουν όταν τρώνε ανεξέλεγκτα, απλά οι αδύνατοι λιγότερο. Επίσης, με την ηλικία αυξάνεται το βάρος λόγω της μεγαλύτερης εναπόθεσης λίπους, πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν δεν προσέχετε τη διατροφή σας, κάτι που επίσης ισχύει για τους αδύνατους. Ο σημαντικότερος, όμως, λόγος που δεν θα πρέπει να τρώτε ό,τι βρεθεί μπροστά σας, και κυρίως ανθυγιεινές τροφές (π.χ. πλούσιες σε κορεσμένα λίπη ή αλάτι) και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, είναι γιατί μπορεί στο μέλλον, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως η υπερχοληστεριναιμία ή ο σακχαρώδης διαβήτης, που ενοχοποιούνται για καρδιαγγειακά νοσήματα.

2. Αφού κάνω μαστογραφία, δεν είναι αναγκαία η αυτοεξέταση
Αν και, σύμφωνα με πολλές επιστημονικές μελέτες, η αυτοεξέταση στήθους δεν φαίνεται να μειώνει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι πρέπει να γίνεται, επειδή θεωρούν ότι αποτελεί ένα συμπληρωματικό μέσο πρόληψης εκτός της μαστογραφίας και της κλινικής εξέτασης. Ειδικότερα, θα πρέπει μία φορά το μήνα, από την 8η έως τη 15η ημέρα μετά την περίοδό σας, να παρατηρείτε και να ψηλαφίζετε τους μαστούς σας. «Μαθαίνοντας» το στήθος σας, μπορείτε να αναγνωρίσετε μια τυχόν ύποπτη αλλαγή, όπως π.χ. στο μέγεθος, στο σχήμα ή στο δέρμα, την εμφάνιση εξογκώματος, πρηξίματος εκτός περιόδου μόνο στον ένα μαστό ή μόνο στη μία μασχάλη ή την έκκριση υγρού από τη θηλή, που μπορεί να προκύψει στο ενδιάμεσο διάστημα από την κλινική εξέταση και τη μαστογραφία.

3. Είμαι όλη την ημέρα στο… τρέξιμο, οπότε δεν είναι αναγκαίο να γυμνάζομαι
Είναι σίγουρα προτιμότερο να κινείστε καθημερινά στη δουλειά σας από γραφείο σε γραφείο ή να κάνετε κάποια εργασία που απαιτεί κίνηση από το να κάθεστε ατέλειωτες ώρες μπροστά στον υπολογιστή. Ωστόσο, το όποιο όφελος για την υγεία σας εκμηδενίζεται, καθώς το άγχος που συνήθως έχετε στη δουλειά επιβαρύνει τον οργανισμό σας. Ειδικότερα, το σώμα σας εκκρίνει μεγάλες ποσότητες κατεχολαμινών και κορτιζόλης. Πρόκειται για τις λεγόμενες «ορμόνες του στρες». Οι υψηλές συγκεντρώσεις τους για μεγάλο χρονικό διάστημα στον οργανισμό επιβαρύνουν, μεταξύ άλλων, το νευρομυϊκό και το καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ «ρίχνουν» την άμυνα του οργανισμού. Αντίθετα, η συστηματική γυμναστική, όπως η αεροβική άσκηση (περπάτημα, ποδήλατο κλπ.), ενδυναμώνει το μυοσκελετικό σύστημα, βοηθά στην απώλεια λίπους, αλλά κυρίως στην παραγωγή από τον εγκέφαλο μεγαλύτερης ποσότητας ενδορφινών. Πρόκειται για ορμόνες με ισχυρή χαλαρωτική και αναλγητική δράση, που ενισχύουν το ανοσοποιητικό, προκαλούν αγγειοδιαστολή και τονώνουν την κυκλοφορία του αίματος, προστατεύοντας από καρδιαγγειακά προβλήματα και συμβάλλοντας στη ρύθμιση του σακχάρου. Παράλληλα, βοηθούν στην καλύτερη οξυ- γόνωση του εγκεφάλου, ενώ περιορίζουν την αίσθηση κόπωσης και προκαλούν αίσθημα ευφορίας.

4. H επιδερμίδα μου είναι σκούρα, οπότε δεν χρειάζεται να βάζω αντιηλιακό
Όλοι οι τύποι δέρματος κινδυνεύουν από τον ήλιο, οπότε και ο δικός σας. Απλώς, το σκούρο δέρμα απειλείται λιγότερο από τις βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου, που οδηγούν στην εκδήλωση φωτοευαισθησίας, εγκαύματος, φωτογήρανσης και καρκίνου του δέρματος. Ωστόσο ο συγκεκριμένος τύπος δέρματος, εκτιθέμενος στον ήλιο, μπορεί πιο εύκολα να εμφανίσει χρωματικές κηλίδες (πανάδες, μέλασμα) σε σχέση με το ανοιχτόχρωμο δέρμα. Για όλους αυτούς τους λόγους, λοιπόν, επιβάλλεται να φοράτε αντιηλιακό, αλλά με χαμηλό δείκτη προστασίας (SPF 8-10), το οποίο θα πρέπει να ανανεώνετε συχνά, χρησιμοποιώντας αρκετή ποσότητα κάθε φορά και αποφεύγοντας τον ήλιο το μεσημέρι.

5.Έχω πρόβλημα στη μέση, συνεπώς δεν πρέπει να γυμνάζομαι
Η βελτίωση της φυσικής σας κατάστασης θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε καλύτερα το πρόβλημά σας, συνεπώς επιβάλλεται να γυμνάζεστε. Ωστόσο, υπάρχουν συγκεκριμένα είδη άσκησης που είναι απαγορευμένα για όσους έχουν προβλήματα στη μέση (οσφυαλγία, ισχιαλγία, δισκοκήλη): δεν πρέπει να χρησιμοποιούν βάρη ή μηχανήματα που καταπονούν τη σπονδυλική στήλη, όπως η κωπηλατική. Αντίθετα, το γρήγορο περπάτημα και το κολύμπι συστήνονται ανεπιφύλακτα από τους ειδικούς. Ανάλογα με το είδος του προβλήματος και τις ιδιαίτερες ανάγκες σας, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει, σε συνεργασία με έναν γυμναστή, ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων για την ενδυνάμωση των μυών (κυρίως των ραχιαίων και των κοιλιακών), πρόγραμμα διατάσεων ή/και ασκήσεις ισορροπίας για τη βελτίωση της κινητικότητας της σπονδυλικής σας στήλης. Πάντως, ό,τι είδους ασκήσεις κι αν κάνετε, φροντίστε να είναι ήπιες και μικρής διάρκειας, γιατί διαφορετικά όχι μόνο δεν θα δείτε το αναμενόμενο αποτέλεσμα, αλλά μπορεί να χειροτερέψει η κατάστασή σας.

6. Τα φρούτα κάνουν καλό στην υγεία, επομένως μπορώ να τρώω όσα θέλω
Αν τρώτε περισσότερα από 2-3 φρούτα την ημέρα (ημερήσια συνιστώμενη κατανάλωση), ναι μεν θα προσφέρετε στον οργανισμό σας περισσότερες βιταμίνες, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά, αλλά θα τον φορτώσετε και με αρκετές θερμίδες. Ένα μικρό μήλο ή πορτοκάλι έχει περίπου 60 θερμίδες. Αν, λοιπόν, θέλετε να διατηρήσετε το βάρος σας ή να χάσετε περιττά κιλά, μην το παρακάνετε στις ποσότητες. Επίσης, η υπερκατανάλωση φρούτων από όσους έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή και αυξημένα τριγλυκερίδια απορρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου, ενώ αυξάνει κι άλλο τα λιπίδια.

7. Δεν έχω οικογενειακό ιστορικό παθήσεων, άρα δεν είναι αναγκαίο να κάνω τσεκάπ
Το ενδεχόμενο να παρουσιάσετε, για παράδειγμα, σακχαρώδη διαβήτη, υπερχοληστεριναιμία ή ακόμα και καρκίνο δεν αποκλείεται, παρόλο που δεν είχε κάποιος άλλος στην οικογένειά σας. Το άγχος, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ, η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης, η μόλυνση του περιβάλλοντος και η ηλικία είναι μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση διάφορων προβλημάτων υγείας, ακόμη κι όταν δεν έχετε κληρονομική προ­διάθεση. Οπότε, θα πρέπει να κάνετε κι εσείς τσεκάπ. Ειδικότερα, αν διανύετε την τρίτη δεκαετία της ζωής σας, είναι σκόπιμο να κάνετε προληπτικό ιατρικό έλεγχο περίπου κάθε 2 χρόνια, και μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε χρόνο.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Ευθύμιο Καπάνταη, παθολόγο-διαβητολόγο, διευθυντή του τμήματος Διαβήτη, Παχυσαρκίας & Μεταβολισμού του Νοσοκομείου «Metropolitan», τον κ. Ευάγγελο Φιλόπουλο, διευθυντή της Κλινικής Μαστού του Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας» και γενικό γραμματέα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, τον κ. Ιωάννη Τσεκούρα, βιοχημικό άσκησης, καθηγητή Διατροφής και Διαιτολογίας στο «Χαροκόπειο» Πανεπιστήμιο, τον κ. Αλέξανδρο Μπαλαμώτη, καθηγητή Δερματολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. Στέλιο Δερμιτζάκη, ειδικό παθολόγο, την κ. Λιάνα Πούλια, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο στο ΓΝΑ «Λαϊκό», και τον κ. Βασίλη Βερναρδάκη, χειρουργό-ορθοπεδικό, διευθυντή της Γ΄ Ορθοπεδικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ιασώ General».