Όλοι οι άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής μας μπορεί να αισθανθούμε θλίψη ή μελαγχολία. Τα συναισθήματα αυτά είναι απολύτως φυσιολογικά κυρίως όταν προκαλούνται από συγκεκριμένα γεγονότα της ζωής μας, όπως ένα διαζύγιο, μια επαγγελματική αποτυχία ή η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Μια τέτοια σύντομη περίοδος μειωμένης διάθεσης για δραστηριότητες και συναναστροφές μπορεί να αποτελέσει ένα απαραίτητο στάδιο ενδοσκόπησης με σκοπό την αντιμετώπιση και αποδοχή της κατάστασης που προκάλεσε τη θλίψη. Στο τέλος αυτής της σύντομης περιόδου νιώθει κανείς πιο δυνατός και έτοιμος για δράση. Υπάρχουν όμως και ορισμένες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι η θλίψη έχει υπερβεί τα φυσιολογικά και αναμενόμενα όρια και ότι έχει εξελιχθεί σε κατάθλιψη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν νιώθουμε ποτέ αρκετά δυνατοί για να διαχειριστούμε την καθημερινότητα, κλεινόμαστε πιο πολύ στον εαυτό μας και ξεσπάμε συχνά σε κλάματα.

Θα πρέπει να προσέξουμε τα παρακάτω στοιχεία και αν απαντήσουμε θετικά στις ερωτήσεις, είναι σκόπιμο να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ψυχολόγο ή ψυχίατρο, για να πραγματοποιηθεί μια επαρκέστερη αξιολόγηση και να συσταθεί η κατάλληλη θεραπεία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της θλίψης.

1. Μήπως αυτή η περίοδος θλίψης διαρκεί αρκετά; Για παράδειγμα, πάνω από δύο εβδομάδες συνεχόμενα;

2. Μήπως η ένταση των συναισθημάτων μου είναι ανυπόφορη και η στενοχώρια καθημερινή τον τελευταίο καιρό;

3. Μήπως λόγω της στενοχώριας που νιώθω δυσκολεύομαι να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς μου; Για παράδειγμα, δεν θέλω να πάω στη δουλειά ή να κάνω τις δουλειές του σπιτιού;

4. Νιώθω θλίψη και δεν ενδιαφέρομαι ή δεν ικανοποιούμαι από τη δουλειά μου ή τη διασκέδασή μου;

5. Δυσκολεύομαι να κοιμηθώ ή κοιμάμαι υπερβολικά για να ξεχάσω τα προβλήματά μου;

6. Δεν έχω όρεξη να φάω και έχω χάσει βάρος;

7. Νιώθω διαρκώς κούραση, κάνω τα πάντα με αργούς ρυθμούς ή δυσκολεύομαι να συγκεντρωθώ όταν διαβάζω ένα βιβλίο ή βλέπω μια ταινία;

8. Σκέφτομαι ότι φταίω εγώ για ό,τι κακό συμβαίνει και πολλές φορές περνά από το μυαλό μου να βάλω τέλος στη ζωή μου;

Τα προαναφερθέντα στοιχεία αποτελούν ενδείξεις κατάθλιψης που πρέπει να αξιολογηθούν από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας για να δοθεί μια διάγνωση ή αγωγή. Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι όλοι χρησιμοποιούμε τη λέξη κατάθλιψη στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως έχουμε όντως τη διαταραχή που χρήζει φαρμακευτικής αγωγής και ψυχολογικής υποστήριξης.

Κατάθλιψη: Ποια είναι

Πολλές φορές, αναγνωρίζουμε την κατάθλιψη από τις επιπλοκές που μπορεί να επιφέρει στη ζωή μας, όπως μειωμένη απόδοση στην εργασία ή τις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις, προβλήματα στις σχέσεις και μείωση της ερωτικής διάθεσης, περιορισμένη ενέργεια ή υπερκατανάλωση αλκοόλ. Σε κάποιες περιπτώσεις, η κατάθλιψη μπορεί να μας προκαλέσει αίσθημα άγχους και αγωνίας, καθώς και σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος ή ναυτία.

Η κατάθλιψη δεν κάνει διακρίσεις: Φαίνεται η κατάθλιψη να είναι ανεξάρτητη από το μορφωτικό ή οικονομικό επίπεδο, την οικογενειακή κατάσταση, ή την εθνικότητα.

Η κατάθλιψη έχει προτιμήσεις: συνήθως η κατάθλιψη εμφανίζεται γύρω στα 25 έτη, ενώ είναι πιο συχνή στις έφηβες και ενήλικες γυναίκες, καθώς και σε άτομα που έχουν συγγενείς με κατάθλιψη

Η κατάθλιψη στις ευαίσθητες ηλικίες: δυστυχώς η κατάθλιψη εμφανίζεται και σε παιδιά, με κυρίαρχο σύμπτωμα τις σωματικές ενοχλήσεις (όπως ο πονοκέφαλος), την ευερεθιστότητα, την υπερκινητικότητα, την αποφυγή του παιχνιδιού με συνομηλίκους και την προσκόλληση στους γονείς. Από την άλλη πλευρά, στην τρίτη ηλικία, η κατάθλιψη μοιάζει με την άνοια και συχνά δεν διαγιγνώσκεται.

Προτού φτάσουμε στον ειδικό

Αν νιώθουμε ότι η διάθεση μας εγκαταλείπει, ας προσπαθήσουμε να προλάβουμε την επιδείνωση της κατάστασης με απλές κινήσεις. Μπορούμε να προγραμματίζουμε εκ των προτέρων το ημερήσιο μας πρόγραμμα, για να κινητοποιούμαστε και να μην μένουμε στην αδράνεια. Καλό είναι να περιλαμβάνουμε όλες τις απαραίτητες υποχρεώσεις, αλλά και δραστηριότητες που μας προκαλούν ευχαρίστηση, δημιουργικότητα και ικανοποίηση. Ας στραφούμε στους δικούς μας ανθρώπους, ας τους μιλήσουμε και ας ζητήσουμε τη βοήθειά τους. Πάνω από όλα, δεν πρέπει να αφεθούμε στη θλίψη, αλλά να αναλογιστούμε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση που μας προκάλεσε αυτό το συναίσθημα. Ας θυμόμαστε πως η απελπισία και η παραίτηση δεν αποτελούν καλούς συμβούλους. Όλες οι δυσκολίες αντιμετωπίζονται με τη δική μας προσπάθεια και θέληση, τη συμπαράσταση των δικών μας ανθρώπων και τη συμβολή των ειδικών. Ακόμα και αν νιώθουμε ότι βουλιάζουμε στη θλίψη μας, υπάρχουν πάντα τρόποι για να βγούμε στην επιφάνεια και να επιστρέψουμε στο δρόμο της χαράς.