Τελικά το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για τα παιδιά μας είναι να τα μάθουμε να νοιάζονται για το περιβάλλον. Το να μεγαλώσουμε «πράσινα» παιδιά μπορεί να είναι μία ακόμα διασκεδαστική δραστηριότητα μέσα στη μέρα, για εκείνα και για εμάς. Άλλωστε, δίνοντας σε ένα παιδί τη δυνατότητα να προσφέρει στο περιβάλλον, το βοηθάμε να αισθανθεί ότι μπορεί να καταφέρει ακόμα και να σώσει τον πλανήτη.


Πού φυτρώνουν τα τσιπς;

Τα περισσότερα παιδιά σήμερα δεν γνωρίζουν από πού προέρχεται το φαγητό που τρώνε. Δεν ξέρουν αν η ντομάτα προέρχεται από δέντρο ή από το έδαφος, γιατί δεν έχουν δει ποτέ ντομάτα να μεγαλώνει! Βρετανική, μάλιστα, έρευνα έδειξε ότι ένα στα τρία παιδιά δεν είχε ιδέα ότι τα τσιπς προέρχονται από πατάτες. Μπορούμε, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε την ώρα του γεύματος για να μιλήσουμε στα παιδιά μας σχετικά με την προέλευση κάθε τροφής και τον τρόπο παραγωγής της. Εξηγώντας τους ότι η γη είναι αυτή που βγάζει τις τροφές και ο ήλιος μαζί με το νερό και τον αέρα συμβάλλουν σε αυτή τη διαδικασία, τα βοηθάμε να συνδέσουν τον εαυτό τους και τον δικό τους τρόπο ζωής με το ευρύτερο περιβάλλον.


Ανακύκλωση για κάθε ηλικία

Μπορεί για εμάς να είναι αδιάφορη ή ακόμα και βαρετή, για τα παιδιά όμως η ανακύκλωση αποτελεί ένα ενδιαφέρον παιχνίδι. Ίσως να μη φανταζόμασταν πόσες ώρες μπορεί να μείνει απασχολημένο ένα νήπιο χωρίζοντας το χαρτί από το πλαστικό, μέχρι που είδαμε την κόρη μας να το κάνει. Αν το παιδί μας είναι μεγαλύτερο σε ηλικία, μπορούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον του ζητώντας του να περιορίσει τον όγκο των συσκευασιών (π.χ. πιέζοντας τα πλαστικά μπουκάλια ή διπλώνοντας τα χάρτινα κουτιά) ή ενθαρρύνοντάς το να συγκεντρώνει τους καμένους λαμπτήρες ή τις χαλασμένες μικροσυσκευές του σπιτιού και στη συνέχεια να τα πηγαίνουμε μαζί στα ειδικά σημεία ανακύκλωσης (οι ειδικοί κάδοι βρίσκονται συνήθως σε μεγάλα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, σε σουπερμάρκετ και σε ορισμένους δήμους).


Μπανάνα στη γλάστρα

Στα παιδιά αρέσει να κάνουν πράγματα διαφορετικά από τα συνηθισμένα. Πώς θα αντιδράσουν, λοιπόν, αν την επόμενη φορά που φάνε την μπανάνα τους τα παρακινήσουμε αντί να πετάξουν τη φλούδα στα σκουπίδια, να τη ρίξουν στη γλάστρα; Μάλλον θα ενθουσιαστούν! Μετά, μπορούμε να τους εξηγήσουμε το πώς τα υπολείμματα τροφών μπορούν να γίνουν εξαιρετικό λίπασμα για τα φυτά και -γιατί όχι;- να ξεκινήσουμε μαζί τους και κομποστοποίηση.


Κυνήγι θησαυρού

Οι μικροί μας μπόμπιρες τρελαίνονται για παιχνίδια που έχουν δράση και μυστήριο, γι’ αυτό και λατρεύουν το παιχνίδι «κυνήγι του θησαυρού». Ας τους δώσουμε την ευκαιρία να παίξουν, μαθαίνοντας παράλληλα τι είναι τα βιολογικά προϊόντα. Ξεκινάμε δείχνοντάς τους στον Η/Υ ή στη συσκευασία κάποιου βιολογικού προϊόντος αναγνωρίσιμα σήματα, όπως το ευρωπαϊκό σήμα βιολογικής γεωργίας (που δείχνει ένα φύλλο αποτελούμενο από αστεράκια) ή το σήμα κάποιου φορέα πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων, όπως η ΔΗΩ (ξεχωρίζει από το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα και το στρογγυλό σχήμα). Στη συνέχεια, πηγαίνουμε μαζί για ψώνια και τους ζητάμε να ανακαλύψουν προϊόντα που φέρουν αυτά τα σήματα. Σε παιδιά δημοτικού μπορούμε να εξηγήσουμε ότι τα βιολογικά προϊόντα παράγονται χωρίς τη χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και είναι καλύτερα για την υγεία μας.


Βόλτα στη γειτονιά

Η έξοδος για τα ψώνια της εβδομάδας μπορεί να γίνει διασκεδαστική αν αποφασίσουμε να επισκεφτούμε μαζί με τα παιδιά μας το μανάβικο, το κρεοπωλείο και το ιχθυοπωλείο της γειτονιάς, αντί για το σουπερμάρκετ. Τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να δουν ποια είναι τα εποχικά φρούτα και τα λαχανικά και να δώσουν μόνα τους επιτέλους απάντηση στο ερώτημα «Μα, γιατί δεν υπάρχουν φράουλες τα Χριστούγεννα;». Επιπλέον, με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσουμε σχέσεις με τη γειτονιά και δεν θα μας κάνει εντύπωση αν στην επόμενη βόλτα μας ο ιχθυοπώλης αφήσει τον 5χρονο γιο μας να ακουμπήσει μια τσιπούρα, προκειμένου να του αποκαλύψει τα μυστικά για να επιλέγει φρέσκο ψάρι.


Ανταλλακτικά παζάρια

Ο ρυθμός που μεγαλώνουν τα παιδιά είναι συγκλονιστικός. Μέσα σε λίγους μήνες αλλάζουν νούμερο παπουτσιού και το καινούργιο τους μπουφάν είναι πλέον «βαφτιστικό». Μια καλή ιδέα για να αφήσουμε τις ντουλάπες μας να αναπνεύσουν και να δώσουμε στα παιδιά μας μια ιδέα του τι σημαίνει ο όρος «επαναχρησιμοποιώ» είναι να ξεχωρίζουμε μαζί τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα ρούχα, τα παπούτσια και τα παιχνίδια που δεν χρειάζονται πλέον και να οργανώνουμε ανταλλακτικά παζάρια με συγγενείς και φίλους. Έτσι, όταν το παιδί θα δει το μικρό του ξαδερφάκι να φοράει τη ζακέτα του, θα νιώσει στην πράξη πώς είναι να προσφέρεις σε ένα αντικείμενο μια «δεύτερη ζωή», επιμηκύνοντας έτσι τον κύκλο ζωής του.


Ποδήλατα για όλους

Συνήθως τα Σαββατοκύριακα προσπαθούμε να παίρνουμε τα παιδιά και να πηγαίνουμε βόλτες με το αυτοκίνητο στην εξοχή. Μια ακόμα καλύτερη ιδέα θα ήταν να περιορίσουμε τις μετακινήσεις με το αυτοκίνητο και επομένως τη ρύπανση του περιβάλλοντος και τα έξοδα για βενζίνη και να επενδύσουμε στην αγορά ποδηλάτων για όλη την οικογένεια. Έτσι, τα παιδιά θα γυμνάζονται, θα έρχονται σε επαφή με τη φύση και θα μαθαίνουν την έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος.


Παρατηρώντας

Τα παιδιά έχουν την τάση να παρατηρούν τις αλλαγές του περιβάλλοντος. Μπορεί εμείς να ξεχνάμε να δούμε τις αμυγδαλιές που άνθισαν καλωσορίζοντας την άνοιξη, αλλά για τα παιδιά αυτό είναι αδύνατον. Μπορούμε, λοιπόν, να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν ακόμα περισσότερο την έμφυτη περιέργεια και παρατηρητικότητά τους πηγαίνοντάς τα στο πάρκο για να σκάψουν στο χώμα, να παρατηρήσουν τα μυρμήγκια ή να ταΐσουν τα πουλιά. Δεν χρειάζεται να τα καθοδηγούμε. Αρκεί να ενθαρρύνουμε τον ενθουσιασμό τους να σώσουν τον πλανήτη!


Η δύναμη του παραδείγματος

Ό,τι και να λέμε στα παιδιά μας, τελικά κάνουν αυτά που βλέπουν και όχι όσα ακούνε. Οι διδακτικές, λοιπόν, ιστορίες ή το «κήρυγμα» σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος δεν αρκούν. Το πιο σημαντικό είναι να τους δίνουμε το καλό παράδειγμα με τις πράξεις μας. Για να μάθουν να κλείνουν τη βρύση όσο βουρτσίζουν τα δόντια τους, πρέπει προηγουμένως να έχουν δει εμάς να το κάνουμε ή να έχουν παρατηρήσει ότι πλένουμε τα πιάτα μέσα σε μια λεκάνη με νερό και όχι αφήνοντας το νερό να τρέχει ενώ τα ξεπλένουμε.


Μαύρη νύχτα

Οι μικροί μας φίλοι λατρεύουν το παιχνίδι «σκοτεινό δωμάτιο», όπου οι παίκτες κλείνουν το φως και αναζητούν κρυψώνα στο σκοτάδι. Μπορούμε, λοιπόν, να τους δώσουμε την ευκαιρία να διασκεδάσουν οργανώνοντας κατά διαστήματα οικογενειακές βραδιές, κατά τις οποίες θα κλείνουμε όλα τα φώτα του σπιτιού και θα παίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια υπό το φως των κεριών. Αν προγραμματίσουμε σωστά τις δουλειές μας (π.χ. το μαγείρεμα), μπορεί να γίνει μια πολύ διασκεδαστική δραστηριότητα.


Με φαντασία

Όσοι είναι γονείς θα έχουν σίγουρα παρατηρήσει ότι ο κάδος της ανακύκλωσης γεμίζει με ραγδαίους ρυθμούς από τότε που έκαναν παιδιά. Μια καλή ιδέα είναι να χρησιμοποιήσουμε κάποιες από τις συσκευασίες ως παιχνίδι. Το μόνο που χρειάζεται είναι φαντασία και ένα κοπίδι. Ένα χαρτόκουτο, για παράδειγμα, είναι ιδανικό για να φτιάξουμε ένα κουκλόσπιτο. Ανοίγουμε πόρτες και παράθυρα με ένα κοπίδι και αφαιρούμε ολόκληρη τη μία του πλευρά για να μπαίνουν οι κούκλες. Μια ακόμα ιδέα είναι να χρησιμοποιήσουμε μια μεγάλη και αρκετά πλατιά χάρτινη συσκευασία (π.χ. από τηλεόραση) για να δημιουργήσουμε ένα αυτοσχέδιο πάρκο για το μωρό μας. Κόβουμε τα κομμάτια που δεν χρειαζόμαστε και αφήνουμε το «πάτωμα» του πάρκου με ένα «τοιχάκι» γύρω-γύρω. Μέσα μπορούμε να σχεδιάσουμε με χοντρό μαρκαδόρο δρόμους, πάρκα, σταθμούς τρένων κ.λπ.