Η εχινάκεια, στο εναλλακτικό μικροσκόπιο

Η εχινάκεια ή εχινάτσεα είναι πολυετές φυτό με ύψος έως 50-60 εκ., που προσομοιάζει πολύ στη μαργαρίτα. Αυτοφύεται στη Βόρεια Αμερική και καλλιεργείται στην Ευρώπη, χωρίς να έχει ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές απαιτήσεις. Παρότι δεν είναι ελληνικό φυτό, κάποιοι υποστηρίζουν ότι πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη «εχίνος», επειδή ο κώνος των ροζ-μοβ ανθών του είναι ακανθωτός και θυμίζει αχινό. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των δραστικών ουσιών που περιέχει βρίσκεται στις μαύρες ρίζες και τα κοτσάνια του, τα οποία χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς λόγους.

Με ινδιάνικη καταγωγή
Οι πρώτοι που ανακάλυψαν την εχινάκεια και πίστεψαν στη θεραπευτική της δράση ήταν οι ιθαγενείς της Αμερικής, που τη χρησιμοποιούσαν για τα δαγκώματα των φιδιών και τις μολύνσεις. Η διάδοσή της σε όλο τον κόσμο έγινε στις αρχές του 19ου αιώνα, αλλά όταν ανακαλύφθηκαν τα αντιβιοτικά η χρήση της περιορίστηκε αρκετά. Τα τελευταία χρόνια, χάρη στην τάση που επικρατεί για την εφαρμογή εναλλακτικών μεθόδων θεραπείας, άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ως όπλο κατά του κρυολογήματος.

Πού οφείλει τις ιδιότητές της
Υπάρχουν 9 είδη εχινάκειας, αλλά μόνο δύο (η Echinacea purpurea, που έχει πορφυρά άνθη, και η Echinacea pallida, με λευκά άνθη) χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς σκοπούς. Η Echinacea angustifolia είναι επίσης γνωστό είδος, ωστόσο δεν συνιστάται από τoν Ευρωπαϊκό Επιστημονικό Συνεταιρισμό για τη Φυτοθεραπεία (ESCOP – European Scientific Cooperative on Phytotherapy), που ελέγχει αν η χρήση των φυτών είναι ασφαλής.

Οι χημικές ουσίες που περιέχει και οι οποίες παίζουν ρόλο στη θεραπευτική της δράση είναι οι πολυσακχαρίτες, οι γλυκοπρωτεΐνες, τα φλαβονοειδή, τα αλκαμίδια, το καφεϊκό οξύ και τα αιθέρια έλαια. Η συγκέντρωσή τους διαφέρει ανάλογα με το είδος και το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται. Για παράδειγμα, οι ρίζες της εχινάκειας έχουν υψηλές συγκεντρώσεις αιθέριων ελαίων, ενώ τα υπέργεια μέρη της περιέχουν κυρίως πολυσακχαρίτες.

Πώς μας ωφελεί
* Μία από τις πιο μελετημένες και επιστημονικά επιβεβαιωμένες ιδιότητες της εχινάκειας είναι η διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι ειδικοί συστήνουν τη λήψη της για να ενισχυθεί ο οργανισμός έναντι των λοιμώξεων του αναπνευστικού. Σύμφωνα με μελέτες, συμβάλλει σε έναν βαθμό στη μείωση της διάρκειας του κρυολογήματος και στην ανακούφιση από τα συμπτώματά του (βήχα, πονόλαιμο, πυρετό, συνάχι).

* Ειδικά το είδος Echinacea purpurea, χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος (π.χ. προστατίτιδα, κυστίτιδα).
* Χάρη στις αντισηπτικές της ιδιότητες, λαμβάνεται για την αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων. Μια συνηθισμένη χρήση για την ακμή είναι η λήψη μιας κάψουλας 300 mg, 3 φορές ημερησίως, για 6-8 εβδομάδες, σε συνδυασμό με εξωτερική χρήση.

* Η τοπική χρήση της σε πληγές και τραύματα βοηθά στη γρήγορη επούλωσή τους.

* Γαργάρες με αφέψημα, 3 φορές ημερησίως, καταπραΰνουν τις φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας και του λαιμού (π.χ. παθήσεις των ούλων, αμυγδαλίτιδα).

Δοσολογία για το κρυολόγημα
Αφέψημα: Για πρόληψη, πίνουμε 1 φλιτζάνι καθημερινά για 1 εβδομάδα, ενώ αν είμαστε ήδη άρρωστοι πίνουμε 2 φλιτζάνια για 4 ημέρες. Για να το φτιάξουμε, σε ένα φλιτζάνι νερό ρίχνουμε 1 κουταλιά βότανο. Το βράζουμε για 10΄, το σουρώνουμε και το πίνουμε. Για καλύτερα αποτελέσματα, το συνδυάζουμε με βιταμίνη C, πρόπολη και ψευδάργυρο.

Βάμμα: Για πρόληψη παίρνουμε 20 σταγόνες βάμματος πριν από το φαγητό, πρωί-βράδυ, για 2 εβδομάδες. Κάνουμε διακοπή 2 εβδομάδων και επαναλαμβάνουμε τον ίδιο κύκλο. Αν έχουμε αρρωστήσει, παίρνουμε 30 σταγόνες βάμματος πριν από το φαγητό, 3 φορές την ημέρα, για 1 εβδομάδα.

Έτοιμα σκευάσματα: Πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες λήψης, επειδή η περιεκτικότητά τους διαφέρει από εταιρεία σε εταιρεία.

Στην αγορά
Μπορούμε να βρούμε το φυτό (φρέσκο ή αποξηραμένο) στα καταστήματα με βότανα, καθώς και στα φαρμακεία, όπου υπάρχει με τη μορφή ταμπλέτας, κάψουλας, σιροπιού, αλοιφής ή βάμματος (θεωρείται το πιο δραστικό).

Προφυλάξεις-αντενδείξεις
1. Αντενδείκνυται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, σε άτομα που πάσχουν από φυματίωση, αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα), ηπατικές διαταραχές ή λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά.

2. Το βότανο δεν πρέπει να χορηγείται σε παιδιά χωρίς τη συμβουλή παιδιάτρου ή φαρμακοποιού. Απαγορεύεται η λήψη της από παιδιά κάτω των 12 ετών. Σύμφωνα με τη Βρετανική Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας (MHRA), μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλεργίες.

3. Πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή από άτομα με αλλεργία στην αμβροσία ή σε φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των ηλίανθων.

4. Δεν πρέπει να λαμβάνεται χωρίς διακοπή για περισσότερο από 6 εβδομάδες. Η υπερβολική και παρατεταμένη λήψη της μπορεί να αποδυναμώσει την άμυνα του οργανισμού, να προκαλέσει πυρετό, ναυτία, αίσθημα ζάλης, πόνο στο στομάχι ή αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. εξανθήματα, πρήξιμο).

5. Όταν λαμβάνεται από το στόμα, συχνά προκαλεί προσωρινό μούδιασμα στη γλώσσα.