Σε μια ρώγα από σταφύλι
έπεσαν οχτώ σπουργίτες
και τρωγόπιναν οι φίλοι
τσίρι – τίρι, τσιριτρό
Το μακροβιότερο αναγνωστικό που διδάχτηκε στα σχολεία με το αίνιγμα για το χελιδόνι και αγαπημένα ποιήματα του Ζαχαρία Παπαντωνίου!
Του Βασίλη Οικονομίδη και εικονογράφηση του ζωγράφου Γιώργου Μανουσάκη
Το αναγνωστικό της Β΄ Δημοτικού είναι προϊόν της μετεμφυλιακής Ελλάδας και της κυβέρνησης του «Εθνικού Συναγερμού» υπό τον Αλέξανδρο Παπάγο, της παράταξης που κυβέρνησε από το 1952 και επί έντεκα χρόνια. Από το δε 1956 ως «ΕΡΕ» υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 1963. Τότε πρωθυπουργός ανέλαβε ο Γεώργιος Παπανδρέου, κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του οποίου ήταν «Ψήφισε Ενωση Κέντρου για το παιδί σου». Το σύνθημα καταδείκνυε ότι τα εκπαιδευτικά ζητήματα βρίσκονταν στο επίκεντρο της προσοχής.
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 του υπουργού Παιδείας (και πρωθυπουργού) Γεωργίου Παπανδρέου δεν πρόφτασε να ολοκληρωθεί, καθώς στις 15 Ιουλίου 1965 παραιτήθηκε. Στο σύντομο αυτό διάστημα, τα σχολικά βιβλία του δημοτικού σχολείου δεν άλλαξαν. Απλώς, εντάχθηκαν στις παροχές της «δωρεάν παιδείας».
Οπότε, έτσι επιβίωσαν τα αναγνωστικά του 1954. Τα οποία, ακολούθως, ανέγγιχτα έμειναν και κατά την περίοδο της πολιτικής ανωμαλίας που ονομάστηκε «Αποστασία» αλλά και από τη δικτατορία των συνταγματαρχών.
Το αναγνωστικό αυτό για τη Β΄ τάξη του Δημοτικού που προσφέρουν «ΤΑ ΝΕΑ» είναι η δέκατη έκτη έκδοση του βιβλίου, που κυκλοφόρησε το 1976, δύο χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Ράλλη.
Το αναγνωστικό του Βασίλη Οικονομίδη μεγάλωσε πολλές γενιές από το 1954 έως και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Παρά το γεγονός, όμως, ότι οι πολιτικές, οι οικονομικές και οι κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα άλλαζαν, το σχολικό αυτό βιβλίο συνέχιζε αμέριμνο την πορεία του στο χρόνο.
Το αναγνωστικό αυτό για τη Β΄ τάξη του δημοτικού σχολείου σήμερα το διαβάζουμε με νοσταλγία. Τα κείμενά του είναι καλογραμμένα, σε ρέουσα δημοτική γλώσσα. Στις σελίδες του βρίσκουμε στίχους που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένοι σε γενιές μαθητών, όπως, π.χ.,
από το «Τσιριτρό» του Ζαχαρία Παπαντωνίου:
Σε μια ρώγα από σταφύλι
έπεσαν οχτώ σπουργίτες
και τρωγόπιναν οι φίλοι
τσίρι-τίρι-τσιριτρό
τσιριτρί-τσιριτρό»
ή όπως από «Τα ζώα» του Ιωάννη Πολέμη:
Ποτέ δε θα πειράξω
τα ζώα τα καημένα
μην τάχα, σαν εμένα,
κι εκείνα δεν πονούν;
ή το αίνιγμα:
Από πάνω σαν τηγάνι,
από πίσω σαν ψαλίδι
κι από κάτω σα βαμπάκι
Τι είναι;
Μαζί,
Γεώργιος Παπανδρέου. Ο Γέρος στην εξουσία
Ενα ιστορικό ντοκουμέντο, 55 χρόνια από τον θρίαμβο της Ενώσεως Κέντρου.
Ο Γέρος της Δημοκρατίας, ο θρίαμβος του Ανένδοτου και η πορεία του προς την εξουσία, προσφορά στη Δημοκρατική Παράταξη.
Η πορεία της Ενώσεως Κέντρου προς τη μεγάλη νίκη στις 16 Φεβρουαρίου 1964, μέσα από τα ιστορικά πρωτοσέλιδα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ»
Εισαγωγή: Γεώργιος Π. Μαλούχος
Η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», σε σχέση με την εποχή της πορείας του Γεωργίου Παπανδρέου και της Ενώσεως Κέντρου προς την εξουσία ήταν αυτή η εφημερίδα που με την τεράστια απήχησή της διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις και, ταυτόχρονα, θεμελίωσε τη σημασία της ως κύριας πηγής της μελέτης της τόσο ταραγμένης και κρίσιμης για την Ελλάδα εκείνης εποχής.
Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει πρωτοσέλιδα των «ΝΕΩΝ» από τη στιγμή της κρίσης του Ιουνίου 1963 μέχρι και τον σχηματισμό της αυτοδύναμης κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου το 1964: πρόκειται για μία πολιτικά και ιστορικά ενιαία και αδιάσπαστη περίοδο. Ετσι, καθίσταται ένα έργο που όμοιο του δεν έχει υπάρξει ξανά στον ελληνικό Τύπο. Πέραν της προφανούς ιστορικής σημασίας του, είναι και κάτι σαν «ταξίδι στον χρόνο», το οποίο, πέραν της μαγικής γοητείας του, φωτίζει πάρα πολλά για τον αναγνώστη – και όσο πιο φιλεύρευνος εκείνος είναι, τόσο περισσότερες ακτίδες φωτός πέφτουν σε διάφορα σημεία της ιστορίας: κόσμοι ολόκληροι ανοίγονται μπροστά του όχι μόνον ως προς το κατεξοχήν θέμα που αυτή η έκδοση πραγματεύεται, αλλά στο σύνολο της ζωής, όπως βιωνόταν και αποτυπωνόταν εκείνες τις στιγμές.
