«Το αναγνωστικό αυτό διαφέρει από κάθε άλλο που μπήκε ως τώρα στο δημοτικό σχολείο, όσο η αυγή από τη νύχτα». Με αυτά τα λόγια υποδεχόταν ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, στη «Διάπλαση των Παίδων» το 1919, τα «Ψηλά βουνά». Αυτό το κλασικό ανάγνωσμα έχει συμπληρώσει 100 χρόνια διαρκούς παρουσίας στα ελληνικά γράμματα. Εμφανίστηκε το 1918 ως αναγνωστικό της Γ΄ Δημοτικού στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Eλευθέριου Βενιζέλου, η οποία πρωτοκαθιέρωνε τη χρήση της δημοτικής στο δημοτικό σχολείο.
Το βιβλίο αποτελεί θρύλο στον χώρο του εκπαιδευτικού βιβλίου όχι μόνο ως καινοτόμο και προοδευτικό εγχειρίδιο για την εποχή του αλλά και ως διαχρονικό υπόδειγμα επιτυχημένου σχολικού βιβλίου. Μόλις ολοκλήρωσε την πορεία του ως υποχρεωτικό ανάγνωσμα, ξεκίνησε μια νέα ζωή ως ελεύθερο λογοτεχνικό παιδικό ανάγνωσμα. Για να καταλάβουμε τη συμβολική σημασία και την αντοχή του στον χρόνο, το καλοκαίρι του 1974, μετά την πτώση της Δικτατορίας, ήταν το αναγνωστικό που επιλέχθηκε για τη Γ΄ Δημοτικού.
Από τα 13 αναγνωστικά της μεταρρύθμισης Βενιζέλου, τα «Ψηλά βουνά» αποτελούν την πιο υποδειγματική έκφραση της σχολικής γνώσης: δημοτική γλώσσα με γραμματική και συντακτική συνέπεια, έμμεση διαπαιδαγώγηση των μαθητών σύμφωνα με τις προτροπές της Νέας Αγωγής και αστική ιδεολογία με έμφαση στον ορθό λόγο.
Μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου το 1920, τα βιβλία της εκπαιδευτικής του μεταρρύθμισης ξηλώνονται από τα σχολεία. Η Εκθεσις της «Επιτροπείας της διορισθείσης προς εξέτασιν της γλωσσικής διδασκαλίας των δημοτικών σχολείων», προτρέπει το 1921 τα βιβλία αυτά «να καώσι ως έργα ψεύδους και κακοβούλου προθέσεως και να καταδιωχθώσι ποινικώς οι υπαίτιοι».
Τα «Ψηλά βουνά» πολεμήθηκαν με ιδιαίτερο μένος ως ανάγνωσμα που υπονομεύει τη γλώσσα, την πατρίδα, τη θρησκεία, την οικογένεια και χαρακτηρίζεται από «επιτετηδευμένην ατημελησίαν του λόγου και προπετή καταφρόνησιν του συνήθους τρόπου της εκφράσεως».
Με την επάνοδο του Βενιζέλου στην εξουσία, τα «Ψηλά βουνά» ξαναμπαίνουν στα σχολεία. Ανεξάρτητα όμως από την εκδοτική πορεία τους, το σημαντικό είναι ότι από τον πρώτο καιρό που κυκλοφόρησε το βιβλίο αγαπήθηκε από τα παιδιά και, όπως σημειώνει ο παιδαγωγός Κ. Μ. Μαλαφάντης, «καταξιώθηκε απόλυτα στη συνείδηση των εκπαιδευτικών της πράξης».
Μαζί
Μία ιστορική προσφορά
Ο Μιχάλης Ράπτης ή Πάμπλο παρουσιάζει τον Ανδρέα Γ. Παπανδρέου
Μέσα από κείμενα που βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας.
Από τα πρώτα χρόνια της πολιτικής του πορείας ως τον θάνατό του.
Τα πρώτα βήματα, η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, η άνοδος στην εξουσία, η Αλλαγή και η πρωθυπουργία.
Οι πολιτικές του απόψεις, οι ιδέες του για την οικονομία, την κοινωνία, τους νέους και την εξωτερική πολιτική.
Ο Μιχάλης Ν. Ράπτης (1911 – 1996), γνωστός σ’ όλο τον κόσμο με το ψευδώνυμο «Μισέλ Πάμπλο», ήταν γενικός γραμματέας της Τετάρτης Διεθνούς. Διετέλεσε σύμβουλος του αλγερινού Προέδρου Αχμέντ Μπεν Μπελά, του Σαλβαδόρ Αλιέντε, του Φρανσουά Μιτεράν και των Τσε Γκεβάρα – Φιντέλ Κάστρο. Με τον Ανδρέα Παπανδρέου γνωρίζονταν από τα νεανικά χρόνια τους και τον θεωρούσε δάσκαλό του στην πολιτική.
