Με τις ροζ κορδέλες να έχουν μπει στη ζωή μας εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες, καμιά μας δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια γύρω από τον καρκίνο του μαστού. Άλλωστε λίγο-πολύ όλες και όλοι μας έχουμε γυναίκες στη ζωή μας που έχουν δώσει τη δική τους μάχη απέναντι στη νόσο ή έχουμε διαβάσει τις ιστορίες διάσημων γυναικών. Και όλες έχουμε ακούσει ότι «η πρόληψη σώζει ζωές». Όμως ο φόβος μας, που συχνά γεννιέται και μόνο στο άκουσμα της λέξης «καρκίνος» είναι ικανός να μας αποτρέψει από τη μαστογραφία – ή ακόμη και από την ψηλάφηση του στήθους μας σε μηνιαία βάση. Και ο κοροναϊός έχει μειώσει ακόμη περισσότερο τις επισκέψεις μας στο γιατρό.

Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!

Η πανδημία είχε και άλλη μια αρνητική επίπτωση: Οι γυναίκες που μάχονται ενάντια στον καρκίνο, σε πολλές περιπτώσεις έχουν χάσει την πρόσβαση στα μέχρι τώρα δίκτυα υποστήριξής τους. Για αυτό και έχουν τόση σημασία κινήσεις, όπως η μεταφορά στο διαδίκτυο του επιτυχημένου προγράμματος της Novartis «Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!» που διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων – Παθολόγων Ελλάδας και με την υποστήριξη των συλλόγων «Άλμα Ζωής.

Οι συμμετέχουσες του προγράμματος, οι εγγραφές για το οποίο έχουν ξεκινήσει από τις 20 Νοεμβρίου, έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν δωρεάν, διαδικτυακά και ανώνυμα, έναν ολοκληρωμένο κύκλο σεμιναρίων διάρκειας δέκα εβδομάδων. Στο πλαίσιό του μπορούν να συμμετέχουν σε ένα πλήθος δραστηριοτήτων με βασικό άξονα την τέχνη και την έκφραση (μουσικοθεραπεία, δραματοθεραπεία, εικαστική θεραπεία, χοροκινητική θεραπεία και yoga therapy) αλλά και υπό την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση της Gestalt από έμπειρους θεραπευτές και συμβούλους ψυχικής υγείας. Επίσης, μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή σε σεμινάρια μαγειρικής και υγιεινής διατροφής με τους διάσημους σεφ Βαγγέλη Δρίσκα και Πάνο Ιωαννίδη, αλλά και σε μαθήματα μακιγιάζ με τον makeup artist Παντελή Τουτουντζή.

Άλλωστε, όπως έχουν τονίσει σε πολλές περιπτώσεις και οι παρακάτω διάσημες κυρίες, λίγα πράγματα έχουν τόσο μεγάλη σημασία κατά τη διάρκεια της μάχης με τον καρκίνο, όσο η υποστήριξη. Για τις περισσότερες, αυτό ήταν το ένα από τα δύο μεγαλύτερα μαθήματα που τους έδωσε η ασθένεια. Το άλλο ήταν πως πρέπει να μιλούν ανοιχτά για αυτή, για να δώσουν κουράγιο και σε όλες τις άλλες γυναίκες που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.

Cynthia Nixon

Δυναμική όσο και η Μιράντα, ο εμβληματικός ρόλος της στο Sex and the City που την έβαλε στις ζωές μας, η Cynthia Nixon είχε δηλώσει σε σχετική ερώτηση: «Όταν έμαθα ότι έχω καρκίνο του μαστού δεν έκλαψα, αλλά σίγουρα μου χάλασε τη μέρα». Η διάσημη ηθοποιός ενημερώθηκε για την ασθένειά της το 2006, στο πλαίσιο μαστογραφίας ρουτίνας. Ήταν τότε 40 ετών, όμως πραγματοποιούσε τακτικές προληπτικές εξετάσεις ήδη από τα 35 της, αφού και η μητέρα της είχε πάθει καρκίνο του μαστού – και μάλιστα δύο φορές. Η ίδια θεωρεί τον εαυτό της τυχερό, επειδή το γεγονός αυτό της επέτρεψε να εντοπίσει την κακοήθεια όταν αυτή βρισκόταν ακόμη σε πολύ αρχικό στάδιο. Έτσι, μπόρεσε να νικήσει τη νόσο κάνοντας μαστεκτομή και ακτινοβολίες και αποφεύγοντας τις χημειοθεραπείες.

Kylie Minogue

Σύμφωνα με την Kylie Minogue, εκτός από τη γνώμη του γιατρού μας, πρέπει να εμπιστευόμαστε πάντα και το ένστικτό μας. Και είναι λογικό, καθώς η διάγνωσή της, 15 χρόνια πριν, πραγματοποιήθηκε χάρη στη δική της επιμονή, αφού ο πρώτος γιατρός που επισκέφθηκε της ανακοίνωσε ότι είναι απολύτως υγιής. Μετά από εξετάσεις που πραγματοποιήθηκαν από δική της πρωτοβουλία, διαπιστώθηκε όγκος στο αριστερό της στήθος. «Επειδή κάποιος φοράει μια λευκή μπλούζα και έχει και τα ιατρικά του εργαλεία, δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχει δίκιο», είχε δηλώσει η ποπ σταρ. Έκτοτε έχει μιλήσει πολλές φορές για τη δική της μάχη και τους πολλούς αγώνες της: Μαστεκτομή, χημειοθεραπεία και ακτινοβολίες. Επίπονες, όμως αναγκαίες, αφού πλέον γιορτάζει 12 χρόνια απαλλαγμένη από τον καρκίνο.

Αν και δεν έχει κρύψει ποτέ τη σκοτεινή πλευρά της εμπειρίας της («Δεν περνάει ούτε μέρα που να μην το σκέφτομαι. Μόνο που κοιτάζομαι στον καθρέφτη είναι αρκετό. Οι ουλές είναι ψυχικές και σωματικές», έχει δηλώσει στο παρελθόν), τα μαθήματα δεν ήταν αποκλειστικά αρνητικά: «Ο καρκίνος άλλαξε πολλά πράγματα για πάντα και άλλα έμειναν εντελώς ανεπηρέαστα. Η οπτική μου απέναντι στον κόσμο άλλαξε, ο προορισμός μου έμεινε σε γενικές γραμμές ο ίδιος. Παθιάστηκα ακόμη περισσότερο με όσα και όσους αγαπούσα».

Christina Applegate

Στο πλαίσιο μαστογραφίας ρουτίνας διαπίστωσε και η Christina Applegate ότι έπασχε από καρκίνο του μαστού, το 2008. Ήταν μόλις 37 ετών, όμως το γεγονός ότι η μητέρα της είχε παλέψει δυο φορές με την ίδια νόσο, την είχε οδηγήσει στις προληπτικές εξετάσεις ήδη από τα 30 της χρόνια. Αν και ο καρκίνος βρισκόταν σε αρχικό στάδιο, αποδείχθηκε ότι η Applegate ήταν θετική σε μια μετάλλαξη του γονιδίου BRCA1, που θεωρείται υπεύθυνη για την εμφάνιση κληρονομικού καρκίνου του μαστού. Αυτό σήμαινε πως, όπως και η μητέρα της, κινδύνευε να νοσήσει και πάλι – και την οδήγησε στην απόφαση της διπλής μαστεκτομής.

«Ήταν δύσκολη απόφαση», έχει δηλώσει η ίδια. «Κάποιες φορές θύμωνα, στεναχωριόμουν, φώναζα…». Πριν το χειρουργείο, η διάσημη ηθοποιός του «Παντρεμένοι με Παιδιά» αποφάσισε να κάνει την μόνη γυμνή φωτογράφιση της καριέρας της, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι ήθελε να αποτυπώσει το στήθος της σε κάθε πιθανή οπτική γωνία. Όσο επώδυνη κι αν ήταν, όμως, η μάχη της, μέσα από αυτή η Applegate κατάφερε να συνεχίσει την εξαιρετικά επιτυχημένη ζωή της. Έκτοτε, έχει αποκτήσει μια κόρη, ενώ έχει ιδρύσει τη ΜΚΟ Right Action for Women, που παρέχει οικονομική βοήθεια σε γυναίκες με υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.

Γωγώ Μαστροκώστα

Ίσως με τον πιο τραυματικό πιθανό τρόπο ανακάλυψε η Γωγώ Μαστροκώστα πως έπασχε από καρκίνο του στήθους. Τρεις μέρες μετά τη γέννηση της κόρης της, καθώς ο γιατρός της της πίεζε το στήθος για να της δείξει πώς να θηλάζει, έπιασε κάτι ύποπτο. Τον ίδιο όγκο είχε ψηλαφίσει και η ίδια η Μαστροκώστα λίγο καιρό πριν την εγκυμοσύνη της, όμως τότε ο γιατρός της την είχε καθησυχάσει – χωρίς καν να την υποβάλει σε μαστογραφία. «Δεν μένουμε ποτέ σε μια εξέταση και σε έναν γιατρό», συμβουλεύει έκτοτε η ίδια.

Το σοκ ήταν, φυσικά, τεράστιο. Η ευτυχία της έλευσης της κόρης της έδωσε τη θέση της στον τρόμο, όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν, για το αν θα την έβλεπε να μεγαλώνει. «Εγώ δεν κατάφερα να δω κάτι καλό μέσα από αυτή την ιστορία, ούτε να πω ότι με άλλαξε σαν άνθρωπο, και πλέον θεωρώ πως η ευτυχία βρίσκεται στα απλά πράγματα. Πάντα το πίστευα αυτό για την ευτυχία. Συγγνώμη, το μόνο καλό είναι ότι μπορώ να βοηθάω άλλες γυναίκες, ακόμη και μόνο με την εικόνα μου. Κι εγώ έπαιρνα δύναμη όταν έβλεπα ότι η Kylie Minogue το είχε ξεπεράσει».

Χάρις Αλεξίου

Για τη Χαρούλα Αλεξίου, η μάχη με τον καρκίνο έκρυβε ένα τεράστιο – αν και απροσδόκητο – δώρο: Της έμαθε ότι ο δυναμισμός δεν είναι πάντα η λύση. Το πένθος, ακόμη και η ίδια η αδυναμία, συχνά είναι ακριβώς τα πράγματα που μας επιτρέπουν να προχωράμε. Όπως είχε δηλώσει:

«Αυτό που παίρνεις από ένα τέτοιο γεγονός είναι η ταπείνωση. Επειδή ποτέ δεν πιστεύεις ότι θα το πάθεις και εσύ. Χάνεις το έδαφος κάτω από τα πόδια σου. Βλέπεις ότι είσαι κι εσύ μια καρδούλα που έχει ανάγκη από φροντίδα. Αν όμως έχεις τον τίτλο του δυνατού… Σκεφτείτε πως όταν χειρουργήθηκα στον μαστό, καταδέχτηκα μόνο να αναβάλω την πρεμιέρα μου για μια βδομάδα. Το μόνο που ήθελα εκείνη τη στιγμή ήταν να με πάρουν αγκαλιά και να πενθήσω. Αλλά είπα όχι. Δεν θα το αφήσω εγώ να με νικήσει. Θα του δείξω εγώ.

Πόσους τέτοιους βιασμούς δεν έχουμε κάνει στον εαυτό μας; Τότε ένιωσα και την ανάγκη να μπω σε μια ομάδα. Και με βοήθησε πολύ. Είναι εξαιρετικά λυτρωτική η στιγμή που ζητάς βοήθεια. Τότε αρχίζεις να μαλακώνεις. Όταν λες φτάνει πια το «smile». Φτάνει το «πάμε παρακάτω». Ε, δεν πάμε παρακάτω αν δεν πενθήσουμε για ό,τι έχουμε χάσει. Το πένθος είναι μεγάλη θεραπεία. Το να καταπίνεις τα δάκρυά σου είναι σαν να καταπίνεις θάνατο. Αυτό το χαστούκι με έκανε να πάρω αποφάσεις στη ζωή μου. Να μη συμβιβάζομαι. Να παίρνω ρίσκα. Πιστέψτε με. Αυτή η διάσταση της αρρώστιας ήταν από τα ωραιότερα δώρα που μου έγιναν στη ζωή».

Rita Wilson

Η Ελληνοαμερικανίδα ηθοποιός, τραγουδίστρια και σύζυγος του Τομ Χανκς, έχει απαλλαχθεί από τον καρκίνο του μαστού εδώ και πέντε χρόνια. Η διάγνωσή της ήρθε το 2015, σε ηλικία 58 ετών. Και στη δική της περίπτωση, η επιμονή της την έσωσε από το ιατρικό λάθος. Η Wilson είχε υποβληθεί σε διαγνωστικές εξετάσεις, οι οποίες όμως είχαν βγει αρνητικές. Εντέλει, μετά την επίσκεψή της και σε ακόμη έναν γιατρό, διαπιστώθηκε πως έπασχε από διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα, και υποβλήθηκε σε διπλή μαστεκτομή.

«Να παίρνετε δεύτερη γνώμη. Δεν έχετε τίποτα να χάσετε. Η πρόληψη είναι το κλειδί», έχει συμβουλεύσει η ίδια. Από εκεί και έπειτα, το ταξίδι της ήταν δύσκολο, όμως η Wilson έχει ξανακερδίσει την αισιοδοξία της: «Με το που καταλαβαίνεις ότι υπάρχει κάτι μέσα σου που προσπαθεί να σε σκοτώσει, πρέπει να αποδεχτείς ότι δεν θα υπάρχει νέα κανονικότητα στη ζωή σου. Κοίτα, είμαι πέντε χρόνια καθαρή τώρα, και αυτό το πράγμα εξελίσσεται. Νιώθω ευγνωμοσύνη για την αποκατάσταση στήθους», έχει δηλώσει σε συνέντευξή της.

Μαρία Χούκλη

Όταν η έγκριτη δημοσιογράφος, Μαρία Χούκλη, διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού 18 χρόνια πριν, η δημόσια συζήτηση της ασθένειας εξακολουθούσε να είναι ταμπού. Η ίδια, άρχισε να μιλά δημόσια για το ζήτημα εξαιτίας των μηνυμάτων που λάμβανε διαρκώς, από γυναίκες που της ζητούσαν συμβουλές. Τότε κατάλαβε ότι οι πάσχουσες είχαν ανάγκη να πάρουν κουράγιο από άλλους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν – ή αντιμετώπισαν – την ίδια πάθηση. Μιλώντας σε πανελλήνιο forum για τον καρκίνο, τον Σεπτέμβριο του 2019, δήλωσε για τη δική της εμπειρία:

«Συνέχισα κανονικά την επαγγελματική μου δραστηριότητα και την κοινωνική μου ζωή. Φρόντισα, να μην κλειστώ στο σπίτι μου. Να μη νιώσω άρρωστη ακόμη και όταν ήμουν πολύ άρρωστη. Γιατί πίστευα με αυτό τον τρόπο ότι κοροϊδεύω τον καρκίνο. Δεν ήταν καθόλου εύκολο, γιατί έχεις να αντιμετωπίσεις από τη δυσκολία του να περπατήσεις να φας να κοιμηθείς, την εμφάνισή σου, τα βλέμματα των ανθρώπων που ασυνείδητα σε κοιτάζουν στο στήθος όταν ξέρουν ότι έχεις κάνει μαστεκτομή και είχα και μία δουλειά πολύ ενδιαφέρουσα. Κι έτσι πέρασαν τα χρόνια. Κάθε μέρα ήταν μια κερδισμένη μέρα».

Anastacia

Όχι μία, αλλά δύο φορές αναγκάστηκε να δώσει τη σκληρή μάχη απέναντι στον καρκίνο η διάσημη τραγουδίστρια, Anastacia. Την πρώτη φορά ήταν μόλις 35 ετών: «Ποτέ στην ενήλικη ζωή μου δεν φοβήθηκα τόσο πολύ», είχε δηλώσει η ίδια. «Παράλληλα σκέφτηκα: Δεν θα πεθάνω. Κι αν πεθάνω, θα πεθάνω προσπαθώντας». Το 2013 υποβλήθηκε σε διπλή μαστεκτομή. Έκτοτε φροντίζει να ενημερώνει άλλες γυναίκες για την αξία της πρόληψης.

«Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί στον καρκίνο του μαστού. Ακούς αυτή τη φράση πολύ συχνά, αλλά δεν είναι απλά μια φράση. Είναι η αλήθεια. Δεν είναι τρομακτική φράση, είναι μια φράση που σου αλλάζει τη ζωή. Αν τον βρεις πολύ αργά, είναι πιο δύσκολο να ζήσεις με αυτό, αλλά δεν είναι αδύνατο».

Μάγια Τσόκλη

Μέσα από μια συγκλονιστική ανάρτησή της στο Facebook, η δημοσιογράφος είχε μιλήσει εκτενώς για τη δική της μάχη με τον καρκίνο του μαστού, για όλες τις ελπίδες, αλλά και τις στιγμές απελπισίας, για έναν αγώνα-μαραθώνιο που δεν απαιτεί τόσο «γενναιότητα» – «μονόδρομος είναι», έγραψε η Τσόκλη – όσο υπομονή, για τους μήνες ή και τα χρόνια που κυλούν μέχρι να επιστρέψεις σε κάτι που θυμίζει την παλιά σου κανονικότητα. Παράλληλα, μας είχε καλέσει να δίνουμε σημασία στις λέξεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τον καρκίνο:

«Μία ευχή. Να καταργήσουμε τις λέξεις επάρατη νόσος και καρκινοπαθής. Επάρατος, αυτό που απευχόμαστε, διότι οδηγεί στην καταστροφή. Άντε να σαι αισιόδοξος όταν στο συλλογικό νου ο καρκίνος συνδέεται με το τέλος. Γιατί το τέλος θα έρθει, αναπόφευκτα. Κανείς δεν τη γλυτώνει, αλλά είναι τόσα τα επιστημονικά άλματα που έχουν γίνει που η ελληνική κοινωνία πρέπει να ξεφύγει από αυτόν τον συνειρμό της ασθένειας με το δρεπάνι. Υπάρχει ένα ωραίο σχέδιο του snoopy, όπου ο Charly Brown λέει στον Σνούπι «Σνούπι, μια μέρα θα πεθάνουμε» και εκείνος του απαντάει, «ναι άλλα όλες τις υπόλοιπες θα ζήσουμε!» . Με αυτή τη λογική πρέπει να συνεχίζουμε. Κανείς δεν κάνει συμβόλαιο με τον Ύψιστο κάθε πρωί ότι θα βγάλει τη μέρα. Ζούμε από τύχη, από ευνοϊκές συμπτώσεις.

Άλλη άσκημη λέξη, το «καρκινοπαθής» πραγματικά είναι ένα στίγμα που θα σ’ ακολουθεί όλη σου τη ζωή. Εσείς οι γιατροί, οι δημοσιογράφοι, όσοι έχετε δημόσιο λόγο, παλέψτε ενάντια στα ταμπού. Στα αγγλικά, έχουμε τους όρους cancer patient και cancer survivor. Στα ελληνικά once a καρκινοπαθής, always α καρκινοπαθής! Εκτός κι αν διατηρούμε τον όρο γιατί διευκολύνει τη σύνταξη…»

Olivia Newton John

Η λαμπερή σταρ του Grease έχει δώσει τη μάχη της με τον καρκίνο τρεις φορές. Η πρώτη ήρθε το 1992 και η τελευταία το 2017, όταν και έκανε μετάσταση στα οστά της. Κι όμως, η Newton John τα κατάφερε και πάλι να συνέλθει – αλλά και να θεωρεί τον εαυτό της τυχερό, όχι μόνο για την τριπλή νίκη της απέναντι στην ασθένεια, αλλά κυρίως για το σύζυγο και την κόρη της που τη στήριξαν σε κάθε δυσκολία.

Η 72χρονη ηθοποιός και τραγουδίστρια, πριν λίγο καιρό ανακοίνωσε και την ίδρυση του Olivia Newton John Foundation, μέσω του οποίου σκοπεύει να χρηματοδοτήσει την έρευνα λιγότερο σκληρών θεραπειών και την ανακάλυψη τρόπων πρόληψης, αντιμετώπισης και θεραπείας όλων των μορφών καρκίνου. Παράλληλα, δεν σταματά να προτρέπει τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο να μην αμελούν την αυτοεξέταση κάθε μήνα.