Ο επαρκής ύπνος είναι σημαντικός για ένα μικρό παιδί για πολλούς λόγους, από την αποκατάσταση της ενέργειάς του μέχρι τη δημιουργία εγκεφαλικών συνάψεων– για να μην αναφέρουμε ότι δίνει στη μαμά και τον μπαμπά το απαραίτητο διάλειμμα. Μάλιστα, η επιστήμη δείχνει ότι ο ύπνος συμβάλλει επίσης στη σωματική ανάπτυξη του παιδιού.
Πώς επηρεάζει ο ύπνος την ανάπτυξη του παιδιού;
Η ανάπτυξη είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί πολλές ορμόνες για να διεγείρουν διάφορες βιολογικές διαδικασίες στο αίμα, τα όργανα, τους μυς και τα οστά.
Μια πρωτεϊνική ορμόνη που εκκρίνεται από την υπόφυση και ονομάζεται αυξητική ορμόνη (ή «ανθρώπινη αυξητική ορμόνη») είναι βασικός παράγοντας σε αυτές τις διαδικασίες. Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν την παραγωγή της, όπως η διατροφή, τα επίπεδα στρες και η άσκηση. Στα μικρά παιδιά, όμως, ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ο ύπνος.
Η αυξητική ορμόνη απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αλλά για τα παιδιά, η πιο έντονη περίοδος απελευθέρωσης είναι λίγο μετά την έναρξη του βαθύ ύπνου.
Τι συμβαίνει όταν το παιδί δεν κοιμάται επαρκώς;
Χωρίς επαρκή ύπνο, μπορεί να προκύψουν προβλήματα ανάπτυξης – κυρίως επιβράδυνση ή καθυστέρηση της ανάπτυξης. Η παραγωγή αυξητικής ορμόνης μπορεί επίσης να διαταραχθεί σε παιδιά με ορισμένα προβλήματα ύπνου, όπως η αποφρακτική άπνοια ύπνου.
Μερικά παιδιά δεν παράγουν αρκετή αυξητική ορμόνη φυσικά και η έλλειψη ύπνου επιδεινώνει το πρόβλημα. Μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση γνωστή ως ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης που μπορεί να επηρεάσει τη δύναμη της καρδιάς ή των πνευμόνων ή τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος (η κατάσταση αυτή θεραπεύεται).
Τα παιδιά που δεν κοιμούνται αρκετά παρουσιάζουν και άλλες αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών που κυκλοφορούν στο σώμα τους. Οι ορμόνες που ρυθμίζουν την πείνα και την όρεξη μπορεί να επηρεαστούν, με αποτέλεσμα το παιδί να τρώει υπερβολικά και να προτιμά τους υδατάνθρακες με πολλές θερμίδες. Επιπλέον, η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μεταβολίζει αυτές τις τροφές, προκαλώντας αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία συνδέεται με τον διαβήτη τύπου 2.
Η έλλειψη ύπνου τη νύχτα μπορεί επίσης να επηρεάσει τις κινητικές δεξιότητες και τη συγκέντρωση του παιδιού κατά τη διάρκεια της ημέρας, οδηγώντας σε περισσότερα ατυχήματα και προβλήματα συμπεριφοράς και κακή απόδοση στο σχολείο.
Πόσο ύπνο χρειάζεται;
Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο χρειάζονται περίπου 10 έως 12 1/2 ώρες ύπνου τη νύχτα (με τους υπνάκους να μειώνονται και τελικά να εξαφανίζονται γύρω στην ηλικία των 5 ετών) και τα μεγαλύτερα παιδιά δημοτικού χρειάζονται 9 1/2 έως 11 1/2 ώρες τη νύχτα. Οι ανάγκες ύπνου είναι σχετικά εξατομικευμένες, με ορισμένα παιδιά να χρειάζονται ελαφρώς λιγότερο ή περισσότερο ύπνο από τους συνομηλίκους τους.
