Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται από αδένες στο ενδοκρινικό σύστημα. Οι ορμόνες ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στους ιστούς και τα όργανα, μεταφέροντας μηνύματα που λένε στα όργανα τι να κάνουν και πότε.
Οι ορμόνες είναι απαραίτητες για τη ρύθμιση των περισσότερων σημαντικών σωματικών διεργασιών, επομένως μια ορμονική ανισορροπία μπορεί να επηρεάσει πολλές σωματικές λειτουργίες. Οι ορμόνες βοηθούν στη ρύθμιση:
- Του μεταβολισμού
- Του σακχάρου στο αίμα
- Της γενικής ανάπτυξης
- Της πίεσης του αίματος
- Των αναπαραγωγικών κύκλων και της σεξουαλικής λειτουργίας
- Των επιπέδων διάθεσης και στρες
Οι ανισορροπίες στην ινσουλίνη, τα στεροειδή, τις αυξητικές ορμόνες και την αδρεναλίνη μπορούν να επηρεάσουν εξίσου άνδρες και γυναίκες.
Οι γυναίκες μπορεί επίσης να εμφανίσουν ανισορροπίες στα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης, ενώ οι άνδρες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ανισορροπίες στα επίπεδα τεστοστερόνης.
Διαβάστε επίσης: Πόνος: Γιατί χειροτερεύει το βράδυ;
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα μιας ορμονικής ανισορροπίας μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τον αδένα που επηρεάζεται και από το αν το άτομο είναι άνδρας ή γυναίκα.
Στις γυναίκες, τα συμπτώματα πιο συχνά περιλαμβάνουν:
- Αλλαγές διάθεσης
- Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
- Ακανόνιστο εμμηνορροϊκό κύκλο
- Αγονία
- Πόνο στην κοιλιά ή την πλάτη κατά την έμμηνο ρύση
- Χαμηλή σεξουαλική ορμή
- Αυπνία
- Ανεξήγητη αύξηση βάρους Αξιόπιστη πηγή ή απώλεια βάρους
- Εύθραυστα οστά
- Υπερβολική τριχοφυΐα
- Εξανθήματα στο δέρμα
Όταν ένας άνδρας έχει χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, τα συμπτώματά του συνήθως περιλαμβάνουν:
- Μείωση της σεξουαλικής ορμής
- Στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ)
- Απώλεια μυϊκής μάζας
- Αραίωση μαλλιών
- Ευαισθησία στην περιοχή του στήθους
Ακμή
Η ακμή μπορεί να εμφανιστεί λόγω της υπερπαραγωγής ελαίου στους σμηγματογόνους αδένες του δέρματος. Αυτή η περίσσεια λιπαρότητας μπορεί να φράξει τους πόρους και να προσελκύσει βακτήρια που προκαλούν περαιτέρω φλεγμονή του δέρματος.
Οι ορμόνες τεστοστερόνη, οιστρογόνα και προγεστερόνη μπορούν να επηρεάσουν τους σμηγματογόνους αδένες στο δέρμα ενός ατόμου.
Οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν ακμή μετά την εμμηνόπαυση, η οποία μπορεί να οφείλεται σε αλλαγές στα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης.
Επιπλέον, οι γυναίκες που έχουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν σοβαρή και επίμονη ακμή.
Οι γιατροί πιστεύουν ότι η αυξημένη έκθεση σε ορμόνες ανδρογόνων, όπως η τεστοστερόνη, και η αντίσταση στις ορμόνες ινσουλίνης μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο ακμής.
Αύξηση βάρους
Οι ορμόνες του θυρεοειδούς ρυθμίζουν τον μεταβολισμό του σώματος και τον ρυθμό καύσης ενέργειας. Πολύ λίγες θυρεοειδικές ορμόνες μπορούν να επιβραδύνουν τον μεταβολισμό και να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους.
Η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους κατά την εμμηνόπαυση.
Οι ορμονικές ανισορροπίες λόγω PCOS μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους.
Πάνω από το 80% των ατόμων με νόσο του Cushing αναφέρουν την αύξηση βάρους ως σύμπτωμα. Αυτή η διαταραχή προκαλεί το σώμα να παράγει υπερβολικές ποσότητες κορτιζόλης.
Στην ιδανική περίπτωση, η θεραπεία της υποκείμενης πάθησης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αύξησης του βάρους που σχετίζεται με την ορμονική ανισορροπία.
Εγκυμοσύνη
Η εγκυμοσύνη έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή των επιπέδων ορμονών για τη θρέψη ενός αναπτυσσόμενου εμβρύου. Αυτά περιλαμβάνουν την αλλαγή των επιπέδων των ορμονών προγεστερόνη, οιστρογόνο και τεστοστερόνη. Ενώ τα επίπεδα ορμονών μπορεί να είναι διαφορετικά, δεν είναι απαραίτητα μη ισορροπημένα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ωστόσο, ορισμένες ορμόνες που αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μιας γυναίκας χρησιμοποιεί την ινσουλίνη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Απώλεια μαλλιών
Η ανδρική τριχόπτωση συνδέεται με μειωμένες ορμόνες ανδρογόνων, όπως η τεστοστερόνη. Αυτή η κατάσταση προκαλεί απώλεια μαλλιών στο μπροστινό μέρος και στο στέμμα του κεφαλιού.
Ωστόσο, δεν παρουσιάζουν όλοι οι άνδρες ανδρογενετική αλωπεκία, παρόλο που τα επίπεδα ορμονών τους αλλάζουν καθώς γερνούν. Οι γιατροί ερμηνεύουν αυτό ότι σημαίνει ότι ορισμένοι άνδρες έχουν γενετική προδιάθεση για απώλεια μαλλιών.
Ιατρικές και άλλες αιτίες
Ιατρικές καταστάσεις που μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή ορμονών είναι:
- Διαβήτης
- Υπερθυρεοειδισμός και υποθυρεοειδισμός
- Η νόσος του Addison
- Το σύνδρομο Cushing
- Υπεργλυκαιμία
- Υπογλυκαιμία
- Καλοήθεις όγκοι και κύστες
- Καρκίνος που αφορά τους ενδοκρινείς αδένες
- Χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία
- Κληρονομική παγκρεατίτιδα
- Ανορεξία
Άλλες αιτίες ορμονικής ανισορροπίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Χρόνιο στρες
- Κακή διατροφή και διατροφή
- Φάρμακα ορμονικής υποκατάστασης ή αντισύλληψης
- Κατάχρηση αναβολικών στεροειδών φαρμάκων
- Έκθεση σε τοξίνες, ρύπους και χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων
Φυσικές θεραπείες
Τα φυσικά συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη μείωση των συμπτωμάτων ορμονικών ανισορροπιών περιλαμβάνουν:
- Μαύρο cohosh, dong quai, κόκκινο τριφύλλι και έλαιο νυχτολούλουδου για εξάψεις που προκαλούνται από την εμμηνόπαυση.
- Ginseng για ευερεθιστότητα, άγχος και διαταραχές ύπνου που προκαλούνται από την εμμηνόπαυση.
Πριν λάβει οποιαδήποτε φυσική ή φυτική θεραπεία, ένα άτομο θα πρέπει να συμβουλευτεί τον γιατρό του για να διασφαλίσει την ασφάλεια και να αποφύγει τις παρενέργειες αλληλεπίδρασης κατά τη λήψη αυτών με άλλα φάρμακα.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της πιθανότητας και των συμπτωμάτων ορμονικών ανισορροπιών περιλαμβάνουν:
- Τη διατήρηση ενός μέτριου σωματικού βάρους
- Την κατανάλωση μιας θρεπτική και ισορροπημένης διατροφή
- Τακτική σωματική άσκηση
- Καλή προσωπική υγιεινή που εστιάζει στο πλύσιμο περιοχών με φυσικά έλαια, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, η πλάτη και το στήθος
- Την αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων που προκαλούν εξάψεις, όπως ο ζεστός καιρός και τα πικάντικα ή ζεστά φαγητά και ποτά
- Τη μείωση και η διαχείριση του άγχους
- Εξάσκηση της γιόγκα και του διαλογισμού
- Τον περιορισμό των ζαχαρούχων τροφίμων και των επεξεργασμένων υδατανθράκων
- Τον περιορισμό της χρήσης προϊόντων καθαρισμού που περιέχουν τοξικές χημικές ουσίες, όπως η χλωρίνη
*Εν κατακλείδι
Οι περισσότεροι άνθρωποι θα βιώσουν τουλάχιστον μία ή δύο περιόδους ορμονικής ανισορροπίας κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Οι ορμονικές ανισορροπίες είναι πιο συχνές κατά την εφηβεία, την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη, την εμμηνόπαυση και τη γήρανση, αλλά μερικοί άνθρωποι βιώνουν συνεχείς, ακανόνιστες ορμονικές ανισορροπίες.
Ιατρικές καταστάσεις που επηρεάζουν ή αφορούν το ενδοκρινικό σύστημα ή τους αδένες μπορεί να οδηγήσουν σε ορμονική ανισορροπία. Ωστόσο, εξωτερικοί παράγοντες, όπως το στρες και τα ορμονικά φάρμακα, μπορεί επίσης να είναι η αιτία.
Κάθε άτομο πρέπει να μιλήσει με τον γιατρό του ειδικά όταν έχει μακροχρόνια ανεξήγητα συμπτώματα που προκαλούν πόνο, δυσφορία ή παρεμποδίζουν τις καθημερινές του δραστηριότητες.
