Ο θυμός είναι συχνά το συναίσθημα που βλέπουμε, εκείνο που βρίσκεται στην κορυφή του παγόβουνου, ενώ πιο κάτω μπορεί να κρύβονται πολλά άλλα συναισθήματα. Όλα αυτά τα συναισθήματα είναι σαν ένα μπαλόνι που όσο πάει και φουσκώνει, με αποτέλεσμα να σκάει κάποια στιγμή και να εκφράζεται μια τεράστια οργή.
Όταν μας συμβαίνει αυτό –ειδικά εάν γίνεται συχνά–, είναι σκόπιμο να προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε και να χρησιμοποιήσουμε τους τρόπους που μας προσφέρουν οι ειδικοί, ώστε να σταματήσουμε την οξύθυμη συμπεριφορά μας και να φερόμαστε με ψυχραιμία και περισσότερη ηρεμία.
Είναι σημαντικό να μπορούμε με διάφορες τεχνικές να ηρεμούμε και να μη φτάνουμε στα άκρα.
Αν δεν μπορούμε να ηρεμήσουμε;
Καλό είναι να ακολουθήσουμε κάποιες τεχνικές αυτοβοήθειας. Τέτοιες είναι:
Ο διαλογισμός
Μπορούμε να δοκιμάσουμε αυτό το είδος αναπνοής που δανειζόμαστε από τη γιόγκα:
- Συγκεντρώνουμε την προσοχή μας στην αναπνοή.
- Παίρνουμε μια αργή, βαθιά αναπνοή από τη μύτη (μετρώντας μέχρι το πέντε).
- Κρατάμε την αναπνοή μας μετρώντας μέχρι το τρία.
- Εκπνέουμε από το στόμα με κλειστά χείλη (σαν να προσπαθούμε να σβήσουμε ένα κερί) μετρώντας μέχρι το πέντε.
- Προσπαθούμε να μείνουμε έτσι χωρίς αναπνοή, μετρώντας και πάλι μέχρι το τρία.
- Επαναλαμβάνουμε αρκετές φορές ανάλογα με τις ανάγκες μας, μέχρι να ηρεμήσουμε.
Τα χόμπι
Ο καθένας από εμάς επιστρατεύει συνήθως διαφορετικές τεχνικές για να χαλαρώσει. Ανάλογα με τα ενδιαφέροντά μας, επιλέγουμε ό,τι μας ευχαριστεί, π.χ., γιόγκα, Pilates, το διάβασμα ενός βιβλίου, τη μουσική, τη φαντασία μας (με τη βοήθειά της, μπορούμε να «φύγουμε» από την κατάσταση και να ηρεμήσουμε, να κάνουμε ένα time out).
Η δημιουργία
Κάτι δημιουργικό, όπως κάποιο είδος άθλησης ή η ζωγραφική, μπορεί να μας βοηθήσει να εκτονώσουμε τον θυμό μας και να διοχετεύσουμε την ενεργητικότητά μας.
Ψυχολογικές τεχνικές για να διαχειριζόμαστε τον θυμό μας
Πόσες φορές δεν έχουμε ανοίξει το στόμα μας και έχουμε πει πράγματα που δεν πιστεύαμε και αργότερα μετανιώσαμε και θέλαμε να τα πάρουμε πίσω. Πόσες φορές δεν έχουμε γράψει και στείλει ένα mail ή ένα μήνυμα που εκ των υστέρων θα προτιμούσαμε να είχαμε σβήσει πριν καν το στείλουμε.
Για να δαμάσουμε την εσωτερική μας οργή, θα μας βοηθήσει να:
Κάνουμε ένα διάλειμμα. Αν φύγουμε από αυτό που μας θυμώνει, για παράδειγμα, πηγαίνοντας μια βόλτα ή μετρώντας από μέσα μας μέχρι το δέκα πριν απαντήσουμε, είναι βέβαιο ότι έπειτα από λίγο θα δούμε και θα αντιμετωπίσουμε τα πράγματα πιο ψύχραιμα.
Επιστρατεύσουμε το χιούμορ μας.
Δείχνουμε κατανόηση. Κατ’ αρχάς, αναγνωρίζοντας ότι η πρόθεση του άλλου δεν ήταν να μας βλάψει ή να μας μειώσει προσωπικά και ότι απλώς έγινε ένα λάθος ή μια παρεξήγηση, σίγουρα θα νιώσουμε αμέσως λιγότερο θιγμένοι.
Από την άλλη πλευρά, θα μπορέσουμε να καταλάβουμε πώς σκέφτηκε και έδρασε ο άλλος αν λάβουμε υπόψη μας ότι δεν έχουν όλοι τους δικούς μας κανόνες.
Αποφεύγουμε –αν είναι δυνατό– όσα μας εκνευρίζουν. Επειδή όμως αυτό συχνά αποτελεί μια βραχυπρόθεσμη λύση, καλό είναι να ασχοληθούμε με τη «συστηματική απευαισθητοποίηση» από αυτό που μας θυμώνει.
Μπορούμε να εκθέτουμε τον εαυτό μας σε φανταστικές καταστάσεις που θα μας έκαναν να θυμώσουμε και σιγά σιγά να τις απομυθοποιούμε και να τις ξεπερνάμε.
Να σκεφτούμε τα μειονεκτήματα του ξεσπάσματός μας: Για παράδειγμα, ότι χάνουμε την αξιοπιστία μας ως άτομα γιατί λειτουργούμε παρορμητικά και οι άλλοι τότε δεν μας εμπιστεύονται ή ότι πολλές φορές δεν εκφραζόμαστε ειλικρινά, ρίχνουμε το επίπεδό μας κ.ά.
Αφού εκφραστούμε, συχνά νιώθουμε ενοχές, χάνουμε το δίκιο μας, λέμε πράγματα που δεν εννοούμε, απομονωνόμαστε, έχουμε κακή διάθεση ή ακόμα και κακή υγεία.
Ο θυμός έχει όμως και τα καλά του
Η αλήθεια είναι ότι ο θυμός, όπως δείχνουν οι έρευνες και εξηγούν οι ειδικοί, απειλεί την υγεία μας (από το καρδιαγγειακό σύστημα μέχρι τους πνεύμονές μας). Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και κάποιες επιστημονικές έρευνες που δείχνουν ότι μπορεί να αποδειχτεί και χρήσιμος ή σωτήριος σε κάποιες περιπτώσεις.
Έρευνες δείχνουν ότι, όταν είμαστε θυμωμένοι, έχουμε την τάση να παίρνουμε σωστότερες αποφάσεις. Ο θυμός βοηθά τον εγκέφαλο να βάζει στην άκρη τις άσχετες πληροφορίες και να συγκεντρώνεται καλύτερα στο θέμα που τον απασχολεί.
Πείραμα που έκαναν ψυχολόγοι από το αμερικανικό Πανεπιστήμιο Στάνφορντ έδειξε ότι οι οργισμένοι άνθρωποι μπορούσαν να πετύχουν καλύτερες εμπορικές συμφωνίες και να κάνουν ευκολότερα τους αντιπάλους τους να υποχωρήσουν.
Το συζητάμε
Τα προβλήματα θυμού δεν χρειάζεται να είναι σοβαρά για να μας οδηγήσουν στο να ζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια. Η συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας αποδεικνύεται συχνά σημαντική.
Κρατάμε ημερολόγιο
Κάθε φορά που είμαστε θυμωμένοι, μπορούμε να γράψουμε στο ημερολόγιό μας όλα όσα σκεφτόμαστε, όλα όσα θα θέλαμε να πούμε, να γράψουμε σε μια οργισμένη ανάρτηση ή να στείλουμε σε ένα προσβλητικό μήνυμα ή mail.
Η διαφορά είναι ότι σε αυτή την περίπτωση εκφραζόμαστε σε ένα ιδιωτικό μέσο που είναι αποκλειστικά δικό μας και το οποίο δεν φοβόμαστε ότι θα δει κάποιος άλλος. Στον χρόνο που χρειάζεται για να συντάξουμε ένα κείμενο, ακόμα κι αν έχει να κάνει μόνο με την οργή μας, ίσως καταφέρουμε να διαχειριστούμε τον θυμό μας και –ποιος ξέρει;– ακόμα και να τον αφήσουμε πίσω μας.
Για να γράψουμε, δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα χαρτί και ένα στυλό. Δεν είναι ανάγκη να το σκεφτούμε υπερβολικά.
Αν δυσκολευόμαστε να γράψουμε στο ημερολόγιο όταν είμαστε θυμωμένοι, μπορούμε να ορίσουμε μια τακτική καταχώριση των σκέψεών μας –για παράδειγμα, 10 λεπτά καθημερινά–, ώστε και όταν τύχει να είμαστε θυμωμένοι, να γράφουμε στο πλαίσιο της καθημερινής μας ρουτίνας.
Πάμε στον ειδικό
Το να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι βέβαιο ότι θα μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τον θυμό μας, να μάθουμε τεχνικές ώστε να μη φτάνουμε στα άκρα και να ανακαλύψουμε πώς να εκφράζουμε, όχι μόνο τον θυμό, αλλά όλα τα συναισθήματά μας με ηρεμία και ψυχραιμία.
Συχνά βέβαια, όταν έχουμε προβλήματα με τον θυμό μας, το πιο πιθανό είναι ότι θα μας στείλουν οι δικοί μας άνθρωποι στον ειδικό πριν πάρουμε από μόνοι μας αυτή την απόφαση. Ο θεραπευτής θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί θυμώνουμε και αντιδράμε έντονα.
Θα μας καθοδηγήσει πώς να μην κρατάμε τον θυμό μέσα μας, αλλά και να μην ξεσπάμε σε υπερβολικές, επικίνδυνες και ίσως αδικαιολόγητες κρίσεις οργής.
Φυσικά, όπως με όλες τις θεραπείες, έτσι και με την ψυχοθεραπεία είναι σημαντικό να επενδύσουμε και να κατανοήσουμε ότι δεν θα αλλάξουμε έπειτα από μία ή δύο συνεδρίες, αλλά ότι θα χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα όπου θα δεσμευτούμε και στο τέλος σίγουρα θα δούμε αποτελέσματα.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική.
