Oλοι –κυρίως οι γυναίκες αλλά, όσο μεγαλώνουν, και οι άντρες– έχουμε κατηγορήσει κατά καιρούς τις ορμόνες μας και τις εναλλαγές των επιπέδων τους στον οργανισμό μας για διάφορα από όσα μας συμβαίνουν με την ηλικία. Για τη διάθεσή μας που αλλάζει απότομα, για τα νεύρα μας, για το δέρμα μας που μας φαίνεται να χαλά, για τα μαλλιά μας, για κάποιους πόνους, για το ότι δεν χάνουμε βάρος και για τη σεξουαλική μας διάθεση. Και δεν έχουμε άδικο. Οι ορμόνες μας κυβερνούν και, όπως συμβαίνει σε μια καλοκουρδισμένη ορχήστρα, όλα πηγαίνουν καλά όταν τα επίπεδά τους είναι τα κατάλληλα, ενώ όλα επηρεάζονται όταν αυτά διαταράσσονται. Πιο συγκεκριμένα, τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη και η προγεστερόνη είναι οι ορμόνες που καθορίζουν την είσοδο στην εφηβεία, τη γονιμότητα και βέβαια τη σεξουαλική επιθυμία.
Οι ορμόνες του φύλου
Τα οιστρογόνα είναι από τις βασικές γυναικείες ορμόνες και συνδέονται με την ανάπτυξη των μαλλιών, των οστών και των μυών, το σωματικό βάρος, το δέρμα και τη λίμπιντο. Η προγεστερόνη συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και τη βελτίωση της διάθεσης και του ύπνου. Εν τω μεταξύ, η τεστοστερόνη, η αντρική ορμόνη, επηρεάζει τη σεξουαλική ορμή, την παραγωγή σπέρματος, την οστική πυκνότητα, τη μυϊκή μάζα και τη δύναμη. Αλλά και οι γυναίκες έχουν τεστοστερόνη, και είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της λίμπιντό τους.
Στην εφηβεία
Στους άντρες, η παραγωγή τεστοστερόνης συμβαίνει ήδη από τη μήτρα καθώς απαιτείται για την ανάπτυξη και την αύξηση του πέους και του οσχέου. Στη συνέχεια, στην εφηβεία, χρειάζονται υψηλά επίπεδα για την περαιτέρω ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων και την υποστήριξη της έναρξης της παραγωγής σπέρματος, κι αυτό συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Στις γυναίκες, τα οιστρογόνα δεν είναι απαραίτητα στην παιδική ηλικία, αλλά στην εφηβεία αυξάνονται για την ανάπτυξη του στήθους και την έναρξη της περιόδου.
Άντρας στα 20
Η τεστοστερόνη –όπως και η ερωτική ορμή– είναι συνήθως υψηλή σε αυτή την ηλικία και αναγκαία για τη σεξουαλική λειτουργία, τη γονιμότητα και τη γενική υγεία. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι όλα κυλούν απρόσκοπτα. Είναι πολύ σύνηθες για τους νέους άντρες να έχουν σεξουαλικό άγχος λόγω απειρίας. Μάλιστα το 8% των αντρών αυτής της δεκαετίας υποφέρουν από στυτική δυσλειτουργία.
Γυναίκα στα 20
Η εφηβεία και τα χρόνια μέχρι τα τέλη της δεκαετίας των 20 είναι οι πιο γόνιμες ηλικίες για τις γυναίκες. Τα επίπεδα επιθυμίας τους ωστόσο δεν είναι αντίστοιχα υψηλά με τη γονιμότητά τους. Στην πραγματικότητα, η γυναικεία επιθυμία συχνά μπορεί να αυξηθεί ακριβώς όταν η γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται, προς το τέλος της δεκαετίας των 20.
Άντρας στα 30 και τα 40
Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, οι άντρες εξακολουθούν να έχουν ισχυρή σεξουαλική ορμή, αν και η τεστοστερόνη μειώνεται αργά, κατά περίπου 1% κάθε χρόνο, μετά την ηλικία των 35. Όμως το άγχος της καθημερινότητας, της δουλειάς και της οικογένειας καθώς και θέματα υγείας μπορούν να επιδράσουν σημαντικά τόσο στη σεξουαλική διάθεση όσο και στα επίπεδα τεστοστερόνης.
Γυναίκα στα 30 και τα 40
Συχνά η σεξουαλική ορμή των γυναικών είναι πιο έντονη σε αυτήν τη δεκαετία. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες μεταξύ των 27 και των 45 ετών έκαναν σεξ νωρίτερα σε μια σχέση και απολάμβαναν περισσότερη επιθυμία. Όμως έχει παρατηρηθεί ότι, στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι γυναίκες, μετά από ένα χρόνο περίπου σε σταθερό δεσμό, νιώθουν να μειώνεται η αυθόρμητη σεξουαλική τους διάθεση. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες δεν χάνουν τη σεξουαλική τους ορμή, απλώς περνούν σε ένα διαφορετικό είδος επιθυμίας. Οι παράγοντες που σίγουρα επηρεάζουν τη σεξουαλικότητα των γυναικών είναι η γέννα, ο θηλασμός και η ανατροφή των παιδιών, ειδικά σε συνδυασμό με τις υποχρεώσεις στο σπίτι και στην εργασία. Όλα αυτά προκαλούν σωματική κόπωση και, κατά συνέπεια, μείωση του ερωτικού ενδιαφέροντος. Αυτό που συμβαίνει σε πολλές γυναίκες είναι να μην έχουν αυθόρμητη, αλλά ανταποκρινόμενη επιθυμία, όπου πριν από το σεξ δεν είχαν διάθεση, αλλά μετά συνειδητοποιούν ότι χαίρονται που το έκαναν, ή και συγκυριακή επιθυμία, όταν, για παράδειγμα, στις διακοπές τους, χαλαρές και με ένα κοκτέιλ στο χέρι, αισθάνονται σέξι.
Άντρας στο τέλος της δεκαετίας των 40 και στα 50
Αν έχουν καλή σωματική και ψυχική υγεία, οι άντρες αυτών των ηλικιών μπορούν να απολαύσουν το σεξ. Αν όμως έχουν προβλήματα υγείας (π.χ. καρδιαγγειακά, διαβήτη, υπέρταση, παχυσαρκία ή υπερλιπιδαιμία), ειδικά σε συνδυασμό με τα φάρμακα που λαμβάνουν για την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων, είναι πολύ πιθανό να παρατηρηθεί στυτική δυσλειτουργία, με τις στύσεις να είναι λιγότερο σταθερές και συχνές. Αν και τα επίπεδα τεστοστερόνης πέφτουν σε αυτή την ηλικία, δεν υπάρχει δραματική μείωση των ορμονών του φύλου ώστε να δημιουργούνται περαιτέρω προβλήματα.
Γυναίκα στο τέλος της δεκαετίας των 40 και στα 50
Πολλές φορές διαπιστώνεται αύξηση της λίμπιντο κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης, γεγονός που ίσως εξηγείται εξελικτικά, ως μια τελευταία ευκαιρία να μείνει μια γυναίκα έγκυος πριν από την εμμηνόπαυση. Επίσης, το ότι συχνά δεν υπάρχουν παιδιά στο σπίτι και οι γυναίκες δεν έχουν πλέον το φόβο της εγκυμοσύνης μπορεί να είναι παράγοντες που επηρεάζουν θετικά τη λίμπιντό τους. Επιπλέον, δεν αποκλείεται η τεστοστερόνη να αυξηθεί αυτή την περίοδο, εξού και ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν ορμονική ακμή. Μετά την εμμηνόπαυση και με την κάθετη πτώση των γυναικείων ορμονών, η σεξουαλική διάθεση ελαττώνεται καθώς συνυπάρχουν και άλλα προβλήματα, όπως η ξηρότητα του κόλπου. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ειδικοί συνιστούν την ορμονική υποκατάσταση με οιστρογόνα και προγεστερόνη ή και τεστοστερόνη σε δόσεις που έχουν εγκριθεί ειδικά για γυναίκες.
Άντρας σε ηλικία 60 ετών ή μεγαλύτερος
Υπάρχουν συχνότερα προβλήματα μειωμένης σεξουαλικής διάθεσης και ασταθούς στύσης γιατί τα επίπεδα της τεστοστερόνης μειώνονται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η δυσφορία είναι πάντα τόσο μεγάλη ώστε να χρειαστεί ιατρική διάγνωση.
Γυναίκα σε ηλικία 60 ετών ή μεγαλύτερη
Μόλις τα συμπτώματά της αρχίσουν να υποχωρούν, τα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση μπορούν να είναι καλύτερα για τις γυναίκες. Σε κάθε περίπτωση, η ηλικία δεν αποτελεί εμπόδιο για να έχουμε μια απολαυστική σεξουαλική ζωή – ό,τι κι αν κάνουν οι ορμόνες μας.
Όταν η αυθόρμητη σεξουαλική επιθυμία μειώνεται για τον ένα σύντροφο, η σεξουαλική επιδίωξη από τον άλλο μπορεί να αυξηθεί επειδή προσπαθεί να καταπνίξει το άγχος του ότι ίσως είναι ανεπιθύμητος.
Smart info
Η συμβολή του ειδικού
Ένας άντρας που δυσκολεύεται με τη σεξουαλική του λειτουργία μπορεί πάντα να απευθυνθεί σε έναν ειδικό σεξουαλικής υγείας και, ανάλογα με τους βιολογικούς, ψυχολογικούς ή κοινωνικούς παράγοντες που συντηρούν το πρόβλημα, να λάβει την ενδεδειγμένη θεραπεία.
*Ευχαριστούμε τον δρα Γεώργιο Πάγκαλο, ψυχίατρο-σεξολόγο, πρόεδρο του κλάδου Στρατιωτικής Ψυχιατρικής στην Παγκόσμια Ψυχιατρική Εταιρεία και αντιπρόεδρο της Επιτροπής Μελών στη Διεθνή Κοινότητα Σεξουαλικής Ιατρικής, για τη συνεργασία.
