Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δεν μπορούν να καταλάβουν τι αισθάνονται. Δεν το λέμε καθόλου μεταφορικά και αυτό είναι πολύ σοβαρότερο από ό,τι ακούγεται. Οι ειδικοί ονομάζουν αυτή την κατάσταση αλεξιθυμία και τη συνδέουν με διαταραχές σε περιοχές του εγκεφάλου, λόγω της ηλικίας ή άλλων παραγόντων.
Η αλεξιθυμία δεν είναι ακριβώς ούτε νοητική ούτε ψυχική διαταραχή, ίσως θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας και η μη κατανόηση των συναισθημάτων με την οποία συνδέεται είναι μόνο η μία πτυχή της.
Αν ψάξουμε σε βάθος, συνδέεται με την κατάθλιψη και τη δυσλειτουργία της ενδοδεκτικότητας, που είναι η αίσθηση η οποία βοηθάει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει μέσα στο σώμα μας.
Τι είναι η αλεξιθυμία;
Η αλεξιθυμία είναι η κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν δυσκολία στην κατανόηση και έκφραση των συναισθημάτων τους και δεν μιλάμε για αυτούς που ντρέπονται ή διστάζουν λόγω χαρακτήρα ή κάποιων συγκεκριμένων συνθηκών.
Η λέξη αυτή προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «αλέξω», που σημαίνει απομακρύνω, απωθώ αλλά και προστατεύομαι. Άρα τα άτομα των οποίων ο εγκέφαλος βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση είναι σαν να προσπαθούν να αποφύγουν αυτά που νιώθουν, απωθώντας τα.
Κάποιος με αλεξιθυμία ουσιαστικά αδυνατεί να αναγνωρίσει και άρα να περιγράψει τα συναισθήματα που έχει, ενώ η κατάσταση αυτή αναφέρεται και ως «συναισθηματική τύφλωση».
Επηρεάζει περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού και συνδέεται με καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, το άγχος, το φάσμα του αυτισμού, οι τραυματικές εγκεφαλικές βλάβες και οι αρνητικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας.
Η αλεξιθυμία ενδέχεται να έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία του ατόμου, στη συμπεριφορά του και κατ’ επέκταση στις σχέσεις του, οδηγώντας το στη δυσκολία όχι μόνο ρύθμισης των συναισθημάτων του, αλλά και στην ανικανότητα να προχωρήσει σε ουσιαστικές διαπροσωπικές συνδέσεις.
Ενδοδεκτικότητα και εγκέφαλος
Η ενδοδεκτικότητα είναι η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε και να κατανοούμε τις εσωτερικές αισθήσεις του σώματός μας, όπως είναι για παράδειγμα ο καρδιακός ρυθμός, η αναπνοή και η αίσθηση του πόνου.
Αυτή η ικανότητα του ανθρώπου είναι θεμελιώδης για τη διατήρηση της ζωής, ενώ με βάση τα δεδομένα έρευνας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Neuroscience, είναι ανατομικά και λειτουργικά αλληλένδετη με την επεξεργασία σημάτων από το εξωτερικό περιβάλλον.
Η μειωμένη ικανότητα να αντιληφθούμε κάποιες αντιδράσεις και λειτουργίες του σώματός μας οφείλεται στη δυσλειτουργία κάποιων συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου και συνδέεται και με την αλεξιθυμία, η οποία επηρεάζει την αίσθηση του εαυτού και την ικανότητα ρύθμισης των συναισθημάτων, οδηγώντας σε συναισθηματική αποδιοργάνωση.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Emotion, η γήρανση είναι γνωστό ότι συνδέεται με μια μείωση των ενδοδεκτικών ικανοτήτων και με κάποιες αλλαγές στην επεξεργασία των συναισθημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αλεξιθυμίας.
Αλεξιθυμία και κατάθλιψη
Η κατάθλιψη και τα σωματικά συμπτώματά της συνδέονται με τη δυσλειτουργία της ενδοδεκτικότητας και με την αλεξιθυμία.
Αντιμετώπιση και στρατηγικές
Αν βελτιωθεί η ικανότητά μας να αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει στο σώμα μας, μπορεί αυτό να βοηθήσει και στη ρύθμιση των συναισθημάτων μας, αλλά και γενικότερα στη βελτίωση της ψυχικής υγείας μας.
