Εάν το καλοσκεφτούμε, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με φευγαλέα κείμενα. Αυτές οι σύντομες συναντήσεις με τον γραπτό λόγο μόλις και μετά βίας καταγράφονται στη συνείδησή μας, αλλά με κάποιο τρόπο καταλαβαίνουμε αμέσως το νόημά τους. Πίσω από αυτό το φαινόμενο κρύβεται ο εγκέφαλος.
Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Science Advances αποκαλύπτει ότι ο εγκέφαλός μας μπορεί να ανιχνεύσει τη δομή της πρότασης σε μόλις 125 χιλιοστά του δευτερολέπτου, πιο γρήγορα από ό,τι μπορείτε να ανοιγοκλείσετε τα μάτια σας.
Σύμφωνα με την μελέτη, όταν εμφανίζονται ταυτόχρονα πολλές λέξεις, ο εγκέφαλός μας αναγνωρίζει γρήγορα τη βασική δομή της φράσης, ακόμη και πριν επεξεργαστεί το πραγματικό νόημα.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης θέλησαν να κατανοήσουν το βαθμό στον οποίο ο εγκέφαλός μας μπορεί να κατανοήσει τη γλώσσα με μια γρήγορη ματιά, παρόμοια με τον τρόπο που μπορούμε να κατανοήσουμε αμέσως τις οπτικές σκηνές. Όταν για παράδειγμα, εμφανίζονται ειδοποιήσεις στο τηλέφωνό σας ή περνάτε μια πινακίδα ενώ οδηγείτε, μόλις που προλαβαίνετε να τις κοιτάξετε, αλλά με κάποιο τρόπο αντιλαμβάνεστε το μήνυμά τους.
Αυτό το καθημερινό φαινόμενο είναι που ενέπνευσε τους ερευνητές να διερευνήσουν πώς τα καταφέρνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται αστραπιαία τη γλώσσα
Ενώ βλέπουμε την κατανόηση της γλώσσας ως μια διαδοχική διαδικασία, ειδικά με τις προφορικές λέξεις που ξεδιπλώνονται με έναν ήχο την φορά, ο εγκέφαλος φαίνεται να έχει αναπτύξει μια ειδική δεξιότητα για την παράλληλη επεξεργασία γραπτού κειμένου, λαμβάνοντας υπόψη πολλές λέξεις ταυτόχρονα.
Για να διερευνήσει αυτό το φαινόμενο, η ερευνητική ομάδα έδειξε στους συμμετέχοντες προτάσεις τριών λέξεων, όπως «οι νοσοκόμες καθαρίζουν τις πληγές», για μόλις 300 χιλιοστά του δευτερολέπτου, όσο περίπου διαρκεί ένα ανοιγοκλείσιμο των ματιών.
Χρησιμοποιώντας μαγνητοεγκεφαλογραφία (MEG), η οποία μετρά τα μαγνητικά πεδία που παράγονται από την ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, κατέγραψαν νευρωνικές αντιδράσεις σε αυτές τις προτάσεις.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόλις 125 χιλιοστά του δευτερολέπτου μετά την εμφάνιση των προτάσεων, εμφανίστηκε δραστηριότητα στον αριστερό κροταφικό φλοιό του εγκεφάλου, μια περιοχή που είναι γνωστό ότι είναι κρίσιμη για την επεξεργασία της γλώσσας,
Πρώτα δομή, μετά το νόημα
Αλλά τι ακριβώς ανιχνεύει ο εγκέφαλος σε αυτά τα πρώτα κρίσιμα χιλιοστά του δευτερολέπτου; Για να το ανακαλύψουν, οι ερευνητές τροποποίησαν έξυπνα τα ερεθίσματα των προτάσεων με διάφορους τρόπους.
Όταν εισήγαγαν γραμματικά λάθη, όπως «οι νοσοκόμες καθαρίζει τις πληγές» (όπου το ρήμα δεν συμφωνεί με το υποκείμενο), ο εγκέφαλος εξακολουθούσε να τα αναγνωρίζει ως πρόταση και όχι ως τυχαία σειρά λέξεων.
Το ίδιο φάνηκε να ισχύει και όταν οι ερευνητές άλλαζαν τη σειρά των λέξεων για να δημιουργήσουν απίθανες έννοιες, όπως «οι πληγές καθαρίζουν τις νοσοκόμες». Ο εγκέφαλος εξακολουθούσε να αναγνωρίζει τις λέξεις ως προτάσεις, παρά το παράλογο νόημά τους.
Ωστόσο, όταν εισήγαγαν πιο σύνθετες δομές μετακινώντας λέξεις για να δημιουργήσουν σχετικές προτάσεις όπως «οι νοσοκόμες των πληγών είναι καθαρές», η ταχύτατη ανίχνευση προτάσεων εξαφανίστηκε. Αυτό πιθανόν υποδηλώνει ότι η αστραπιαία επεξεργασία προτάσεων λειτουργεί καλύτερα με απλές, αναμενόμενες σειρές λέξεων, χωρίς αναδιάταξη ή μετατόπιση.
Δεν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να ερμηνεύσουν τις προτάσεις. Τους ζήτησαν απλώς να αναγνωρίσουν αν δύο διαδοχικά παρουσιαζόμενες ομάδες λέξεων ταίριαζαν. Ωστόσο, ο εγκέφαλός τους φάνηκε να εντοπίζει αυτόματα τη δομή της πρότασης μέσα σε κλάσμα του δευτερολέπτου.
