Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τα επόμενα πέντε χρόνια ενδέχεται να δούμε τις υψηλότερες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί ποτέ, με σοβαρές επιπτώσεις για το παγκόσμιο κλίμα, την υγεία των ανθρώπων και τα φυσικά οικοσυστήματα.
Σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), υπάρχει 80% πιθανότητα να καταγραφεί νέο ετήσιο ρεκόρ θερμοκρασίας έως το 2029, σύμφωνα με τον Guardian.
Αυτό το ζοφερό ενδεχόμενο συνοδεύεται από μια ακόμα πιο ανησυχητική προειδοποίηση: για πρώτη φορά, τα κλιματικά μοντέλα καταδεικνύουν ότι, αν και μικρή, υπάρχει πλέον υπαρκτή πιθανότητα (περίπου 1%) η θερμοκρασία του πλανήτη να αυξηθεί κατά 2 °C πριν το 2030 σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Ραγδαία αύξηση
Η έκθεση επισημαίνει ότι η πιθανότητα υπέρβασης του ορίου του 1,5 °C σε τουλάχιστον ένα από τα επόμενα πέντε χρόνια ανέρχεται πλέον στο 86%, ποσοστό που το 2020 βρισκόταν μόλις στο 40%.
Αυτό καταδεικνύει την επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης. Επιπλέον, εκτιμάται ότι η μέση θερμοκρασιακή αύξηση για την πενταετία 2025-2029 έχει 70% πιθανότητες να ξεπεράσει τα 1,5 °C.
Η υπέρβαση του συγκεκριμένου ορίου θεωρείται κρίσιμη, καθώς αποτελεί το σημείο αναφοράς της Συμφωνίας των Παρισίων, η οποία στοχεύει στον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από αυτό το επίπεδο.
Το 2024 αποτέλεσε το πρώτο έτος που η μέση θερμοκρασία υπερέβη αυτό το όριο σε ετήσια βάση, γεγονός που προηγουμένως θεωρούνταν απίθανο για τόσο σύντομο χρονικό ορίζοντα.
Το Σενάριο των 2 °C: Από αδύνατο, στατιστικά πιθανό
Η πιθανότητα αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 °C εντός της δεκαετίας, αν και σήμερα περιορίζεται στο 1%, θεωρείται πλέον «σοκαριστική» από τους ειδικούς, καθώς κάτι τέτοιο προηγουμένως θεωρούνταν αδύνατο.
Για να συμβεί, θα πρέπει να συγκλίνουν πολλαπλοί παράγοντες, όπως ένα έντονο φαινόμενο El Niño και άλλες φυσικές διακυμάνσεις της ατμόσφαιρας.
Ο καθηγητής Adam Scaife από τη Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στη σύνταξη της έκθεσης, σημειώνει ότι η πιθανότητα αυτή θα αυξηθεί όσο ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται, ιδιαίτερα αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου δεν περιοριστούν.
Περιφερειακές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν είναι ομοιόμορφες σε όλο τον πλανήτη.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι χειμώνες στην Αρκτική θα θερμανθούν 3,5 φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, εξαιτίας της τήξης των θαλάσσιων πάγων και της μειωμένης ανακλαστικότητας της επιφάνειας.
Το αποτέλεσμα είναι η απορρόφηση περισσότερης ηλιακής ενέργειας και περαιτέρω επιτάχυνση της θέρμανσης.
Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου αναμένεται να πλήττεται από συχνότερες και εντονότερες ξηρασίες, ενώ η νότια Ασία, το Σαχέλ και η βόρεια Ευρώπη —συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου— αναμένεται να δεχθούν αυξημένες βροχοπτώσεις, εντείνοντας τους κινδύνους πλημμυρών και καταστροφών στις υποδομές.
Οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις
Η άνοδος των θερμοκρασιών επηρεάζει πολλαπλώς τις ανθρώπινες κοινωνίες: από τη γεωργική παραγωγή και τη δημόσια υγεία μέχρι την ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομική σταθερότητα.
Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες ευνοούν την εξάπλωση λοιμωδών νοσημάτων, επιβαρύνουν τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και προκαλούν περισσότερους καύσωνες με θανατηφόρες συνέπειες.
Παράλληλα, οι φυσικές καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή προκαλούν τεράστιες οικονομικές απώλειες, επηρεάζοντας τόσο τις αναπτυσσόμενες όσο και τις ανεπτυγμένες χώρες.
Ανάγκη για άμεση κλιματική δράση
Παρόλο που οι επιστημονικές προβλέψεις διαγράφουν ένα απαισιόδοξο μέλλον, οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν είναι ακόμη πολύ αργά για να ανακοπεί η κλιματική καταστροφή.
Ο Chris Hewitt, διευθυντής κλιματικών υπηρεσιών του WMO, επισημαίνει ότι η υπέρβαση του ορίου των 1,5 °C δεν είναι αναπόφευκτη, υπό την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν άμεσα και δραστικά μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, η προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων και η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για ένα βιώσιμο μέλλον. Η επιστήμη έχει δώσει την προειδοποίηση.
Η επιλογή παραμένει στα χέρια της ανθρωπότητας.
