Όταν κάποιος μας φέρεται με αγένεια ή απότομα, ο θυμός μπορεί να λειτουργήσει ως μορφή αυτοπροστασίας. Ωστόσο, και η συγχώρεση είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη διατήρηση της ψυχικής μας ηρεμίας. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να εκφράζουμε τη δυσαρέσκειά μας απέναντι σε μια αρνητική συμπεριφορά – ειδικά όταν έχουμε ήδη ζητήσει ή απαιτήσει να σταματήσει.
Πώς μας προστατεύει ο θυμός;
Ευρήματα πρόσφατης μελέτης έδειξαν ότι ο θυμός έχει οφέλη στην επίτευξη των στόχων μας. Για παράδειγμα, όταν δόθηκαν σε μερικά άτομα πολύ δύσκολα παζλ για να τα συναρμολογήσουν, όσοι αντέδρασαν με φόβο επειδή δεν δυσκολεύονταν, κατάφεραν να τα ολοκληρώσουν με επιτυχία και ακρίβεια.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, όταν παρουσιάστηκαν βιντεοπαιχνίδια με προκλήσεις μέσα στη ροή του, όσοι αντέδρασαν με θυμό σημείωσαν υψηλότερους βαθμούς από όσους δεν θύμωσαν. Τέλος, ανάμεσα σε άλλα παραδείγματα, όσοι ήταν θυμωμένοι ήταν πιο πιθανό να προστατεύσουν τα οικονομικά τους όταν αυτά απειλήθηκαν από εξωτερικούς παράγοντες.
Το ενδιαφέρον σε κάθε ένα από αυτά τα παραδείγματα είναι ότι τα προβλήματα ήταν βραχυπρόθεσμα. Οι προκλήσεις στα παζλ δεν διαρκούν χρόνια, αλλά λεπτά ή ίσως ώρες. Το ίδιο ισχύει για τα βιντεοπαιχνίδια, και μόλις προστατευτούν τα οικονομικά βραχυπρόθεσμα, η πρόκληση και συνεπώς ο θυμός μπορεί να μειωθούν.
Τα οφέλη του θυμού σύμφωνα με έρευνα
- Μπορεί να προστατεύσει από απειλητικές συμπεριφορές και να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση στην προσπάθεια για το σωστό.
- Είναι καλύτερο να εκφράζει κανείς τις δυσφορίες του σε έναν κοντινό πρόσωπο παρά να τις καταπιέζει, γιατί η καταπίεση μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική εκδήλωση θυμού αργότερα.
- Η εκδήλωση θυμού σε σύντομες αδικίες έχει θετική επίδραση στην ψυχολογία μας.
Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι ο επίμονος θυμός, που μερικές φορές αποκαλείται ανθυγιεινός θυμός ή ευερεθιστότητα, συνδέεται με ψυχικές και σωματικές προκλήσεις στην υγεία.
Βραχυπρόθεσμος vs μακροπρόθεσμος θυμός
Από την έρευνα φαίνεται πως είναι σημαντικό να ξεχωρίζουμε τον σύντομο θυμό από τον επίμονο. Ο σύντομος θυμός είναι φυσικός και βοηθά όταν αντιμετωπίζουμε αδικία. Τα οφέλη του θυμού βρίσκονται μόνο στα προσωρινά συναισθήματα και στις εκφράσεις του. Το να κρατά κανείς το θυμό για μήνες ή χρόνια φαίνεται πως βλάπτει την ψυχολογική και σωματική υγεία.
Τι συμβαίνει με την συγχώρεση; Είναι πραγματικά ωφέλιμη;
Η επιστήμη δείχνει πως η συγχώρεση μπορεί να μειώσει το θυμό, αλλά και αρνητικά συναισθήματα όπως η κατάθλιψη και το άγχος. Μελέτες σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες που ανέλυσαν εκπαιδευτικά προγράμματα συγχώρεσης σε 10 χώρες, δείχνουν ότι προγράμματα που μαθαίνουν τη συγχώρεση βοηθούν να μειωθεί ο θυμός.
Η συγχώρεση όμως πρέπει να είναι ελεύθερη επιλογή, χωρίς πίεση. Όταν κάποιος έχει υποστεί μεγάλη αδικία, χρειάζεται χρόνο και δεν είναι κάτι που γίνεται γρήγορα.
Τι είναι καλύτερο όταν μας αδικούν: η συγχώρεση ή ο βραχυπρόθεσμος θυμός;
Στην αρχή, φυσιολογικά νιώθουμε θυμό, λύπη ή απογοήτευση για την αδικία. Αυτό όμως είναι μέρος της συγχώρεσης.
Με άλλα λόγια, όταν οι άνθρωποι συγχωρούν, αφιερώνουν χρόνο στο να βιώσουν το θυμό ή τα συναφή συναισθήματα που προκύπτουν από την αδικία. Αφού νιώσουμε αυτά τα συναισθήματα, μπορούμε να αποφασίσουμε αν θέλουμε να συγχωρήσουμε και να δείξουμε καλοσύνη σε αυτούς που μας αδίκησαν. Ενώ, η συγχώρεση φυσικά και δεν σημαίνει ότι δικαιολογούμε την αδικία ή ότι δεν ψάχνουμε δικαιοσύνη.
Επομένως, απαντώντας στο ερώτημα τι είναι καλύτερο, ο βραχυπρόθεσμος θυμός ή η συγχώρεση, η απάντηση είναι και τα δύο: πρώτα νιώθουμε και αναγνωρίζουμε τον θυμό και μετά επιλέγουμε να συγχωρήσουμε που βοηθά στην ανακούφιση, πολύτιμη για την ψυχική και σωματική μας υγεία.
