Όταν ξυπνάμε απότομα από τον ήχο του ξυπνητηριού, είναι δελεαστικό να πατήσουμε το κουμπί αναβολής για να κερδίσουμε έστω και λίγα λεπτά επιπλέον ύπνου. Πού είναι το κακό; Και όμως, όταν πατάμε αναβολή, επηρεάζεται πολλαπλά ο ύπνος μας, λένε οι ερευνητές.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, ο μέσος άνθρωπος που χρησιμοποιεί αναβολή κοιμάται περίπου 11 λεπτά επιπλέον μετά το πρώτο ξυπνητήρι.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι το πρώτο ξυπνητήρι μπορεί να διακόψει σημαντικά στάδια του ύπνου και οποιοσδήποτε ύπνος έρθει ξανά μετά από την αναβολή είναι πιθανό να είναι κακής ποιότητας και κατακερματισμένος.
Πώς επηρεάζεται ο ύπνος μας, τι έδειξε η έρευνα
Η εν λόγω έρευνα χρησιμοποίησε δεδομένα από μία εφαρμογή για τον ύπνο. Τα 11 λεπτά ύπνου που «χάνονται» κάθε μέρα, όταν πατάμε το κουμπί της αναβολής στο ξυπνητήρια μας, μεταφράζονται σε περίπου μία χαμένη νύχτα ύπνου ανά μήνα.
Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι καθώς κοιμόμαστε, ο εγκέφαλος περνά από διάφορα στάδια νευρολογικής δραστηριότητας. Το δεύτερο μισό της νύχτας κυριαρχείται από τον ύπνο REM, όπου θεωρείται ότι βλέπουμε και τα περισσότερα όνειρα.
Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό στάδιο ύπνου για τη γνωστική λειτουργία και την εδραίωση της μνήμης, λένε οι μελετητές και προσθέτουν πως όταν πατάμε αναβολή, ειδικά μόνο για λίγα λεπτά κάθε φορά, είναι απίθανο να επιστρέψουμε στο στάδιο REM».
Οι απόψεις διίστανται
Δεν υπάρχει ομοφωνία για το αν ο ελαφρύτερος ύπνος που επιτυγχάνεται μετά από μία αναβολή κάνει πάντα περισσότερο κακό παρά καλό, αναφέρουν οι ερευνητές. Από τη μία πλευρά, η απώλεια ποιοτικού ύπνου, αντί απλώς να ξυπνήσουμε αργότερα, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεσή μας μέσα στην ημέρα.
Σίγουρα, αν κάποιος αισθάνεται χειρότερα ή πιο κουρασμένος από την αναβολή, οι μελετητές θα συνιστούσαν ένα πιο απότομο ξύπνημα. Από την άλλη πλευρά, ορισμένα άτομα μπορεί να ωφελούνται από αυτή τη συνήθεια, σύμφωνα με μια μελέτη δημοσιευμένη στο Journal of Sleep Research, που διαπίστωσε ότι τα «νυχτοπούλια» βασίζονται περισσότερο στο κουμπί αναβολής.
Οι πιο νυκτερινοί τύποι, των οποίων το πρόγραμμα απαιτεί να ξυπνούν πολύ νωρίς το πρωί, νιώθουν αυξημένη δυσαρμονία μεταξύ αυτού που το σώμα τους είναι φυσικά προδιατεθειμένο να κάνει και του απότομου ξυπνήματος.
Για αυτούς που έχουν συνηθίσει να κοιμούνται αργά η σύντομη περίοδος ελαφρού ύπνου που προκαλείται μετά από την αναβολή μπορεί πραγματικά να είναι βοηθητική για να μεταβούν ομαλά από τα βαθύτερα στάδια ύπνου στην κατάσταση της εγρήγορσης.
Η συνέπεια είναι το «κλειδί»
Σύμφωνα με την έρευνα, η συνέπεια είναι το «κλειδί». Ένας καλό ύπνος που είναι σωστά ρυθμισμένος σε περίπου ίδιες ώρες και έχει παρόμοια διάρκεια κάθε νύχτα είναι σημαντικός για την ψυχική και σωματική υγεία μας. Ο επαρκής ύπνος μπορεί επίσης να μειώσει την αίσθηση κόπωσης κατά το ξύπνημα, αλλά η συνέπεια στο ωράριο ύπνου είναι εξίσου σημαντική με το πόσο κρατά αυτός.
Κατά τα βαθιά στάδια του ύπνου, ο εγκέφαλος αποκτά ένα ιδιαίτερα ρυθμικό μοτίβο, διαφορετικό από την πιο ασταθή, ξύπνια κατάστασή μας. Αν προσπαθήσουμε να ξυπνήσουμε σε αυτά τα στάδια, διακόπτονται σημαντικές διαδικασίες «συντήρησης» του εγκεφάλου και μπορεί να βιώσουμε τα συμπτώματα της αδράνειας ύπνου, η οποία μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά έως και ώρες μετά το ξύπνημα.
Αδράνεια ύπνου είναι η μειωμένη εγρήγορση αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα και κατά τη διάρκεια της ημέρας, η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γνωστική και κινητική απόδοση και να αυξήσει τους κινδύνους για την ασφάλειά μας.
